بافت فرسوده شهر نفس تازه می‌کند

نفیسه زمانی‌نژاد| اصفهان- خبرنگار:


 اواخر سال گذشته بود که دستور آغاز اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری در ۱۰ استان کشور از جمله اصفهان، بوشهر، آذربایجان شرقی، تهران، فارس، کردستان، همدان، مازندران و ‌خراسان رضوی با هدف احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد از سوی رئیس جمهوری صادر شد. اکنون این سوال وجود دارد که دراین مدت زمان چه میزان از بافت فرسوده اصفهان به عنوان یکی از پرقدمت‌ترین‌ها در میان این 10 استان احیا شده است؟


  در حسرت امکانات شهری  

  19 بهمن سال ۱۳۹۶ اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری به صورت همزمان در ۱۰ استان کشور با دستور رئیس جمهوری صادر شد. قرار بر آن شد ۲۷۰۰ محله بافت فرسوده در کشور بر اساس سند ملی بازآفرینی نوسازی شود. در این زمینه، 2 برنامه 5 ساله تدوین شد که در برنامه اول چنین مقرر شد که یک هزار و ۳۳۴ محله بازسازی ‌شود. توسعه امکانات و خدمات روبنایی محلات، ارتقای زیرساخت‌ها، بهسازی فضای شهری، بازآفرینی محله‌ها، ارتقای توانمندی‌های اقتصادی و ظرفیت‌سازی اجتماعی از جمله اقداماتی است که در بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده انجام می‌شود. حال با توجه به این‌که اصفهان یکی از استان‌های تاریخی با محلات قدیمی و فرسوده فراوان است، مسئولان این استان برای اجرای سریع‌تر طرح بازآفرینی شهری به منظور ارتقای وضعیت اجتماعی و اقتصادی ساکنان با ایجاد فرصت‌های اشتغال و ارتقای کیفیت زندگی تاکید بسیار دارند، جدا از آن‌که محلات تاریخی ارزشمند نیز لازم است مورد نظر باشند تا دچار آسیب نشوند.

گفتنی است بافت‌هایی در تعدادی از محلات اصفهان وجود دارد که چون ساکنان آن حاضر به ترک محله خود نیستند، همچنان فرسوده و در حسرت امکانات زندگی شهری هستند؛ بافت‌هایی ناکارآمد که به دلیل ساخت‌وساز با مصالح کم‌دوام، با گذشت زمان فرسوده‌تر وآسیب‌پذیرتر هم خواهند شد. از این رو ضرورت دارد سریع‌تر برای بازآفرینی این بافت‌ها اقدام شود. 


عزم شهرداران و دولت برای بازسازی شهر

به گفته مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان، اجرای طرح بازآفرینی بافت ناکارآمد شهری به طور مشترک بین شهرداری، راه و شهرسازی، دستگاه‌ها و مردم مشترک است و هرچند مشکل همه بافت‌های فرسوده را حل نمی‌کند، نشان‌دهنده توجه و عزم شهرداران و دولت برای بازسازی شهری است. 

«حسین جعفری» با اشاره به احیای 270 محله در سال بر اساس قانون برنامه ششم توسعه بیان می‌کند: با این روند در طول برنامه 5 ساله ششم توسعه، ۱۴۰۰محله احیا خواهد شد. قطعا از این 270 محله سهمی هم مربوط به اصفهان است، به طوری که با وجود 2 هزار و100 هکتار بافت فرسوده در مناطق 15گانه شهر، قرار است   طرح بازآفرینی در ۳۳ محله شهر اصفهان اجرا شود. 
وی تصریح می‌کند: سال گذشته نوسازی محله‌های همت‌آباد و ابن سینا کلید خورد و پیشنهاد 25 محله دیگر هم به اداره کل راه و شهرسازی ارائه شده و منتظریم با تصویب این پیشنهاد، طرح بازآفرینی را در آن محله‌ها آغاز کنیم.

این مسئول خاطرنشان می‌کند: یکی از مشکلاتی که در این مورد وجود دارد فقدان سند مالکیت بیش از نیمی از املاک موجود در بافت فرسوده است که روند نوسازی این بافت‌ها را با مشکل مواجه کرده. واضح است املاک دارای سند می‌توانند از تسهیلات دولتی استفاده کنند.

جعفری با یادآوری بخشودگی 70 درصدی عوارض خانه‌های بافت‌های فرسوده در قالب بسته‌های تشویقی ساخت‌و‌ساز می‌گوید: برای افزایش استقبال از بازسازی بافت‌های ناکارآمد، دولت با تسهیلات ارزان‌قیمت می‌تواند انگیزه بیشتری در این مورد ایجاد کند.
 

سرعت بخشیدن به طرح بازآفرینی

معاون بازآفرینی شهری و مسکن اداره کل راه و شهرسازی استان نیز اظهار می‌کند: 15 درصد جمعیت استان در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری ساکن هستند. برای بهسازی و نوسازی این بافت‌ها و محلاتی که روی گسل قرار دارند و یا زندگی در آنها دارای شرایط مساعد نیست مطالعاتی انجام شده که نیازمند همت و تلاش همه دستگاه‌های مربوطه و عضو ستاد ملی بازآفرینی شهری است. 

«ایمان طاهر» می‌افزاید: واقعیت آن است که برنامه دولت جابه‌جایی مردم ساکن محلات مورد هدف بازآفرینی شهری نیست، بلکه با اجرای طرح بازآفرینی مصمم به جلوگیری از ترک محله‌ها توسط افراد بومی است. با این اوصاف، برای ممانعت از جابه‌جایی مردم از محلات خود، واحدهایی با عنوان پشتیبان نوسازی بافت‌های فرسوده در یک محله در قالب سهم دولت احداث می‌شود که برای اسکان موقت با واحدهای فرسوده تهاتر می‌شوند و پس از آماده شدن واحدهای مورد نظر، نوبت به محلات دیگر برای نوسازی می‌رسد. به گفته این مسئول، برای سرعت بخشیدن به روند طرح بازآفرینی، تسهیلاتی پرداخت می‌شود. سهم کلان‌شهرها 50 میلیون تومان در نظر گرفته شده است، شهرهای بالای 25 هزار نفر جمعیت 40 میلیون تومان و شهرهای کمتر از 25 هزار نفر جمعیت 30 میلیون تومان با 18 درصد سود. البته ارگان‌های مربوطه درصدد کاهش سود بانکی و افزایش تسهیلات به میزان 80 میلیون تومان هستند.

وی در ادامه تصریح می‌کند: خدمات روبنایی همچون احداث مسجد، مدرسه و خانه‌های بهداشت و خدمات زیربنایی از جمله تاسیسات زیربنایی مانند آب، برق، گاز و تلفن از مواردی است که باید در نوسازی محلات در نظر گرفته شود. 

طاهر بیان می‌کند: سال گذشته 5/13 میلیارد تومان به بافت‌های ناکارآمد شهری اختصاص یافت. 6 میلیارد تومان از آن برای اجرای آسفالت، یک میلیارد برای احداث سالن ورزشی، 2 میلیارد تومان برای روشنایی معابر بافت‌ها، یک میلیارد تومان برای ساخت و احداث خانه سلامت، 190 میلیون تومان برای مطالعه و اسکان مجدد، 800 میلیون تومان برای مطالعه و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی و 2 میلیارد و 700 میلیون تومان برای بهسازی و کف‌سازی محلات اعتبار تخصیص ‌یافت و امسال نیز 67 میلیارد تومان به وزارتخانه اعلام نیاز شده و در محلات و مناطق مختلف توسط شهرداری 50 تا 100 درصد تخفیف عوارض داده می‌شود.


106 محله ناکارآمد در اصفهان

در استان اصفهان ۱۰۶ محله ناکارآمد شناسایی شده‌ که طی یک برنامه ۱۰ ساله قرار است نوسازی شود. البته از سوی مسئولان اعلام می‌شود که طبق برنامه ششم توسعه، نوسازی بافت ناکارآمد ۵۳ محله تا سال ۱۴۰۰ عملیاتی خواهد شد. ناگفته نماند که نیمی از این بافت ناکارآمد در کلان‌شهر اصفهان واقع شده که مانند بمب ساعتی، تهدید‌کننده است و توجه بیشتر مسئولان را می‌طلبد.