کنکور در فضای باز

سخنگوی وزارت بهداشت: میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری‌ها بیش از 80درصد بوده است
  نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس از بی‌توجهی به پروتکل‌ها در برخی حوزه‌ها انتقاد کرده است


آخر هفته‌‌ای که گذشت خیابان‌های شهرها، روزهای شلوغ‌تری را به‌خود دیدند؛ همانطور که جاده‌ها مسافران بیشتری را. در تهران کنکور کارشناسی‌ارشد سرانجام پس از کشمکش‎های فراوان برگزار شد. آمارهای وزارت بهداشت می‌گوید، شمار فوتی‌های کرونا اندکی کاهش یافته است. مسئولان سازمان سنجش   اعلام کرده‌اند پروتکل‌های برگزاری کنکور سراسری در مقطع کارشناسی را تغییر داده‌اند. قرار است کنکور در فضاهای باز مثل ورزشگاه‌ها و مصلی‌ها برگزار شود. به گزارش همشهری، کنکور کارشناسی ارشد هم پس از کنکور دکتری به‌طور سراسری برگزار شد با نظارت 5 هزار کارشناس از وزارت بهداشت. 18بیمار کرونایی در سراسر کشور در این آزمون شرکت کردند که از این تعداد 6نفر در تهران ساکن بودند. در تهران داوطلبان مبتلا به کرونا در بیمارستان‌های طالقانی و مسیح دانشوری در این آزمون شرکت کردند. مسئولان سازمان سنجش معتقدند با برگزاری این آزمون یک پله برای برگزاری آزمون بزرگ‌تر یعنی کنکور کارشناسی آماده‌تر شده‌اند؛ آزمونی که قرار است با شرایط کاملا متفاوت نسبت به گذشته برگزار شود.
ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش و آموزش کشور همزمان با برگزاری آزمون ارشد و در حاشیه بازدید از یکی از جلسات این آزمون از تغییر پروتکل‌های بهداشتی آزمون سراسری خبر داده و گفته است که پیشنهادات زیادی برای برگزاری ایمن‌تر کنکور سراسری بررسی شده است:«بر این اساس از ورزشگاه‌ها و مصلی‌ها در برگزاری این آزمون استفاده خواهیم کرد.» 
ایسنا در خبری به نقل از خدایی نوشته است: «در آزمون دکتری بنا بر اعلام رسمی وزارت بهداشت که متولی رسمی نظارت بود، بیش از ۵۰۰تیم بر برگزاری این آزمون نظارت کردند و در نهایت اعلام شد آزمون دکتری با رعایت حداکثری الزامات بهداشتی برگزار شد.ما ادعا نمی‌کنیم در برگزاری آزمون دکتری نمره صد را کسب کردیم؛ اما در این فاصله یک هفته یعنی از برگزاری آزمون دکتری تا کارشناسی ارشد ما تمامی نقاط ضعفی که در آزمون دکتری موجب نارضایتی شده بودرا برطرف و تلاش کردیم آزمون امروز به بهترین نحو برگزار شود.» با وجود همه تمهیداتی که درنظر گرفته شده اما طبق اعلام همین سازمان 25درصد متقاضیان آزمون دکتری ترجیح داده‌اند امسال در شرایط کرونایی کنکور دکتری ندهند اما 75درصد دیگر تا چند هفته دیگر منتظر اعلام نتایج اولیه این آزمون خواهند بود. هفته گذشته زمانی که نقد و نظرها درباره برگزاری کنکور و مخاطراتش برای شیوع کرونا بالا گرفته بود، وزارت ورزش و جوانان اعلام کرد که ورزشگاه‌های بزرگ کشور را برای برگزاری کنکور در اختیار سازمان سنجش قرار می‌دهد. این تصمیم در کنار جمع بندی سایر دیدگاه‌های کارشناسی به تغییراتی در فرایند برگزاری کنکور سراسری کارشناسی منجر شده است.
آنطور که رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره تمهیدات و پروتکل‌های بهداشتی آزمون سراسری گفته برگزاری این آزمون به‌مراتب دشوارتر از کنکور دکتری و کارشناسی ارشد خواهد بود:«پروتکل‌های بهداشتی برگزاری کنکور کمی متفاوت از آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است و در برخی جاها اجرای این پروتکل‌ها راحت و در برخی جاها نیز کمی سخت است.»
به گفته او بخشی از دشواری ماجرا این است که کنکور کارشناسی ارشد در ۸۰شهر کشور برگزار می‌شود؛ اما کنکور کارشناسی در ۴۰۰شهر کشور برگزار خواهد شد. تعداد داوطلبان آزمون سراسری و حوزه‌های برگزاری این آزمون زیاد است و این طبیعتا کار را کمی دشوار می‌کند.به گفته خدایی، رفتار داوطلبان کنکور با رفتار داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد طبیعتا کمی تفاوت دارد: «پروتکل‌های برگزاری کنکور تغییر کرده است، بر این اساس فاصله صندلی‌های این آزمون به 2متر افزایش یافته و ما سعی خواهیم کرد از فضاهای بزرگ در برگزاری این آزمون استفاده کنیم، مخصوصا از مصلی‌هاو ورزشگاه‌ها در برگزاری این آزمون استفاده خواهیم کرد.»
او گفت: «نگرانی ما تجمع خانواده‌ها در بیرون از حوزه است؛ به همین جهت از همکاران بسیج در این حوزه کمک خواهیم گرفت تا الزامات بهداشتی را در تمامی حوزه‌های آزمون سراسری رعایت کنیم.»

پیشگیری از پیامدهای اجتماعی و آموزشی
آنچه در ایران در قالب کنکور برگزار می‌شود، تجربه مشابه چندانی در میان کشورهای جهان ندارد. به همین دلیل است که همزمان با کرونا، تصمیم‌گیری برای چگونگی مواجهه با این موضوع، برگزاری یا به تعویق انداختن آن بحث‌برانگیز و پرچالش است. سازوکار جذب دانشجو در سایر کشورهای جهان عمدتا دانشگاه‌محور، بر پایه سوابق تحصیلی، پژوهشی و نیز سازوکارهای علمی است که از دانشگاهی به دانشگاه دیگر متفاوت است. هم‌اکنون تنها در چین، کره‌جنوبی و کشورهایی مثل افغانستان کنکور سراسری با سازوکاری مشابه ایران برگزار می‌شود. این نزدیک‌ترین تجربه برگزاری یک آزمون سراسری مشابه کنکور است که در زمان کرونا اجرا شده است.
در افغانستان هم هر سال کنکور را در اسفند برگزار می‌کنند. وزارت تحصیلات عالیه این کشور امسال در مواجهه با مسئله کرونا، برگزاری کنکور را به تعویق انداخت اما در نهایت پس از یک تعویق 5ماهه با درنظر گرفتن پروتکل‌ها کنکور را در 17 ایالت افغانستان در فضاهای سرباز برگزار کرد. فرایند برگزاری کنکور در این کشور با ایران متفاوت است و در چند مرحله انجام می‌شود. قرار است 3مرحله از برگزاری آزمون سراسری در ۳۳استان افغانستان تا مرداد‌ماه پایان یابد و پس از آن مراحل کنکور در کابل(پایتخت) در روز اول‌ شهریور‌ماه آغاز می‌شود که در 7مرحله ادامه خواهد یافت. ایران تاکنون برگزاری 2 آزمون سراسری در مقطع دکتری و کارشناسی‌ارشد را به پایان برده و برگزاری آزمون سراسری در مقطع کارشناسی که بیشترین آمار متقاضیان را دارد در هفته‌های آینده برگزار می‌شود.

صدای انتقادات از مجلس
مهم‌ترین چالش برای برگزاری کنکور، درخواست به‌ تعویق انداختن آن از طرف مجلس بوده است؛ هرچند که همزمان در شبکه‌های اجتماعی هم تعدادی از داوطلبان کنکور و همچنین منتقدان گفته‌اند که به‌دلیل تجمع بالای جمعیت در زمان برگزاری کنکور مخالف اجرای این آزمون در سال‌جاری و خواستار تعلیق موقت آن هستند. وزارت بهداشت همسو با وزارت علوم و البته با اعلام اینکه درباره برگزاری کنکور سراسری نگران است، تصمیم‌گیری نهایی برای چگونگی برگزاری کنکور کارشناسی را به برگزار شدن آزمون کارشناسی‌ارشد موکول کرده بود. وزیر بهداشت گفته بود که کارشناسان این وزارتخانه شیوه برگزاری آزمون کارشناسی‌ارشد را که نسبت به آزمون دکتری تعداد متقاضیان بیشتری دارد، را به دقت بررسی می‌کنند. افزون بر وزارت بهداشت البته نمایندگان مجلس که مصرانه خواستار تعویق کنکور بوده‌اند هم این آزمون را زیرنظر داشته‌اند. یکی از آنها ولی اسماعیلی، نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی است که در توییترش از رعایت پروتکل‌ها در جریان برگزاری آزمون سراسری ارشد انتقاد کرده و گفته است: «مسئولان مربوطه به وعده خود درخصوص برگزاری کنکوری امن، عمل نکردند و باید پاسخگو باشند.» 

رضایت 80درصدی از رعایت پروتکل‌ها
اعلام نظر درباره چگونگی برگزاری آزمون ارشد و میزان رعایت پروتکل‌ها در آن به روزهای آینده موکول شده اما در نخستین اظهارنظرها، مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند که از رعایت پروتکل‌ها رضایت نسبتی داشته‌اند. آنطور که سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید، براساس گزارش‌های حوزه بهداشت محیط وزارت بهداشت، در حوزه‌های امتحانی کنکور کارشناسی‌ارشد در کشور، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری‌ها بیش از 80درصد است. به‌گفته او، البته گزارش‌های تکمیلی و نهایی پس از برگزاری آزمون‌ها از سراسر کشور جمع‌آوری خواهد شد. پیش از این میزان رضایتمندی شرکت‌کنندگان در آزمون دکتری هم 85درصد اعلام شده بود.
این آمار البته به‌معنای برگزاری بی‌نقص کنکور کارشناسی‌ارشد نبوده است. آنطور که سیماسادات لاری می‌گوید، وضعیت برگزاری در حوزه‌های بزرگ‌تر بهتر بوده اما: «برخی نگرانی‌ها در مورد حوزه‌های امتحانی کوچک‌تر وجود داشته که با توصیه‌های کارشناسان و بازرسان بهداشت محیط تلاش شد تا مشکل رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این حوزه‌ها نیز برطرف شود و مسئله‌ای برای داوطلبان ایجاد نشود.»
وضعیت از نگاه مجری کنکور یعنی سازمان سنجش آموزش کشور رضایت‌بخش بوده است. این سازمان با انتشار اطلاعیه‌ای از پایان برگزاری 3روزه کنکور سراسری کارشناسی‌ارشد در کشور خبر داد و اعلام کرد که این آزمون با رعایت حداکثری پروتکل‌ها و مشارکت دستگاه‌های لشگری و کشوری با موفقیت برگزار شده است. 
سازمان سنجش آموزش کشور بار دیگر تأکید کرده که به‌عنوان یک دستگاه اجرایی، ملاک عمل را تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا می‌داند:«در تمام برنامه‌ریزی‌های اجرایی برای آزمون، مبنا دستورالعمل‌ها، الزامات ستاد ملی مقابله با کرونا و مصوبات وزارت بهداشت بود و اصل اساسی آن رعایت اصول بهداشتی و حفاظت از سلامت شرکت‌کنندگان و مجریان و در عین حال حفظ کیفیت آزمون بوده است.»
در آزمون اخیر کارشناسی‌ارشد، 3مرحله اجرایی پروتکل‌های بهداشتی درنظر گرفته شده بود که پیش، حین و بعد از آزمون اجرا شد. تأکید وزارت بهداشت بر تهویه مناسب حوزه‌های امتحانی، ضدعفونی همه نیمکت‌ها پیش از آغاز امتحان، توزیع ماسک و مواد ضد‌عفونی‌کننده در حوزه‌ها و اختصاص تنها 20درصد از ظرفیت هر حوزه به داوطلبان بوده است. همچنین داوطلبان نمی‌توانستند بدون ماسک وارد حوزه امتحانی شوند و از آنها خواسته شده بود تا با خودروی شخصی به حوزه امتحانی بروند، در زمان مشخص و تک‌تک وارد حوزه امتحانی شوند؛ اگر آشنایی و دوستی را می‌بینند برای گپ و گفت تجمع نکنند. اینها و پروتکل‎های سختگیرانه بیشتری برای جلوگیری از ممنوعیت تجمع خانواده‌ها بیرون از حوزه‌ها، مفاد اصلی پروتکل‌هایی خواهد بود که برای کنکور کارشناسی هم اجرا می‌شود، با این تفاوت که به‌گفته مدیران سازمان سنجش، سختگیری‌ها همزمان با کنکور کارشناسی به‌دلیل بالا بودن جمعیت متقاضیان بیشتر خواهد بود و البته راهکار اصلی هدایت آزمون به زیر آسمان شهرها و در فضای باز مصلی‌ها، ورزشگاه‌ها و هرجای دیگری که شرایط را برای برگزاری این متفاوت‌ترین آزمون کنکور قرن حاضر کمی ایمن‌تر کند.