صبوری اصل اول و آخر بورس

حسین سلاح‌ورزی‌؛ عضو شورای‌عالی بورس

بازار سرمایه در طول یک و نیم سال گذشته هم از حیث افزایش حجم و ارزش بازار و هم ازنظر تعداد دارندگان کد و فعالان بازار رشد بسیار زیاد و حتی نامتعارفی را تجربه کرد. رشد ارزش بازار ناشی از دلایل مختلف و عدیده‌ای بود که بخش عمده‌ای از آن به انتظارات تورمی بازیگران مربوط می‌شد. بخشی نیز به مدد رشد قیمت سهام در سایه هجوم بسیار زیاد نقدینگی به این بازار ایجاد شد؛ چراکه عمق بازار و قدرت عرضه در بورس در دوره‌ای که تعداد فعالان و میزان نقدینگی تزریق‌شده به بازار هر روز رکوردشکنی می‌کرد تغییر قابل ملاحظه‌ای نسبت به قبل نداشت و در طرف عرضه، کمبود محسوسی دیده می‌شد. در این وضعیت، برای افزایش عمق بازار و تقویت بخش عرضه و جلوگیری از رشد بیش‌ازحد، غیرمتعارف شاخص که تناسبی با بنیاد شرکت‌ها نداشت، روند پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه تسریع شد و عرضه‌های اولیه متعدد در دستور کار قرار گرفت. ضمن اینکه فروش سهام دولت در شرکت‌های بورسی در قالب صندوق‌های واسطه‌گری مالی نیز به افزایش عرضه کمک کرد؛ اما همچنان به‌واسطه هجوم نقدینگی، حتی این عرضه‌های جدید نیز قادر به متعادل‌سازی بازار نبود و شاخص کل همچنان در حال رکوردشکنی بود. درنهایت رقم شاخص کل بورس به‌جایی رسید که در ماه‌های اخیر عملا از متغیرهای بنیادی اقتصاد و حتی بنیاد اغلب شرکت‌ها فاصله پیدا کرد. حتی تحلیلگران قدیمی بازار نیز بارها نسبت به این میزان رشد و نحوه آن هشدار داده بودند؛ ازاین‌رو قابل‌تصور بود که شاخص نتواند با این سرعت به رشد ادامه دهد و ورود به دوره اصلاح قابل پیش‌بینی بود.
در شروع این اصلاح دلایل مختلفی دست‌به‌دست هم داد که بازار نیازمند اصلاح هم به آنها واکنش نشان داد و در این میان موضوعاتی مانند دو شیفته شدن بازار و اختلال در سامانه‌های معاملاتی، افزایش قابل‌توجه عرضه و آزادسازی 60درصد سهام عدالت و همچنین موضوعات مربوط به اقتصاد‌سیاسی و اقتصاد رفتاری و اخبار گشایش اقتصادی و فروش نفت و... هم مزید اصلاح شد؛ تا جایی که در فضایی هیجانی و گنگ، چند حمایت تکنیکالی شاخص کل نیز نتوانست از افت جلوگیری کند.
این در حالی بود که مجموعه ارکان بازار برای متعادل‌سازی بورس تدابیری مانند یکپارچه شدن زمان معاملات، افزایش ضریب اعتبار کارگزاری‌ها تا 50درصد، مجاز شدن صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک برای خرید سهام عدالت را پیگیری کردند و حتی در جلسه اخیر شورای‌عالی بورس به بانک‌ها نیز که براساس موادی از قانون رفع موانع تولید از خرید سهام نهی شده بودند، اجاره خرید و فروش سهام عدالت داده شد تا بخشی از عرضه بازار از این طرق جذب شود.
پیرو این اقدامات، امیدواریم در روزهای آینده روند بازار بهتر شود؛ اما اصل ماجرا این جاست که بازار سرمایه، بازاری است که نوسان و اصلاح جزو اجزای اصلی آن به شمار می‌رود و جدای از این، همه ما یاد گرفتیم که هر جا بازده وجود دارد ریسک هم توأمان حضور خواهد داشت. به‌دلیل همین ریسک نهفته در بازار است که در همه‌جای دنیا، دارایی‌ها و سرمایه حیاتی و ضروری را به بازار سرمایه نمی‌برند و افرادی که حرفه‌ای و خبره نیستند عموما از طریق سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس حاضر می‌شوند. این نکات را بارها فعالان قدیمی‌تر بازار گفته‌ و نسبت به تبعات آن هشدار داده‌اند؛ اما بازهم یک اصل در بورس وجود دارد که باید سرمایه‌گذاری با صبر و در بلندمدت انجام شود. واقعیت این است که با اصلاح اخیر بازار، کسانی که حتی بدون توجه به دستورالعمل‌های فعالیت در بورس و بدون دانش لازم از 2سال قبل تا چند‌ماه پیش وارد بازار شده‌اند عمدتا بخشی از سود خود را از دست داده‌اند و اصل سرمایه آنها محفوظ مانده است درحالی‌که افراد جدید و کسانی که اخیرا پا به وادی بورس گذاشته‌اند حتی از اصل سرمایه نیز متضرر شده‌اند؛ باوجوداین، در شرایط فعلی اصلی‌ترین توصیه به مجموعه این سهامداران این است که از هیجان پرهیز کنند و صبور باشند؛ بازار حتما به ثبات می‌رسد و رشد و نوسان اصلاح بارها در آینده تکرار خواهد شد.