فرودگاه ناتمام

امنیت، اقتصاد و جنگ؛ سه گانه‌ای که بر تمام اخبار و تحولات اخیر مرتبط با امارات سایه افکنده است. امارات در دهه گذشته در قامت الگویی برای پیشرفت و توسعه در جهان عربی-اسلامی به تصویر کشیده شده است؛  کشوری که خیلی زود از بیابان‌هایی بی‌رونق به بلندترین برج‌ها و پیشرفته‌ترین مراکز تجاری-تفریحی در سطح خاورمیانه دست یافته است. در ماه‌های پایانی سال 2019اما دیگر این مفاهیم جایگاه چندانی در تصویر عمومی امارات نزد رسانه‌های جهانی ندارد و در عوض،  مفاهیمی همچون جنگ،  تجارت سلاح یا دخالت در امور کشورها جای آنها را گرفته‌است. این تغییر هویت،  اگرچه دستاوردهای استراتژیکی برای امارات به همراه داشته، اما چندان بی‌هزینه هم نبوده است؛ هزینه‌هایی که بار اصلی آن بر دوش امنیت و اقتصاد امارات سنگینی می‌کند؛ برای مثال توسعه دامنه ناامنی‌های منطقه به فرودگاه‌ها و بنادر امارات یا ظهور بحران‌های اقتصادی بی‌سابقه برای کشوری که خود را سردمدار توسعه و پیشرفت در خلیج‌فارس می‌دانست.
اگرچه امارات با اعمال چرخش‌های ناگهانی در سیاست خارجی تا حدی مسیر امنیت خود را از تحولات پرخطر خاورمیانه و خلیج‌فارس دور کرده، اما بعید به‌نظر می‌رسد اقتصاد این کشور به آسانی قادر به عبور از بحران‌هایی باشد که ماجراجویی‌های منطقه‌ای و جهانی رهبران ابوظبی برای آن به ارمغان آورده است.

توقف ابرپروژه آل مکتوم در دوبی
روز گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی در داخل امارات مدعی شد دولت این کشور به‌طور کلی عملیات ساخت و توسعه فرودگاه آل مکتوم دوبی را متوقف کرده است. این فرودگاه قرار بود بزرگ‌ترین پایانه پروازی در جهان با ظرفیت سالانه بیش از 250میلیون مسافر باشد. بلومبرگ نیز در گزارشی جداگانه با تأیید این خبر مدعی شد علاوه بر توقف عملیات ساخت و توسعه،  منابع مالی این پروژه نیز تا اطلاع ثانوی به تعلیق درآمده است. دولت امارات نزدیک به یک سال قبل اعلام کرده بود فاز اول این فرودگاه (با 36میلیارد دلار برآورد هزینه) با 5سال تأخیر در سال 2030افتتاح خواهد شد، اما اکنون و در سایه انتشار این گزارش‌ها به‌نظر می‌رسد سرنوشت فرودگاه آل مکتوم به کلی در ابهام باشد!
فرودگاه آل مکتوم (مشهور به دوبی ورلد سنترال) در حقیقت پروژه‌ای با هدف تأمین خدمات ویژه برای شرکت طیران الامارات (متعلق به امارت دوبی) بود که از سال 2013به شکل محدود آغاز به‌کار کرد و تا‌کنون تنها 11شرکت هوایی قادر به فعالیت در آن بوده‌‎اند. طی سال‌های گذشته با اجرای 5پروژه محدود توسعه،  ظرفیت این فرودگاه به بیش از سالانه 26میلیون مسافر رسید، اما با این حال تعداد کارکنان فرودگاه آل مکتوم تنها برای 900هزار مسافر در طول سال کفایت می‌کند.
به گزارش شبکه الجزیره،  اقتصاد امارات در سال گذشته شاهد پایین‌ترین نرخ رشد طی 9سال گذشته بوده است؛ امری که علت آن را می‌توان ترکیبی از بحران‌های ژئوپلیتیک مرتبط با امارات،  کاهش نرخ گردشگران خارجی و البته سقوط قیمت جهانی نفت دانست. براساس گزارش بانک جهانی،  نرخ رشد اقتصاد امارات در سال  2018، 1.94درصد و در سال 2017،  2.8درصد بوده است؛ تاکنون هیچ منبع رسمی‌ای در امارات محتوای گزار‌ش‌های رویترز و بلومبرگ را تأیید یا تکذیب نکرده است، اما مؤسسه فرودگاه‌های دوبی بیانیه‌ای را منتشر کرده که از سوی رسانه‌ها به‌عنوان واکنشی نسبت به گزارش‌های فوق ارزیابی شده است. در این بیانیه آمده: مؤسسه فرودگاه‌های دوبی مشغول بازنگری طرح اصلی بلندمدت برای فرودگاه آل مکتوم بوده و جدول زمانی ساخت این پروژه هنوز قطعی نشده است. در این بیانیه همچنین به شکل معناداری بر به‌کار‌گیری به‌روزترین تکنولوژی‌ها،  برآوردن تمامی نیازهای راهبردی و استفاده حداکثری از سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه فرودگاه آل مکتوم تأکید شده است.

بحران بدهی‌های خارجی
اگرچه کاهش نرخ گردشگری و سقوط قیمت نفت نقش مؤثری در بحران کنونی اقتصاد امارات داشته اما به‌نظر می‌رسد این، تمام ماجرا نیست. به گزارش شبکه الجزیره،  رکود در بازار ساخت‌وساز و عمران امارات به عامل مضاعفی در بحران اقتصادی این کشور بدل شده است؛  آن هم درحالی‌که براساس گزارش‌ها،  این رکود طی 3سال آینده تشدید خواهد شد. پایگاه اقتصادی کاپیتال اکونومیست نیز در گزارش خود با تأکید بر این نکته نسبت به افزایش بدهی‌های خارجی نهادهای دولتی امارات و تکرار بحران سال 2009در این کشور هشدار داده است. به گزارش صندوق بین‌المللی پول،  حجم بدهی‌های خارجی سازمان‌های دولتی و نیمه‌دولتی دوبی در سال 2009به بیش از 60میلیارد دلار رسیده بود؛ یعنی معادل 50درصد از تولید ناخالص داخلی دوبی! تمام اینها در حالی است که آمارها حکایت از کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در سایه تشدید تهدیدهای امنیتی و نظامی علیه امارات دارد؛ روندی که البته ممکن است در سایه چرخش‌های قابل توجه در سیاست خارجی این کشور متوقف شود.