افشای نام متهمان ارزی

فشار‌های ارزی تحت‌تأثیر تحریم‌ها، بانک مرکزی را به شفاف‌سازی‌ در مورد شرکت‌هایی مجبور کرد که تاکنون ارز حاصل از صادراتشان را به کشور باز‌نگردانده‌اند، بانک مرکزی با شناسایی این متهمان ارزی آنها را به قطع خدمات ارزی تهدید کرد. طبق اعلام نهاد ناظر بر بازار پول و ارز، شرکت‌های صادر‌کننده فعال در حوزه فولاد و سنگ‌آهن فقط یک‌سوم از ارز خود را به ایران بازگردانده‌اند.
به گزارش همشهری، با گذشت 65روز از اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران ماجرای بازگشت ارز صادراتی روزبه‌روز جدی‌تر می‌شود. طبق برنامه‌ریزی دولت باید ارز حاصل از صادرات نفت به کالاهای اساسی و ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به سایر کالا‌ها اختصاص یابد. به همین دلیل از 3ماه پیش بانک مرکزی از صادر کننده‌های غیرنفتی که عمدتا شرکت‌های تولید‌کننده مواد پتروشیمی، معدنی و فلزی هستند خواست ارز خود را در سامانه نیما عرضه کنند. به‌طور کلی جریان عمده ورودی ارز به ایران از 3محل اصلی تامین می‌شود وفعالان این حوزه‌ها بازیگران اصلی بازار ارز هستند. 
بخش اول دولت است که از طریق صادرات نفت بازیگر اصلی بازار ارز است و بخش دیگر شرکت‌های تولید‌کننده محصولات پتروشیمی، معادن و فلزات‌اند که عمده صادرات غیرنفتی را در اختیار دارند. در چنین شرایطی خبر‌ها نشان می‌دهد شرکت‌های تولید‌کننده پتروشیمی به تعهدات خود عمل کرده‌اند و ارز حاصل از صادراتشان را از طریق سامانه نیما به بانک مرکزی تحویل داده‌اند اما آنطور که بانک مرکزی اعلام کرده شرکت‌های تولید‌کننده کانی‌های فلزی در ردیف نخست متهمان ارزی هستند که تاکنون به تعهداتشان عمل نکرده‌اند. مطابق اعلام بانک مرکزی صادرکنندگان عمده کانی‌های فلزی از ابتدای سال تاکنون، ۳ میلیارد یورو کالا صادر کرده‌اند اما فقط 839میلیون یورو از این مقدار ارز را به کشور باز گردانده‌اند. این صادرکننده‌ها علاوه بر دریافت تسهیلات ارزی و ریالی متنوع از شبکه بانکی و بانک مرکزی، از ابتدای سال تاکنون 319میلیون یورو به نرخ رسمی از بانک مرکزی و 234میلیون یورو از طریق سامانه نیما برای واردات خود ارز دریافت کرده‌اند.
چند روز قبل هم دبیر انجمن صنفی کارفرمایان پتروشیمی، به‌صورت تلویحی اشاره کرده بود کسانی که به تعهدات ارزی خود عمل نمی‌کنند شرکت‌های حاضر در بخش معادن و فلزات‌اند و شرکت‌های پتروشیمی به تعهدات ارزی‌شان عمل کرده‌اند.احمد مهدوی ابهری در این‌باره گفته بود: صحیح نیست که تنها پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها ارز خود را در سامانه نیما عرضه کنند، بلکه همه صادرکنندگان باید ارز خود را در این سامانه عرضه کنند. به گفته او این انجمن ۳میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورو از صادرات ۵ میلیارد یورویی در ۶ ماهه امسال خود را در سامانه نیما عرضه کرده است. به این ترتیب از ۱۰۰ درصد صادرات انجام شده در نیمه اول امسال، ۷۰ درصد آن وارد کشور شده و ۳۰ درصد باقی مانده آن نیز صرف هزینه واحدها ازجمله بدهی‌ها، تجهیزات، مواداولیه و... شده است. به این ترتیب اگرچه بانک مرکزی نام شرکت خاصی را اعلام نکرده اما به‌نظر می‌رسد برخلاف رویه چند دهه گذشته نوعی شفاف‌سازی‌ از سر اجبار بر سر تحریم‌ها در حوزه ارزی در حال وقوع است که می‌تواند آینده بازار ارز را دستخوش تغییرات مثبتی کند.


تاسیس بورس ارز

 بانک مرکزی در تازه‌ترین اقداماتش در تلاش است از طریق ایجاد یک بازار متشکل ارزی زمینه معاملات بهینه و شفاف ارز را مبتنی بر عرضه و تقاضا فراهم کند. گویا بانک مرکزی متوجه شده بازار ارز به شفاف‌سازی‌ و ایجاد ساختار‌های متشکل نیاز دارد تا بتواند از طریق دریافت آمار و اطلاعات کامل به مدیریت بازار ارز بپردازد. دیروز رئیس‌کل بانک مرکزی و رئیس سازمان بورس در یک نشست مشترک موضوع تاسیس یک بورس ارز را تحت مکانیزم سامانه نیما بررسی کرده‌اند. آنطور که خبر‌های دریافتی نشان می‌دهد قرار است معاملات حواله‌های ارزی در قالب قرارداد‌های آتی ارز در سامانه نیما و از طریق سامانه معاملات بورس راه‌اندازی شود. برخی خبر‌ها همچنین نشان می‌دهد بانک مرکزی در تلاش است این سامانه را در شعب بانک‌ها هم فعال کند تا از طریق آن معاملات نقدی بازار را هم ساماندهی کند. آنطور که دیروز ایسنا در خبری اعلام کرد گویا رئیس‌کل بانک مرکزی و رئیس سازمان بورس در این زمینه به توافق رسیده‌اند. چندی پیش همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی از معامله آزاد اعم از نقد و حواله در این بازار متشکل که ساختاری شبیه بورس دارد خبر داده و گفته بود: یکی از دغدغه‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای ساماندهی بازار ارز راه‌اندازی یک بازار متشکل ارزی برای معامله آزاد، اعم از نقد و حواله اسعار بین‌المللی است. شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم یک‌ماه پیش این خبر را تأیید و به همشهری گفته بود: مسئولان بانک مرکزی با بورس کالا و فرابورس وارد مذاکره شده‌اند که از سامانه معاملات آنها برای راه‌اندازی بازار متشکل ارزی بهره بگیرند، مذاکرات به خوبی پیش می‌رود و ماهم استقبال می‌کنیم.