عجایب صادراتی

سمیرا مصطفی‌نژاد

صحبت از صادرات که می‌شود، نخستین کالاهایی که به ذهن می‌آید، کالاهایی ضروری و مواداولیه‌ای مانند مواد خوراکی، فلزات، مواد سوختی و شیمیایی، صنایع‌دستی و از این دست اجناس هستند که یا بنابه قدرت بالای کشور صادرکننده در تولید بیش از نیاز مصرف داخلی، آن کالاها به کشورهای دیگر صادر می‌شوند و یا خوش‌اقبالی آن کشور باعث شده تا منابع کلانی از مواداولیه درون مرزهای جغرافیایی‌اش‌ جا بگیرد تا از محل صادرات این مواد، آن کشور به درآمد برسد. کمتر پیش می‌آید که با شنیدن نام صادرات، نام کالاها یا اقلامی مانند ادرار گرگ، کاسه لاک‌پشت یا پای قورباغه به ذهن برسد. اما این کالاها در چرخه اقتصاد چندین کشور حضور دارند و بسیار جدی از کشوری به کشوری دیگر صادر می‌شوند: ژاپن از آمریکا ادرار گرگ وارد می‌کند تا با فراری دادن گرگ‌ها، به کنترل و حفظ جمعیت آهوهای کشورش کمک کند. ژاپن به فرانسه که رستوران‌هایش علاقه ویژه‌ای به پای قورباغه دارند، قورباغه صادر می‌کند؛ درواقع ژاپن یکی از بزرگ‌ترین صادرکننده‌های قورباغه در جهان است. برزیل نیز در سال 2012 نزدیک به 11.6 میلیون دلار لاک و استخوان لاک‌پشت به کشورهایی مانند نیوزیلند و چین صادر کرد. این ماده در کارهای هنری و صنایع‌دستی به‌کار گرفته می‌شود.

صادرات کالاهای عجیب تنها مختص کشورهای اروپایی یا آمریکایی نیست. علاوه بر اینکه در فهرست واردات  ایران نام‌ کالاهای عجیب‌و‌غریب، مانند گل‌و‌لای فاضلاب، بیل و کلنگ و شتر به‌چشم می‌خورد، نام کالاهای عجیبی مانند میخ، سنگ‌پا، خون‌انسان و مارماهی که در کشورهای اروپایی و خاورمیانه مشتری دارند نیز در فهرست صادرات ایران دیده می‌شود. چند‌مورد از عجیب‌ترین کالاهای صادر‌شده براساس فهرست آمار صادرات ایران در سال 96 از این قرارند:

نارگیل: از آنجا که ایران از نظر آب‌و‌هوایی و جغرافیایی زمینه مناسب کاشت نارگیل را ندارد، ‌دیدن نام این میوه در فهرست صادرات جلب توجه می‌کند. در سال96 مجموع وزن محصولات نارگیلی، به شکل رنده شده و با پوست یا بی‌پوست که به پاکستان، آلمان و افغانستان صادر شده‌اند، بیش از 45تن بوده‌ و درآمدی برابر 231334هزار دلار برای کشور داشته ‌است.

سنگ‌پا: یکی از جالب‌ترین و پرطرفدارترین کالاهای صادراتی ایران سنگ‌پاست که مشتریانی مانند آلمان، آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، استرالیا، افغانستان، ترکمنستان، عراق، کویت، مراکش و هلند دارد و براساس آمار گمرک سال96، در این سال بیش از 124تن سنگ‌پا به ارزش حدود 2.5میلیارد ریال- درحدود 70هزار دلار- به این کشورها صادر شده ‌است.

نهنگ، ‌دلفین، خوک دریایی: مشتری اصلی این بند از فهرست صادرات ایران، کشور ترکیه ‌است که محموله‌ای به وزن 500کیلوگرم به ارزش 18هزار دلار را از ایران خریداری کرده‌ است.

میخ: این کالا که نام آن را در فهرست واردات ایران نیز می‌توان مشاهده کرد، مشتری‌هایی مانند گرجستان، آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، ترکمنستان، سومالی، عراق و قطر دارد. این کشورها در مجموع بیش از 1974تن میخ به ارزش 2میلیون و 421هزار دلار از ایران خریداری کرده‌اند.

شتر: وجود نام این مورد صادراتی در فهرست واردات کشور، شدت عجیب‌بودنش را افزایش می‌دهد. ایران از افغانستان شتر وارد می‌کند و در عین حال در سال96 براساس فهرست صادرات کشور، محموله‌ای به وزن 178.608 تن و به ارزش 443هزار دلار (بیش از 14میلیارد ریال) به کشورهای قطر و کویت صادرات شتر داشته‌است.

مارماهی: براساس آمار گمرکی، کشورهای آسیای شرقی و جنوب شرقی مانند چین، تایلند، مالزی، هنگ‌کنگ و ویتنام از مشتریان پروپاقرص این محصول هستند و ایران نیز با صادر کردن 445تن مارماهی یخ‌زده به ارزش یک‌میلیون دلار (بیش از 33میلیارد ریال) به این کشورها به علاقه‌مندی آنها پاسخ داده‌است.

خون: در سال96 ایران 712کیلوگرم خون انسان و حیوان برای مصارف درمان و پیشگیری یا تشخیص بیماری به ارزش 17822دلار به کشورهای آذربایجان و تاجیکستان صادر کرده‌ است.

کاسه لاک‌پشت: براساس این آمار، ایران 755/55 تن کاسه لاک‌پشت و استخوان آرواره نهنگ به ارزش 61930798 ریال از مشهد به پاکستان صادر کرده ‌است.

روده: محصول عجیب و پرطرفدار صادراتی دیگری که از ایران به کشورهای گرجستان، آلمان، پاکستان، آذربایجان و اسپانیا فرستاده می‌شود و ظاهرا در صنایع غذایی کاربرد دارد، روده، بادکنک و شکمبه حیوانات به شکل تازه، ‌منجمد، نمک‌سود یا خشک‌شده است که در سال96بیش از 3397 تن از این مواد به ارزش بیش از 74میلیون دلار به کشورهای نام‌برده شده، صادر شده ‌است.