تجسمی
هر دوره به سراغ ایده‌های تازه می‌روم
گپ و گفتی با فریدون آو به مناسبت افتتاح نمایشگاه «مشق شب‌های طولانی زمستانی» و «یادداشت‌ها»
مرتضی کاردر | خبر‌نگار
«فریدون آو» را باید هنرمندی جست‌و‌جوگر دانست؛ هنرمندی که هیچ‌گاه از تجربه‌های تازه دست نکشیده و در دوره‌های گوناگون فعالیت هنری‌اش تلاش کرده است تا همواره آثار متفاوتی از دوره‌های گذشته‌اش ارائه کند. نزدیک به 5 دهه است که فریدون آو به‌عنوان یکی از هنرمندان نوگرای تأثیرگذار در هنر معاصر ایران حضور دارد و نمایشگاه‌های بسیاری برگزار کرده است. علاوه بر این، او یکی از چهره‌های بین‌المللی هنر ایران در آن‌سوی مرزهاست که در معرفی و ارائه هنر مدرن ایران بسیار کوشیده است.
فریدون آو معمولا سالی 2بار، پاییز و بهار، به تهران می‌آید و هر بار با دست پر بازمی‌گردد، پر از نقاشی‌ها ی تازه‌ای که آفریده است. اسفند امسال نمایشگاه «غریبان در بهشت» به انتخاب او برگزار شد که تا 14فروردین ادامه داشت. هفدهم فروردین نیز همزمان 2نمایشگاه از او در گالری دستان 2+ و زیرزمین دستان آغاز شد؛ نمایشگاه «یادداشت‌ها2» و نمایشگاه «مشق شب‌های طولانی زمستانی».
یادداشت‌ها مجموعه طراحی و عکاسی روی کاغذ است؛ پروژه‌ای که همچنان که در معرفی آن آمده است از سال 1368 تا 1386 طول کشیده و پیش‌تر نیز نمایشگاهی از آنها برگزار شده است. مجموعه‌ای از کولاژها و بریده‌های روزنامه‌ها و عکس‌هایی که فریدون آو روی آنها کار کرده و به‌عنوان اثر هنری ارائه کرده است. بسیاری از این آثار از کولاژ عکس‌های مختلف پدید آمده‌اند.
آزادی سبب شده که همیشه به سراغ کولاژ بروم
فریدون آو در شلوغی روز افتتاحیه نمایشگاه و در ازدحام بازدیدکنندگانی که کتاب مجموعه آثار او را می‌آورند تا آقای آو برایشان امضا کند یا می‌آیند تا با نقاش محبوب‌شان عکس یادگاری بگیرند به پرسش‌های ما پاسخ می‌دهد.
او درباره استفاده از تکنیک کولاژ می‌گوید: «کولاژ آزادی‌ای به من می‌دهد که نیاز نیست به‌دنبال رنگ یا شیء بگردم. آن را از روزنامه یا مجله برمی‌دارم. عین همان آزادی‌ای که عکاسی به هنر قرن بیستم داد که دیگر نیاز نبود شکل چیزی را بکشند. آزادی سبب شده است که همیشه به سراغ کولاژ بروم.»
یکی از نکات جالب توجه کولاژها حضور کشتی‌گیران و قهرمانان ایرانی به‌ویژه عباس جدیدی و علیرضا حیدری است. فریدون آو در این‌باره می‌گوید: «موضوع رستم است و پهلوانی. عباس جدیدی در آن زمان قهرمان سنگین‌وزن دنیا شده بود. من از او به‌عنوان شمایل استفاده کردم. شمایل خیلی به شخص مربوط نمی‌شود. می‌خواستم که بعد زمانی را بشکنم و تصویری امروزی از رستمی را که در نقاشی‌ها پوست پلنگ بر سر دارد ارائه کنم و رستم را امروزی کنم. در سال‌های بعد هم قهرمانان دیگر ایرانی را جایگزین کردم.»
کارهای هنرمندان جوان ایرانی جالب توجه است
فریدون آو در طول سال‌های گذشته نمایشگاه‌های بسیاری در ایران و کشورهای مختلف دنیا برگزار کرده و در نمایشگاه‌های گروهی بسیاری حضور داشته است؛ مجموعه‌هایی از هنر معاصر ایران به انتخاب او منتشر شده است. در خلال گفت‌و‌گو نقاشان دیگر را که می‌بیند از آنها می‌خواهد که آثار خود را برای شماره ویژه نشریه‌ای که قرار است از آثار هنرمندان ایرانی به سردبیری او در لبنان منتشر شود بفرستند. در این سال‌ها نمایشگاه‌هایی نیز به انتخاب آو از هنرمندان جوان ایرانی در گالری‌ها برگزار شده است. او درباره هنرمندان جوان ایرانی می‌گوید: «زمانی که ایران را ترک کردم جمعیت ایران 30میلیون نفر بود و حالا 80میلیون نفر است. طبیعی است که شمار هنرمندان بسیار بیشتر شده است. ابزارهای تازه‌ای که در اختیار آنها قرار دارد نیز سبب شده است که امکان بیشتری برای خلق هنری داشته باشند. علاوه بر این، وقتی جامعه‌ای در سال‌هایی ارتباطاتش با دنیای بیرون کمتر می‌شود قدری بیشتر در خودش فرو می‌رود و می‌تواند عمیق‌تر درباره خودش فکر کند و به‌نوعی با خودش خلوت کند. همین سبب شده است که کارهای هنرمندان جوان ایرانی اینقدر جالب توجه باشد.»
جای خالی آقای کیوریتور
در روزهای پایانی اسفند نمایشگاه «غریبان در بهشت» برگزار شد که انتخاب فریدون آو بود از نقاشی‌های هنرمندان برجسته قرن بیستم در مجموعه‌های شخصی مجموعه‌داران ایرانی. اهمیت نمایشگاه‌های این‌چنینی بیشتر به انتخاب و تبیینی است که انتخاب‌کننده و برگزار‌کننده نمایشگاه از آن ارائه می‌دهد. طبیعتا در چنین صورتی است که کیوریتوری نمایشگاه معنا پیدا می‌کند. اما نمایشگاه غریبان در بهشت بدون هیچ توضیحی برگزار شد.
فریدون آو در این‌باره می‌گوید: «من کارها را از پیش انتخاب کرده بودم. زمانی که نمایشگاه آغاز شد من در خارج از ایران بودم. قرار بود گالری توضیحی درباره هر کدام از این هنرمندان تهیه کند و این توضیحات ذیل آثار ارائه شود تا بازدیدکنندگان بتوانند با آشنایی و آگاهی بیشتری کارها را ببینند اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد.»
یکی دیگر از مؤلفه‌های ثابت نقاشی‌های فریدون آو گل است، خاصه گل کوکب. شمار زیادی از تابلوهای نمایشگاه گل «کوکب لعل» است. «آنچه بیشتر از گل برای من اهمیت دارد فصل است. چیزی که انرژی خود را دارد و دائم برمی‌گردد و تجدید می‌شود. فوق‌العاده است که با بهار همه‌‌چیز از نو آغاز می‌شود و گیاهان حیات دوباره خود را آغاز می‌کنند.»
جست‌وجوی ایده‌های تازه
فریدون آو همواره تجربه‌های تازه انجام داده و هیچ‌گاه تلاش نکرده است تا خودش را تکرار کند. نمایشگاه «مشق شب‌های طولانی زمستانی» مجموعه تجربه‌های تازه اوست در زمستان گذشته که در این نمایشگاه ارائه شده است. «من در دوره‌های مختلف با ایده‌های مختلفی کار کرده‌ام. یک ایده را می‌گیرم و تا انتها می‌روم. تمام امکان‌هایی را که می‌توانم برای آن ایده ایجاد کنم، تجربه می‌کنم. برای همین سری کار می‌کنم. در هر دوره به سراغ ایده‌های تازه می‌روم.
هیچ‌وقت دوست نداشتم هنرمندی باشم که مخاطب بگوید من کارهای قبلی‌اش را دوست داشتم و کارهای بعدی‌اش را نیز دوست خواهم داشت. اگر اینطور باشد کارهای قبلی و بعدی چه تفاوتی با هم دارند؟ هنرمند نباید به تکرار بیفتد. بعد از یک دوره‌ای حوصله آدم سر می‌رود. هنرمند اگر سعی کند در هر دوره‌ای تغییری به‌وجود بیاورد برای خودش هم بهتر است.» همین تجربه‌گرایی است که سبب شده هر نمایشگاه فریدون آو در دهه هشتم زندگی‌اش هم اتفاقی تازه برای مخاطبان باشد. هرچند خودش می‌گوید که: «برای خودم کار می‌کنم نه برای مخاطب.»
نمایشگاه «یادداشت‌ها» تا 24فروردین و نمایشگاه «مشق طولانی شب‌های زمستانی» تا 14 اردیبهشت دایر است. از 31فروردین نیز نمایشگاه «سهراب و زنبورها و گل و بلبل» که کار مشترک فریدون آو و محسن احمدوند است همزمان در گالری زیرزمین دستان و گالری اعتماد برگزار خواهد شد.
در همینه زمینه :
