مثلث حقوقی علیه آمریکا

ایران از 3مسیر، تهدید پنجشنبه شب گذشته 2فروند جنگنده آمریکا علیه هواپیمای مسافربری تهران به مقصد بیروت را پیگیری می‌کند. پرواز1152شرکت هواپیمایی ماهان دوم مردادماه پس از حدود ۲ساعت پرواز بر فراز خاک سوریه مورد تهدید ۲جنگنده آمریکایی قرار گرفت و درنهایت با مصدومیت برخی مسافران به‌علت کاهش شدید ارتفاع هواپیما به فرودگاه بیروت رسید. 
مقامات و حقوقدانان ایران، سوریه و عراق این اتفاق را از نظر قواعد بین‌المللی قابل پیگیری و نتیجه آن را به نفع ایران می‌دانند. آنها معتقدند آمریکا را می‌توان در این حادثه به محاکم بین‌المللی کشاند.
علی نجفی خوشرودی، مشاور وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه ایران می‌تواند در ۳سطح دیپلماسی عمومی، رایزنی سیاسی و همچنین شکایت حقوقی موضوع تعرض جنگنده‌های آمریکایی به هواپیمای ماهان را مورد پیگیری قرار دهد، به ایسنا گفته: «سطح اول دیپلماسی عمومی است. باید از طریق رسانه‌ها، تخلفات و نقض اصول بین‌الملل از سوی آمریکایی‌ها را به جامعه جهانی‌ یادآور شد و نهادهای مدنی نیز در این زمینه می‌توانند نقشی جدی ایفا کنند. از طرف دیگر باید در سطح رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای سیاسی نیز این موضوع مورد توجه قرار گیرد به‌خصوص در جریان تعامل با کشورهایی که با یکجانبه‌گرایی آمریکا مخالف هستند.از لحاظ حقوقی نیز ایران می‌تواند در دیوان دادگستری بین‌المللی و همچنین دیگر مجامع بین‌المللی ازجمله سازمان ملل در این زمینه با توجه به اسناد حقوقی که در اختیار هست طرح شکایت کند.»
بشار الجعفری، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل متحد هم در واکنش به این اتفاق گفت: «اقدام آمریکا به تهدید هواپیمای مسافربری ایران، از 2 نظر اقدامی جنایتکارانه است.آمریکا با این اقدام خود نه‌تنها حاکمیت سوریه را نقض کرد، بلکه کنوانسیون مربوط به مقررات هوانوردی را نیز زیر پا گذاشت.» او تصریح کرده: «حضور نظامی آمریکا در سوریه کاملا غیرقانونی است علاوه بر اینکه ارتکاب نقض قوانین بین‌المللی آمریکا نیز تأیید شده است. نمی‌‌خواهم درباره آنچه دولت ایران می‌‌خواهد انجام دهد، پیشگویی کنم، اما نباید این حادثه را نادیده گرفت، بلکه باید با جدیت بسیار آن را پیگیری کرد.»
پیش از این، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور مصادیق نقض قانون و حقوق بین‌الملل در جریان این حادثه را توضیح داده و گفته بود: «رفتار هواپیماهای جنگنده در قبال پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان و ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری آن هم در خاک کشور ثالث نقض آشکار امنیت هوانوردی، تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیماهای غیرنظامی و به علاوه در مغایرت با مواد ۳ مکرر و ۴۴ پیمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی(کنوانسیون شیکاگو) و ضمیمه‌های مربوطه و کنوانسیون مونترال ۱۹۷۱ و نیز زیرپاگذاشتن اصول مسلم حقوق بین‌الملل است، توضیحاتی که تا‌کنون ارائه شده غیرموجه و فاقد وجه اقناعی است لذا اقدامات صورت گرفته توسط این جنگنده‌ها موجب مسئولیت بین‌المللی دولت متبوع آنها بوده و قابلیت تعقیب حقوقی را ازجمله در شورای ایکائو و دادگاه دادگستری بین‌المللی به‌دنبال خواهد داشت.»

نقض اصل عدم‌مداخله
محمدرضا نجفی خوشرودی، مشاور وزیر امور خارجه اما با بیان اینکه جامعه جهانی باید به این نوع اقدامات که یک نوع آنارشیسم در سطح بین‌المللی است واکنش نشان دهد و سازوکاری برای جلوگیری از این اقدامات بیندیشد، گفته:«اساسا حضور جنگنده‌های آمریکا در سوریه خود نقض یک اصل دیگر حقوق بین‌الملل یعنی اصل عدم‌مداخله است. بنابراین از جهات مختلف نباید در برابر این اقدام سکوت کرد.» او افزوده: «اینگونه اقدامات آمریکا، جدید نیست و در طول 40سال گذشته متأسفانه شاهد انجام این اقدامات غیرقانونی از سوی دولت واشنگتن علیه دولت و ملت ایران بوده‌ایم چنان‌که در اواخر دهه 60آمریکایی‌ها اقدام به ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایرباس کردند که این اقدام منجر به شهادت تعداد قابل توجهی از شهروندان ایرانی شد.»
علی التمیمی، یک حقوقدان عراقی نیز با بیان اینکه ایران و سوریه می‌توانند آمریکا را به‌دلیل تعرض به هواپیمای مسافربری ایرانی در آسمان سوریه و نقض حاکمیت سوریه به محاکم قضایی بکشانند، تأکید کرده: «تعرض جنگنده‌های آمریکایی به هواپیمای ایرانی در آسمان سوریه در تضاد با بند سوم معاهده توکیو در سال 1963و بند اول معاهده شیکاگو است.» ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا با پذیرش رسمی نزدیک شدن جنگنده‌های آمریکایی به پرواز ایران اعلام کرده جنگنده اف-15در فاصله ایمن هزار متری از هواپیمای مسافربری ماهان ایر، در حال شناسایی استاندارد بوده است. اطلاعات پرواز تهران به مقصد بیروت و مسیر پروازی آن در طرح دعوا علیه آمریکا می‌تواند این ادعا را به چالش بکشد.


مکث
هواپیماها از اردن بلند شده بودند

بخش عربی شبکه خبری العالم به نقل از برخی منابع اعلام کرد: جنگنده‌های آمریکایی که به هواپیمای مسافربری ایرانی در آسمان سوریه تعرض کردند از پایگاه الازرق اردن پرواز کرده بودند. این شبکه خبری می‌گوید به اطلاعاتی دست یافته که جنگنده‌های آمریکایی که سردار شهید قاسم سلیمانی را در فرودگاه بغداد ترور کردند نیز از همین پایگاه به پرواز درآمده بودند. این منابع به العالم گفته‌اند: جنگنده‌های آمریکایی یک‌بار در بالای پایگاه التنف در سوریه و یک‌بار نزدیک مرز لبنان و سوریه به هواپیمای ایرانی نزدیک شده‌اند و هدف این جنگنده‌ها شناسایی هواپیما نبود بلکه هدف آنها ضربه‌زدن و یا قراردادن آن در تیررس اشتباهی پدافند هوایی سوریه و به دام انداختن آن بود.