دیپلماسی
پرسش‌های ظریف
وزیر خارجه در دانشگاه امیرکبیر: چرا زمینه فرار سرمایه‌گذار را فراهم می‌کنیم؟
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان بعد از بازگشت از آمریکا و سخنرانی‌اش در شورای روابط خارجی آمریکا، این بار در دانشگاه امیرکبیر حضور یافت و بحث درباره اعتماد به نفس داخلی و اتکای به قدرت مردم را در جمع استادان و دانشجویان این دانشگاه طرح کرد.
او در این سخنرانی بالاخره سکوت خود را شکست و به حملات یکی از رسانه‌های داخلی در روزهای گذشته پاسخ داد و با یادآوری شرایط ویژه دنیا و کشور گفت: «اینکه دوستان ما از یک سخنرانی ۲۰ دقیقه‌ای که در آن واژه «ما» به‌صورت ادبی به‌کار رفته، 3روز آن را تیتر می‌کنند و وزیر را می‌کوبند، چه نفعی برای کشور ما حاصل می‌شود.»
اشارات ظریف به تیترهای یک روزنامه کیهان است که با حمله به وزیر خارجه کشورمان، بخش‌هایی از سخنرانی ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا را منتشر کرده و نوشته بود وزیر خارجه در این سخنرانی گفته است: نه ایران و نه عربستان سعودی نمی‌توانند هژمون منطقه ما باشند. این یک واقعیت است و باید آن را بپذیریم. هرقدر هم که ناراحت‌کننده باشد، اما هیچ‌یک از ما نمی‌توانیم هژمون جدید منطقه باشیم... ما برای مستثناکردن یکدیگر و تبدیل‌شدن به قدرتمندترین در منطقه، منطقه را نابود کرده‌ایم. باید این روند را متوقف کنیم.
با این حال آنچه در سخنرانی ظریف مهم بود، نه پاسخ کوتاه و گذرایش به حملات اخیر بلکه تأکید بر قدرت منطقه‌ای ایران به اتکای مردمش بود. او در سخنرانی خود در دانشگاه امیرکبیر که رسانه‌های کشور در 2روز گذشته به آن کمتر پرداختند و سایت اطلاع‌رسانی دولت مشروح آن را منتشر کرد، گفت: ممکن است فشارهایی به کشور وارد شود، اما تفاوتی که ما با دیگران داریم این است که قدرت و پیشرفت و توسعه ما مبتنی بر مردم و درون‌زاست. ظریف به ترسیم شرایط گذار جهانی و اعترافات روسای جمهور سابق آمریکا درباره قدرت ایران اشاره کرد و گفت: نیاز نیست اعتماد به نفس مردم را نابود کنیم؛ زمانی که اوباما اعلام می‌کند «اگر می‌توانستم نمی‌گذاشتم یک پیچ و مهره از صنعت هسته‌ای ایران بماند»، این «ولی نمی‌توانم» او را باید خبر اول صدا و سیما بکنیم. وزیر خارجه کشورمان گفت: اگر قرار است به مردم امید بدهیم باید این را بگوییم در سال قبل، همین فردی که بر سر کار است، گفت نخستین کاری که می‌کنم این است که برجام را نابود می‌کنم، اما ۱۶ماه از ریاست‌جمهوری وی گذشته است و تئاتر مسخره‌ای را نتانیاهو اجرا کرد اما هنوز نتوانسته‌اند برجام را نابود کنند. ظریف با بیان اینکه «چرا به مردم خود اعتماد به نفس ندهیم» اضافه کرد: اینطور نگوییم که ترامپ نمی‌خواهد برجام را نابود کند و اینها فقط جنگ زرگری است، بلکه می‌توانیم بگوییم آمریکا نمی‌تواند با مردم ایران مقابله کند.
این سخنرانی تئوریک ظریف در جمع استادان دانشگاه امیرکبیر را شاید بتوان مهم‌ترین سخنرانی او در 2سال اخیر در داخل کشور دانست. او 2سال قبل نیز در جمع وابستگان نظامی شرایط دوران گذار را ترسیم کرده و شرح داده بود که چرا مثلث سعودی‌ها و صهیونیست‌ها با برجام و توافق هسته‌ای مخالف هستند. ظریف با اشاره به قدرت مردمی نظام جمهوری اسلامی گفت: ترامپ نمی‌تواند به ما بگوید اگر 2هفته حمایت‌مان را از سر شما برداریم ساقط می‌شوید و بعد وزیر خارجه عربستان بگوید اگر این حمایت یک هفته از قطر برداشته شود قطر ساقط می‌شود؛ این خیلی کسر شأن است. وی با بیان اینکه آینده جمهوری اسلامی بسیار روشن است، اظهار داشت: ممکن است فشارهایی به کشور وارد شود، اما تفاوتی که ما با دیگران داریم، این است که قدرت و پیشرفت و توسعه ما مبتنی بر مردم و درون‌زاست.
وی ادامه داد: ما همه‌‌چیز خود را از مردم می‌دانیم و مهم نیست که مردم به چه‌کسی رأی دادند؛ برای من مهم این است که ۷۳درصد رأی مردم در شرایطی بود که خیلی‌ها تبلیغ می‌کردند، اما مردم آمدند و به یک نفر رأی دادند و به‌رغم همه بداخلاقی‌ها در مبارزات انتخاباتی تشخیص دادند که باید کجا بایستند.
ظریف تصریح کرد: چرا به مردم اعتماد به نفس ندهیم و چرا باید بگوییم که کدام دیوانه می‌آید و در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند؛ وقتی سرمایه‌گذار خارجی نمی‌آید سرمایه‌گذار ایرانی هم در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کند. وزیر امور خارجه گفت: چرا زمینه فرار سرمایه و سرمایه‌گذار را فراهم می‌کنیم و چه دلیل دارد که به مردم خود اعتماد و عزت و امید و اطمینان ندهیم؟ ظریف بیان کرد: دعواهای سیاسی چه ارزشی دارد و قدرتی که جز فشار عصبی هیچ ندارد، چرا اینقدر برای رسیدن به آن، به منافع ملی ضربه بزنیم؟ وی ادامه داد: امروز در شرایط ویژه‌ای به سر می‌بریم؛ اگر از دیپلمات خود اعتماد به نفس را بگیریم و بگوییم که تا خرخره سرش کلاه رفته است، چه پیش می‌آید؟ ترامپ می‌گوید سر ما کلاه گذاشتند اما دوستان ما از یک سخنرانی ۲۰دقیقه‌ای که در آن واژه «ما» به‌صورت ادبی به‌کار رفته، 3روز آن را تیتر کنند و وزیر را بکوبند، چه نفعی برای کشور ما حاصل می‌شود.
اشتباه محاسباتی سعودی‌ها
ظریف در بخش دیگری از این سخنرانی با اشاره به اشتباهات محاسباتی سعودی‌های در دوران گذار فعلی گفت: جوانک کم‌استعداد سعودی می‌گوید ما در منطقه نگران ایران نیستیم چون ایران در جهان اسلام حتی قدرت پنجم هم نیست، اما در هر جایی که می‌رود و جزع و فزع می‌کند، که اگر به داد ما نرسید، ایران ما را نابود می‌کند؛ چرا از کشوری که ادعا می‌کنید قدرت پنجم جهان اسلام هم نیست، می‌ترسید.
وی در ادامه گفت: تغییر شرایط به این دلیل است که منابع قدرت در جهان تغییر کرده است. آنها به نزدیک جمهوری اسلامی هم نمی‌رسند؛ حتی نمی‌توانند از پس قطر بربیایند و قطر، عربستان را به زانو در آورده است؛ چون منابع قدرت تغییر کرده است.
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: کشوری که مشروعیت آن متکی به مردم باشد و پیام داشته باشد و بتواند قلب‌ها و مغزها را جذب کند، قدرت معنایی دارد و به همین دلیل است که آمریکا هزینه زیادی برای جذب قلب‌ها و مغزها انجام می‌دهد.
ظریف تصمیم‌های جمهوری اسلامی و تا حدی قطر و ترکیه را محاسبه صحیح ذکر کرد و اظهار داشت: زمانی لاوروف و کری تصمیم گرفتند جنگ سوریه را خاتمه بدهند که نتوانستند اما وقتی جمهوری اسلامی، ترکیه و روسیه تصمیم گرفتند خیلی موفق‌تر بودند.
وزیر امور خارجه یادآور شد: «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی ۲۵۰ میلیون دلار برای سفر دوهفته‌ای به آمریکا در بخش روابط عمومی هزینه کرده است؛ چیزهایی که در موردشان صحبت کرده است هیچ واقعیتی در عربستان ندارد؛ او نه می‌تواند در حوزه سیاسی و نه در حوزه داخلی پیش برود.
خودسانسوری و اشتباه محاسباتی
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود گفت: خودسانسوری باعث می‌شود که اطلاعات برای مقام بالاتر خیلی کم شود، چون هر کسی بهتر می‌داند که مقام بالاتر از او چه می‌خواهد بشنود و نتیجه این اتفاق اشتباه محاسباتی است که افراط و تفریط در این اشتباه محاسباتی، کشنده است.
ظریف افزود: صدام حسین، آدم غیرمحاسبه‌گری نبود، بلکه اطلاعاتش بد بود و بد محاسبه کرد. زمانی که صدام به ایران حمله کرد «زبیگنیو برژینسکی» (مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر) می‌گفت انقلاب ایران بیش از 2هفته دوام نمی‌آورد. دیدیم که یک هفته طول کشید تا نخستین قطعنامه درباره جنگ صادر شد، چون امیدوار بودند که صدام پیروزی نظامی کسب کند.
وزیر امور خارجه اظهار داشت: اشتباه محاسبه‌ای دیگر صدام این بود که می‌گفت «هیچ‌گاه فکر نمی‌کردیم که آمریکا من را از پیش پای خود بردارد» و دیدیم زمانی که نیروهای آمریکایی پشت دروازه‌های بغداد بودند صحاف می‌گفت ما جنازه اینها را برمی‌گردانیم و باور نمی‌کردند. ظریف گفت: همین محاسبه را «اسلوبودان میلوشویچ» (رئیس‌جمهوری یوگسلاوی سابق) کرد و آمریکایی‌ها به او گفتند یوگسلاوی در حوزه منافع حیاتی آمریکا نیست و نتیجه این اشتباه محاسباتی این بود که امروز در زندان آب خنک می‌خورد.
حملات سازمانیافته به ظریف
با وجود سخنرانی قابل تامل ظریف در دانشگاه امیرکبیر اما جمعی از دانشجویان این دانشگاه با پلاکاردهایی در دستشان به سخنرانی ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا اعتراض کردند. این اعتراض ساماندهی‌شده با مشت و لگد به خودروی وزیر همراه بود. سایت جماران نوشت: برخی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر با دست‌نوشته‌های انتقادآمیز به استقبال ظریف رفتند. در یکی از این تابلونوشته‌ها عکس قدم زدن ظریف و کری منتشر شده بود که در آن نوشته شده بود «آقای ظریف با من نیز قدم بزن». همچنین تابلونوشته‌هایی با مضمون «آقای ظریف! ایران از حضورش در منطقه پشیمان نیست» و «همانطور که برجام هسته‌ای نتوانسته مشکلات اقتصادی مردم را حل کند، برجام موشکی نیز گرهی نمی‌گشاید». حملات سازمانیافته در روزهای حساس تصمیم‌گیری ترامپ درباره برجام نسبت به ظریف به شکل قابل توجهی افزایش داشته است.
در همینه زمینه :
