دوربین‌ها، خودروهای آلاینده را نمی‌بینند

حمیدرضابوجاریان| خبرنگار:

مناطق

شهرداری روزانه استعلام معاینه‌فنی خودروهای در حال تردد در برخی مناطق شهری را از مرکز معاینه‌فنی موسوم به «سیمفا» دریافت می‌کند. براساس آمارهای موجود، روزانه 8 تا 9 میلیون پاسخ استعلام شماره پلاک از مرکز معاینه‌فنی خودرو به شهرداری ارائه می‌شود. برخی روزها از این تعداد حدود 2 میلیون پلاک خودرو معاینه‌فنی ندارند و شهرداری تصاویر این تعداد خودرو را باید به راهور ارائه کند تا رانندگان متخلف جریمه شوند. اما در این میان مشکلاتی به وجود آمده که سبب شده است طرح موسوم به کاهش آلودگی هوا یا L. E. Z آن‌گونه که باید و شاید اجرا نشود. درباره چرایی این موضوع با مسئولان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری‌های مناطق درگیر این طرح، سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای‌شهر و سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت‌وگو کرده‌ایم. 

نیمه شهریورماه سال گذشته بود که رسانه‌ها از اجرای طرح کاهش آلودگی هوای شهر با هدف جلوگیری از ورود خودروهای بدون معاینه‌فنی در محدوده مرکزی پایتخت سخن به میان آوردند. همان زمان مسئولان به دارندگان خودروهایی که استاندارد محیط‌زیست را رعایت نکرده بودند، هشدار دادند که در صورت نداشتن برگه معاینه‌فنی ممکن است از ترددشان جلوگیری شود. برخی شهروندان برای جلوگیری از جریمه شدن راهی مراکز معاینه‌فنی شهر شدند. «علیرضا حسینی» که ساعت‌ها برای گرفتن معاینه‌فنی معطل شدند، می‌گوید: «وقتی اعلام کردند نداشتن معاینه‌فنی، روزانه 50 هزار تومان جریمه دارد به این فکر افتادم برگه معاینه‌فنی خودروام را بگیرم. بسیاری دیگر نیز مانند من فکر می‌کردند و چون خانه‌ام در پونک است به مرکز معاینه‌فنی نیایش در منطقه 5 رفتم تا تست آلایندگی خودرو را انجام بدهم.» او از اینکه 2 بار در این مرکز نتیجه تست خودرو‌اش رد شد، از سختگیری‌های مراکز معاینه‌فنی گلایه کرده و بیان می‌کند: «سختگیری زیادی در مرکز معاینه‌فنی نیایش می‌شود. خودروام تقریباً صفر کیلومتر بود، اما تست‌ها منفی اعلام می‌شد. با هزار مصیبت توانستم جواب مثبت بگیرم و برچسب معاینه‌فنی دریافت کنم.» برخلاف «حسینی»، راننده‌ای که پلاک خودرواش نشان می‌دهد از شهری در غرب کشور به تهران آمده است و او می‌گوید: «به دلیل نداشتن برگه معاینه‌فنی جریمه نشده‌ام. هزینه زندگی‌ام از راه مسافرکشی تأمین می‌شود و به این دلیل مراقبم که جریمه نشوم. تقریباً هفته‌ای یکبار به سایت راهور سر می‌زنم و آمار خلافی‌هایم را می‌گیرم. تا امروز به دلیل نداشتن برگه معاینه‌فنی جریمه نشده‌ام.» «رضا قطبی» که محدوده کارش در خیابان آزادی است اظهار می‌کند: «رانندگان بسیاری را می‌شناسم که بیشترشان برگه معاینه‌فنی ندارند. تعدادی از راننده‌ها به دلیل نداشتن این برگه جریمه شده‌اند اما تعداد بیشتری هم هستند که هرگز جریمه نشده‌اند. جریمه به دلیل نداشتن برگه معاینه‌فنی، بگیر و نگیر دارد و به شانس افراد بستگی دارد که جریمه شوند یا نه! ‌»


آلودگی هوای منطقه کم نشده است 

اگر طرح کاهش آلودگی در شهر به خوبی جواب می‌داد باید منتظر کاهش آلودگی هوا در پایتخت به ویژه در هسته‌های مرکزی آن باشیم، اما آنگونه که معاون حمل‌ونقل وترافیک شهردار منطقه 11 می‌گوید، تغییری در آلودگی هوای این منطقه پس از اجرای طرح کاهش آلایندگی شهر رخ نداده است «‌‌عبدالمطلب توجهی» می‌گوید: «هرچند در هفته‌های اخیر به دلیل تغییر ساعت‌کاری مراکز دولتی و خدماتی، از میزان آلودگی هوا کمتر شده است، اما باور ندارم که آلودگی هوای منطقه با اجرای طرح کاهش، تغییر محسوسی کرده باشد.» توجهی با بیان اینکه اطلاعی از تعداد خودروهایی ندارد که بدون معاینه‌فنی وارد محدوده منطقه‌ می‌شود، ادامه می‌دهد: «در شرایط کنونی که ساعت‌کاری اداره‌ها تغییر کرده است نمی‌توانم ارزیابی دقیقی درباره تعداد خودروها بدهم. اگر شرایط و ساعت‌کاری به روال معمول تغییر کند آن زمان می‌توان برآورد دقیقی از تعداد خودروهایی که بدون معاینه‌فنی وارد منطقه می‌شوند ارائه کرد.»


اگر اجرا نمی‌شد وضع بدتر می‌شد

«اگر طرح کاهش با همه کم و کسری‌هایش در منطقه اجرا نمی‌شد وضع ترافیکی و آلودگی هوا ناگوارتر از وضعی می‌شد که امروز شاهدش هستیم.» این گفته معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه 12 است که طرح کاهش آلودگی هوا به شکل کامل در منطقه‌اش اجرا می‌شود. «سعید ارونقی» می‌گوید: «اکنون 84 دوربین، تردد خودروها را در محدوده این منطقه‌‌‌ زیر نظر دارند. از اینکه چند دوربین به سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران متصل هستند و اطلاعات را به سامانه سیمفا ارسال می‌کنند اطلاعی ندارم اما می‌توانم به جرئت بگویم اجرای طرح کاهش، کمک زیادی به بهبود و ساماندهی‌‌‌ تردد در محورهای منطقه 12 کرده است.» او باور دارد برای اجرای دقیق طرح کاهش باید زیرساخت‌های آن به طور کامل فراهم شود: «اینکه برخی خودروها بدون معاینه‌فنی وارد منطقه ما می‌شوند موضوعی است که نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت. بدون شک با ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای کنترل ورود خودروهای بدون معاینه‌فنی به این طرح، علاوه بر اینکه از حجم ترافیک کاسته می‌شود، آلودگی هوای محدوده مرکزی شهر نیز به شکل محسوسی کاهش خواهد یافت.» 


شرایط اجرای طرح کاهش مهیاست 

حرف‌هایی که قطبی درباره جریمه نشدن رانندگان بدون برگه معاینه‌فنی می‌زند به نظر درست می‌آید چراکه به گفته رئیس کمیته محیط‌زیست وخدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، طرح کاهش و زیرساخت‌های مرتبط، آنگونه که باید و شاید تکمیل نشده است: «سیستم سیمفا از ابتدای طرح کاهش آلودگی شهر باید کامل اجرا می‌شد. این طرح اکنون از نظر سیستمی با طرح ترافیک جدید یکپارچه شده است و با گذشت یک سال از اجرای آن، مشکلات و ضعف‌هایی که در ساختار اجرای این طرح وجود داشته شناسایی شده است.» «سید آرش حسینی میلانی» با تأکید بر اینکه شهرداری در اجرای طرح کاهش، آنچه متعهد بوده به شکل کامل انجام داده است می‌گوید: «شورای‌شهر و معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، انتظاراتی را برای دسترسی به شبکه‌های اطلاعاتی راهور دارند که این انتظارها تا حدودی برآورده شده، اما اکنون این سیستم راهور است که برای اعمال قانون باید اقدامات لازم را انجام دهد. به نظر می‌رسد در پلیس راهور هنوز زیرساخت‌های لازم برای این کار تأمین نشده است.» سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران از اینکه ایجاد زیرساخت‌های اجرای کامل طرح کاهش نیازمند اعتبار قابل توجهی است حرفش را اینگونه ادامه می‌دهد: «شورای‌شهر سالانه برای کمک به بودجه پلیس راهور تهران اعتباری را پیش‌بینی می‌کند اما با این کمک شهرداری نمی‌توان زیرساخت‌های اجرای طرح کاهش را تأمین کرد، چراکه تأمین مبلغ مورد نیاز از توان شهرداری خارج است.»


نیازمند 30 میلیارد تومان اعتبار

با اینکه چند منطقه تهران درگیر طرح کاهش آلایندگی‌های پایتخت هستند، به نظر می‌رسد مسئولان و متولیان اجرای طرح، پیش‌بینی دقیقی از اجرای پروژه‌ای که امیدهای زیادی برای کم کردن آلودگی هوا در پایتخت ایجاد کرده بود، نداشته‌اند. معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان تهران آب پاکی را روی دست کسانی که منتظر اجرای کامل طرح کاهش هستند می‌ریزد و می‌گوید: «اکنون طرح کاهش آنگونه که باید اجرا نمی‌شود. مشکلی که وجود دارد این است که سرورهای به کارگرفته شده در این طرح قابلیت پاسخگویی به حجم داده‌ها و اطلاعاتی که دوربین‌ها جمع‌آوری می‌کنند، ندارد. راهور برای افزایش ظرفیت سرورها در پاسخگویی به داده‌ها، نیازمند 30 میلیارد تومان اعتبار است. نیروی انتظامی چنین اعتباری ندارد و استان تهران نیز قادر نیست این مبلغ را تأمین کند.» به گفته «محمد رستگاری» برای برطرف کردن مشکل سرورهای به کار گرفته شده در طرح کاهش، کارگروه ملی کاهش آلاینده‌ها درحال پیگیری تأمین اعتبار است: «برای ارتقای سرورهای طرح کاهش و تأمین منابع مالی مکاتباتی از سوی استانداری با مسئولان دولت انجام شده است. تا زمانی که این مبلغ تأمین نشود نمی‌توانیم بگوییم که با اجرای طرح کاهش تا چه اندازه از آلودگی هوای تهران کم می‌شود یا شده است.»