عمارت نورمهال را نجات دهید

فاطمه کاظمی|  همدان - خبرنگار:


دیگر مدت‌هاست هنرمندان، فعالان مدنی و شهروندان همدانی یک راه مسالمت‌آمیز برای بیان و انتقال دغدغه‌هایشان به مسئولان ارشد استان انتخاب کرده‌اند و آن روش، نامه‌نگاری است. هنرمندان برجسته استان از جمله پرویز پرستویی و امیرشهاب رضویان در راس این افراد بارها برای جلوگیری از تخریب یا حفظ آثار تاریخی همدان که شناسنامه این شهر محسوب می‌شوند، نامه‌هایی به مسئولان نوشته و آن را به امضای صدها نفر رسانده‌اند و اگر بخواهیم عادلانه قضاوت کنیم این نامه‌ها تاثیر خودشان را گذاشته‌اند و برخی مسئولان بر این نامه‌ها صحه گذاشته‌اند و جلوی تخریب آثار تاریخی را گرفته‌اند.

اگر بخواهیم شفاف صحبت کنیم باید بگوییم حال آثار تاریخی همدان خوب نیست و شهری که همه افتخارش آثار تاریخی آن است هر روز یکی از آنها را به بهانه‌های واهی از دست می‌دهد. از آسفالت تپه تاریخی هگمتانه تا تخریب سه خانه تاریخی در محله کبابیان همدان، همه و همه زخم‌های بر جا مانده از این سودجویی است.

حالا هم نوبت به عمارت تاریخی نورمهال رسیده و هنرمندان، فعالان مدنی و شهروندان همدانی مدت‌هاست در تلاش هستند جلوی ساخت دو برج متعلق به کمیته امداد امام خمینی(ره) در حریم این عمارت تاریخی را بگیرند. مسئولان هم بارها قول توقف ساخت این دو برج را داده‌اند، اما گویا دوباره لودرها دست به کار شده‌اند تا زخم دیگری بر پیکر این شهر تاریخی بزنند. پرویز پرستویی و امیرشهاب رضویان هنرمندان نام‌آشنای همدان و همچنین محمد حسین حلیمی عضو فرهنگستان علوم نامه‌ای به استاندار نوشته‌اند و در آن از سید سعید شاهرخی خواسته‌اند جلوی ساخت این برج‌ها را که به تخریب عمارت نورمهال منجر خواهد شد بگیرد. این نامه تاکنون به امضای 500 هنرمند و فعال مدنی و فعال فرهنگی استان رسیده و رونوشت آن به شورای اسلامی شهر، شهرداری، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و اداره کل راه و شهرسازی استان همدان ارسال شده است.


همراهی استاندار پیشین

در این نامه آمده است: «جناب آقای مهندس شاهرخی باید اذعان کنیم از این‌که شما به ظرفیت‌های گردشگری استان توجه می‌کنید بسیار خوشحالیم و قدردان شما هستیم. اما همان‌طور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین عناصر گردشگری درکشور، گردشگری فرهنگی است که به میراث تاریخی وابسته است. 

حفاظت از این میراث علاوه بر معرفی هویت ملت ایران به صنعت گردشگری نیز کمک می‌کند. در سال‌های گذشته دغدغه‌مندان استان، نگرانی خود را با تخریب و نابودی میراث فرهنگی و طبیعی بارها ابراز کردند و خوشبختانه مهندس نیکبخت استاندار سابق در بیشتر موارد به پرسش‌ها پاسخ گفت و همراهی کرد. از جمله در موضوع تخریب زورخانه شهید همه‌کسی که دستور توقف تخریب این بنای تاریخی را صادر کرد.

 او برای تبدیل میدان امام(ره) به سایت موزه بسیار تلاش کرد، هرچند پس از بازنشستگی او ماجرا مسکوت ماند و امروز این مکان به زباله‌دانی در مرکز شهر تبدیل شده و همان‌طور که اطلاع دارید، زمستان گذشته شهرداری برف پیاده‌راه را در آن تخلیه می‌کرد. همچنین در سال‌های گذشته آسیب‌های جدی به آثار طبیعی و تاریخی استان وارد شده است که متاسفانه به دست یا دستور برخی مدیران این اتفاق افتاده؛ تخریب عمارت ذوالریاستین، عمارت جواهری، خانه‌های تاریخی کبابیان، ایجاد ترمینال درحریم هگمتانه و آسفالت کردن بخشی از این تپه باستانی و تخریب چند باغ با چشم‌پوشی مدیران شهری صورت گرفت.»


زمین معوض بدهید

در ادامه این نامه ذکر شده: «جناب استاندار همان‌طور که می‌دانید از سال گذشته موضوع ساخت‌و‌ساز در حریم درجه یک عمارت نورمهال به نگرانی دغدغه‌مندان استان دامن زد که مبادا این بنا نیز به سرنوشت بناهای کبابیان دچار شود. بنابراین مخالفت فعالان مدنی و هنرمندان در سطح ملی مطرح شد. در پی آن با قول‌هایی که آقای پرویز فتاح و ریاست شورای شهر همدان دادند، امید بین شهروندان ایجاد و آرامش به سطح جامعه بازگشت. اما این روزها بار دیگر مالک یا مالکان زمین در پی احداث برج هستند و متاسفانه مسئولان شهری پاسخ شفافی به پرسش‌ها نمی‌دهند. این بار از جنابعالی درخواست داریم با تدبیر و مدیریت صحیح این بنا و محوطه اطراف آن را نجات دهید. با مدیرت جنابعالی و همراهی شهرداری، شورای شهر، اداره راه و شهرسازی و میراث فرهنگی می‌توان با واگذاری زمین معوض، رضایت مالک را جلب کرد و نگرانی مردم همدان را برطرف ساخت.

آقای مهندس شاهرخی از جنابعالی نیز انتظار و درخواست داریم به مطالبات هنرمندان، فعالان مدنی و اهالی رسانه جامه عمل بپوشانید. مطمئن باشید مردم فرهنگ‌دوست و قدرشناس همدان همراهی شما را فراموش نخواهند کرد. ما از شما به عنوان عالی‌ترین مقام دولتی در استان خواستاریم اجازه ندهید بیش از این حفظ میراث طبیعی و فرهنگی استان نادیده گرفته شود».


از استان‌های دیگر الگو بگیریم

هنرمندان همدانی در این نامه نوشته‌اند: «می‌دانیم که تملک چند اثر تاریخی در مقابل هزینه‌های معمول یک استان مبلغی نیست که شما نتوانید از پس آن برآیید. جنابعالی در استان قزوین نیز خدمت کرده‌اید آیا نمی‌توان از تجربه نجات بازار سعدالسلطنه و سایر آثار تاریخی قزوین الگو گرفت و بازمانده‌های تاریخی این استان و شهر را نجات داد؟ آیا نمی‌توان دستور داد برای همیشه از احداث هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و اماکن تفریحی در منطقه مشرف به تپه عباس‌آباد و گنجنامه، اعطای مجوز بلندمرتبه‌سازی و افزایش ارتفاع در رینگ اول و دوم شهر و محور پرترافیک همدان از جمله خیابان بوعلی، میدان جهاد و بیمه جلوگیری کرد تا خسارات جبران‌ناپذیری را به میراث تاریخی و طبیعی شهر وارد نکنند؟»

در بخش دیگری از این نامه آمده است: «جناب مهندس شاهرخی توجه به توسعه پایدار و حفاظت از میراث طبیعی و تاریخی در این زمینه، حلقه مفقوده مدیریت شهری است. حفاظت و پاسداری از میراث طبیعی و فرهنگی تنها برعهده یک اداره نیست، هم مدیران دولتی و هم مردم با مشارکت نهادهای عمومی باید در جهت حفظ آن تلاش کنند. بارها به شهرداری پیشنهاد و گوشزد کرده‌ایم که وظیفه سازمان اجتماعی، فرهنگی شهرداری، تنها نصب بنر تبلیغاتی نیست و می‌توانند بخشی از بودجه و اعتبار فرهنگی را صرف خرید خانه‌های تاریخی شهر کنند. شهر به فرهنگسرا نیاز دارد. چرا باید خانه جواهری تخریب شود و در مدت کوتاهی در همان مکان پس از قطع درختان مجوز ساخت چند برج صادر شود؟ باستان‌شناسان، معماران و فعالان فرهنگی استان بارها گوشزد کرده‌اند که احداث پارکینگ در محوطه آقاجانی‌بیگ، دوای درد ترافیک شهر نیست. 

اگر قرار است 6 خیابان اصلی منتهی به میدان، به پیاده‌راه تبدیل شود چه ضرورتی برای ایجاد پارکینگ در این محوطه است؟ از شما تقاضا داریم حتی‌المقدور آنچه از عناصر قدیمی و بافت شهر باقی مانده یا در حال نابودی است نجات دهید. بازیابی و مرمت ساختمان‌های قدیمی، چمن‌ها، محله‌ها و قنات‌های تاریخی شهر، درکنار حفظ باغ‌های باقیمانده می‌تواند به حفظ هویت شهری همدان کمک کند.


از سیل اخیر عبرت بگیریم

در بخش دیگری از نامه هنرمندان همدان به استاندار آمده است: مورد دیگر، محیط‌زیست همدان با موقعیت جغرافیایی و هویت بصری همدان است که در فرهنگ و ادب و تاریخ ایرانی شهرت و اعتبار دارد. قله الوند و چشم‌اندازهای سرسبز آن و منظره شهری، همواره مجموعه‌ای خاطره انگیز برای همه افراد بوده و همواره به عنوان یک مزیت شهری شهرت داشته و دارد. درصورتی‌که به این جنبه میراث طبیعی ملی توجه نشود و دامنه الوند برای استفاده‌های انفرادی تصاحب شود، با ساخت و سازهای مخرب که بعضا درحال انجام یا شکل گرفتن است، هویت اقلیم حتما مضمحل خواهد شد. مسئولیت حفظ وحراست متوجه همه مدیران ومسئولان شهری بالاخص استانداری، محیط‌زیست، میراث فرهنگی، شهرداری، دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی، هنری است که البته مسئولیت توجه آحاد جامعه همیشه ضروری است. پس بهتر است از سیل اخیر عبرت بگیریم و کمتر طبیعت را دستکاری کنیم.»
در پایان این نامه آمده است: «امیدوارم از طرف جنابعالی فرصتی فراهم شود تا مباحث دیگر را حضوری بیان کنیم».