معلولان
صدور پایان‌کار به شرط دسترس‌پذیری برای معلولان
مجلس شورای اسلامی دیروز مصوب کرد که پایان‌کار ساختمان‌ها درصورت رعایت اصول دسترس‌پذیری برای معلولان باید صادر شود
حامد فوقانی| «پایان کار ساختمان‌ها فقط با رعــایت اصول دسترس‌پذیری برای افراد دارای معلولیت صادر می‌شود»؛ این مصوبه روز گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود که براساس آن شهرداری‌ها مکلف می‌شوند صدور پروانه احداث، بازسازی، پایان‌کار برای تمامی ساختمان‌ها، اماکن با کاربری عمومی ازجمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی را با رعایت ضوابط و استانداردهای مصوب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران و اصلاحات پس از آن درباره دسترس‌پذیری افراد دارای معلولیت توسط مجری مشروط کنند. همچنین براساس تبصره این مصوبه شهرداران و روسای نظام مهندسی، مسئول اجرا و نظارت بر حسن اجرای این ماده بوده و متخلفان از این قانون حسب مورد به مجازات تعزیری، جزای نقدی درجه 5تا 8موضوع ماده 19قانون مجازات اسلامی مصوب اول اردیبهشت 1392، انفصال موقت یا دائم از خدمات عمومی، تنزل مقام یا محرومیت از انتصاب به پست‌های حساس و مدیریتی یا اخراج از نهاد یا سازمان متبوع محکوم می‌شوند.
به گزارش همشهری، مصوبه مجلس شورای اسلامی را باید گامی جدی برای حرکت در مسیر مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری بنا‌ها به‌خصوص ساختمان‌های اداری، درمانی و آموزشی دانست. البته این درصورتی است که آیین‌نامه اجرایی قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که مصوب سال 1384مجلس شورای اسلامی است، مفاد مهمی برای مناسب‌سازی ساختمان‌های دولتی و عمومی دارد. در این آیین‌نامه تکلیف‌های قانونی ازجمله ساخت رمپ، نصب میله دستگرد، ابعاد آسانسور و ایجاد سرویس بهداشتی مورد نیاز معلولان و کم‌توانان و... برای مالکان و مسئولان مستقر در ساختمان‌ها تعیین شده است. با این حال در جای جای قانون سال84 دسترس‌پذیری تنها برای اماکن عمومی الزام شده و در ماده2 آن آمده که شهرداری‌های سراسر کشور موظفند از صدور پروانه احداث و پایان‌کار برای ساختمان‌ها و اماکن‌عمومی و معابری که ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان را رعایت نکرده باشند، خودداری کنند. بنابراین اینکه ساختمان‌های مسکونی نیز برای دریافت پایان‌کار ملزم به رعایت استانداردهای مناسب‌سازی شده‌اند را می‌توان سرفصل جدیدی در این رابطه دانست.
تکرار برای فرهنگسازی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با همشهری تأیید می‌کند که مصوبه جدید تاحدودی تکرار مصوبه قبلی است اما بسیاری از تبصره‌ها به‌روز شده‌اند. محمدرضا بادامچی با بیان اینکه تکرار چنین موضوعی حتما مؤثر واقع خواهد شد، افزود: «البته در لایحه ارسالی موارد تکمیلی با توجه به نیازهای روز جامعه معلولان و کم‌توانان نیز اضافه شده است. دیروز هم نمایندگان مجلس سعی کردند تا نکات جدیدی که پیش از آن مورد غفلت واقع شده بود را مدنظر قرار دهند. به همین‌خاطر همه بندهای لایحه به تصویب نرسید و با بازگشت به دولت و کمیسیون مربوطه تکمیل خواهد شد.»
وی در ادامه عنوان کرد که نسبت به مناسب‌سازی ساختمان‌های کلانشهرها و جدی گرفته شدن این مسئله از سوی شهرداری‌ها بسیار امیدوار است. بادامچی گفت: «در دولت دهم ضربات مهلکی به شهرها از این نظر به‌ویژه پایتخت خورد اما حالا با آنچه در مدیریت شهری حاکم است بسیار امیدواریم که مفاد قانونی دسترس‌پذیری ساختمان‌ها به‌ویژه ساختمان‌های مسکونی، درمانی و آموزش به اجرا درآید.» وی در پاسخ به این سؤال که چه ضمانت اجرایی برای اجرای قانون درنظر گرفته‌اید و اگر مسئولان به آن بی‌توجهی کنند، چه می‌شود، گفت: «ما خیلی به‌دنبال برخورد تنبیهی نیستیم چراکه در این زمینه بیشتر فرهنگسازی باید صورت بپذیرد. برای همین قانون سال 84را تکمیل‌تر مصوب کرده‌ایم.» این نماینده مجلس با اشاره به تغییرات صورت گرفته در کشورهای همردیف تهران از نظر مناسب‌سازی معابر، اظهار کرد: «من در بازدید از این کشورها مثل چین متوجه شده‌ام که مثلا تا 10سال پیش معابر و ساختمان‌های آنها از نظر دسترس‌پذیری چندان تفاوتی با ایران نداشتند اما اخیرا تمام پروژه‌های شهرسازی و عمرانی آنها با توجه به معلولان، سالمندان و کم‌توانان ساخته می‌شود.»
کنترل دقیق ضوابط در ساخت و سازها سرپرست اداره‌کل معماری و شهرسازی شهرداری تهران نیز با بیان جزئیاتی از قوانین موضوع برای ساخت بناهای مناسب، به همشهری گفت: «هم‌اکنون ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی- حرکتی برابر با مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری به تاریخ 10شهریور 78برای تمام ساختمان‌های عمومی و ساختمان‌های مسکونی دارای ١٠ واحد یا بیشتر الزامی است.» سیدحمید موسوی با بیان اینکه شیوه‌نامه مناسب‌سازی به‌صورت تصویری و گویا از شهریور سال گذشته توسط شهرداری تهران ابلاغ شده، افزود: «طبق ضوابط مذکور رعایت ضوابط مناسب‌سازی هنگام صدور پروانه ساختمان کنترل می‌شود.» به گفته وی، از سوی دیگر در بند ٣٣ مندرج در پشت پروانه‌های ساختمانی این موضوع مورد تأکید قرار گرفته است. «هنگام اجرا و صدور پایان کار مورد نظارت قرار گرفته و برای املاکی که ضوابط مذکور را رعایت نکرده‌اند پایان‌کار ساختمانی صادر نمی‌شود.»
وی اضافه کرد: «پس از صدور پایان‌کار برای املاک مسکونی در زمان نقل و انتقال و درخواست پایان‌کار آپارتمانی ضوابط مذکور مجددا مورد کنترل قرار می‌گیرد و از طرفی خریداران موظف هستند تا موارد مندرج در پایان‌کار را با وضع موجود ساختمان انطباق بدهند.» اینطور که موسوی اعلام کرد همچنین در سال گذشته اداره کل معماری و ساختمان در راستای انجام بحث نظارت ١٧١ ساختمان شهرداری را از لحاظ ضوابط معلولان مورد بررسی قرار داد و پس از تهیه چک لیست‌های اجرایی برای اجرا به مناطق ٢٢ گانه ابلاغ شد. وی افزود: «از طرفی در راستای بحث مشارکت‌های مردمی که موضوع مدنظر شهردار محترم تهران است سامانه‌های ١٨٨٨ و ١٣٧ برای اطلاع‌رسانی و بررسی گزارش‌های مردمی وجود داشته و به محض رؤیت تخلف اعم از عدم‌وجود رمپ یا جک بالابر مناسب برای معلولان موضوع به سرعت بررسی می‌شود.»
خلاصه‌ای از آنچه در دسترس‌پذیری بنا باید مورد توجه قرار گیرد
آنچه در دستورالعمل دسترس‌پذیری ساختمان‌ها آمده جزئیات بسیار مفصلی دارد اما بخشی از آن به شرح زیر است که اگر رعایت نشود پایان‌کار برای یک‌ساختمان جدید صادر نخواهد شد. ساخت رمپ برای ورود معلولان با حداکثر شیب 8 درصد با عرض 120سانتی‌متر و پیش‌بینی پاگرد در سطوح شیبدار بالاتر از 10متر. همچنین سطح شیبدار باید مسقف و غیرلغزنده باشد. تعبیه حداقل عرض 150سانتی‌متری در سطح شیبدار دارای پیچ نصب میله دستگرد در دو طرف سطوح شیبدار با ارتقاع 80سانتی متر، قطر 5/3سانتی متر و حداقل فاصله میله و دیوار 4سانتی متر حداقل ابعاد فضای آسانسور 110×140سانتی متر پیش‌بینی دکمه‌های کنترل‌کننده با حداقل برجستگی 5/1سانتی متر و قطر 2سانتی متر حداکثر با ارتفاع 130سانتی متر از کف آسانسور حداقل اندازه فضای سرویس‌های بهداشتی 150در170سانتی‌متر نصب شیرهای آب اهرمی و دستگیره‌های کمکی در طرفین کاسه سرویس‌های بهداشتی
