ر ئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی می‌گوید: براساس مطالعات انجام شده منبع اصلی ریزگردهای کشور در داخل کشور است. تا پیش از این، سازمان حفاظت محیط‌زیست، همواره اعلام می‌کرد که 90درصد ریزگردهایی که گاه و بی‌گاه آسمان ایران را فرا می‌گیرد منشا خارجی دارد.
آنطور که در گزارش ایسنا آمده است، راضیه لک روز گذشته در کنگره بین‌المللی علوم زمین از مطالعه درباره ریزگردها به‌منظور تعیین کانون‌های ریزگرد و مهار آنها در سازمان زمین‌شناسی خبر داد و گفت: با استفاده از نتایج این مطالعات، 90درصد از هزینه‌های مهار ریزگردها کاهش می‌یابد.
او تأکید کرد: تاکنون مسائلی درخصوص منابع خارجی ریزگردهای ایران مطرح شده بود، اما مطالعات ما نشان داد که منشا اصلی بروز ریزگردها در کشور منبع داخلی دارد؛ از این‌رو ما نباید در زمینه مهار ریزگردها خود را کنار بکشیم.
دکتر محمد خسروشاهی، رئیس بخش تحقیقات بیابان مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور دراین باره به همشهری، گفت: 90درصد ریزگردهایی که خوزستان را فرامی‌گیرد منشا خارجی دارد. زابل هم از دیگر مناطقی است که به‌شدت متاثر از ریزگردهای خارجی است اما در سایر نقاط کشور، منبع اصلی ریزگردها کانون‌های داخلی است. او با تأکید بر اینکه سهم کانون‌های ریزگرد داخلی در خوزستان 10 تا 15درصد است، تصریح کرد: این میزان براساس داده‌های سازمان هواشناسی اندازه‌گیری می‌شود؛ ضمن آنکه تصاویر ماهواره‌ای هم امکان پایش لحظه به لحظه ریزگردها را فراهم کرده است.
تپه‌های شنی و شنزارها منشأ ریزگردهای داخلی
خسروشاهی با اعلام اینکه سازمان زمین‌شناسی براساس داده‌های زمین‌شناسی مطالعه کانون‌های گردوغبار را در دست دارد، گفت: 85 تا 90درصد ریزگردهای خوزستان و زابل (سیستان و بلوچستان) منشا خارجی دارد، اما منشا گردوغبار سایر مناطق کشور محلی و داخلی است. مطالعه در این زمینه هم پیشینه 50ساله دارد. براساس این مطالعات، 4میلیون و 900هزار هکتار تپه شنی و شنزار در کشور منشا گردوغباری است که استان‌های مختلف را دربرمی‌گیرد.
این پژوهشگر امور بیابان از اجرای مطالعات گسترده درباره منشا کانون‌های داخلی گردوغبار خبر داد و افزود: از آغاز سال‌جاری پروژه ملی مطالعه منشا کانون‌های گردوغبار داخلی در 23 استان کشور در دستور کار مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور قرار گرفته تا کانون‌های تولید گردوغبار به تفکیک مشخص شود. این مطالعات حول 2محور نقش عوامل اقلیمی و عوامل انسانی در بروز گردوغبار در حال انجام است و برای هر استان بسته خاص آن تهیه می‌شود که در آن راهکارهای مقابله با گردوغبار مشخص خواهد شد. به گفته خسروشاهی، بخشی از این مطالعات سال آینده به نتیجه می‌رسد. کل مطالعات نیز به حدود 3سال زمان نیاز دارد.
گزینه جدید تأمین آب
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی درباره وضعیت منابع آبی کشور گفت: هر چند که ایران یک‌درصد مساحت کل دنیا را دارد، ولی مصرف آب آن دوبرابر مصرف جهانی است. علاوه براین، 450هزار چاه مجاز در مناطق آبرفتی و 350هزار چاه غیرمجاز در کشور حفر شده است. راضیه لک استفاده از آب‌های کارستی را گزینه‌ای برای جبران کم‌آبی کشور عنوان کرد و افزود: مصرف بی‌رویه در مناطق آبرفتی به‌دلیل سست بودن زمین موجب فرونشست زمین می‌شود؛ از این‌رو پیشنهاد می‌شود که تحمیل فشار بر مناطق آبرفتی به‌دلیل ازدیاد برداشت بی‌رویه آب را کاهش دهیم و به سمت آب‌های کارستی حرکت کنیم. بیش از 11درصد از سطح کشور متشکل از واحدهای سنگی کربناته است که این سنگ‌ها بر اثر درز، شکاف و انحلال در طول زمان دارای فضاهای خالی و حفره‌هایی می‌شوند؛ به این پدیده «کارست» و به آبی که درون این سنگ‌ها جمع می‌شود، آب کارستی می‌گویند.
اختصاص 1۵۰میلیون دلار برای مقابله با ریزگردها
معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: ۳۵۰میلیون دلار اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به حوزه آبخیزداری و مقابله با ریزگردها در بودجه سال۹۷ اختصاص یافته است. ناصر حیدری‌پوری در نشست معاونان آبخیزداری و فنی منابع طبیعی، افزود: ۲۰۰میلیون دلار از این اعتبار برای آبخیزداری و۱۵۰میلیون دلار برای مقابله با ریزگردها و تثبیت شن‌های روان درنظر گرفته شده است و سهم هر استان از این اعتبار در ابتدای سال آینده و پس از امضای موافقتنامه‌ها مشخص می‌شود.
