بازگشت جنگ‌طلبان به میز مذاکره

آتش جنگ داخلی لیبی از هر زمان دیگری تندتر شده است؛ شدت درگیری‌های نظامی در مناطق تماس 2 جبهه غربی و شرقی به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافته و برای نخستین‌بار، سخن از مداخله مستقیم ارتش مصر در این بحران به میان آمده است. مجموعه این تحولات پرسرعت طی یک هفته گذشته را می‌توان نتیجه تغییر موازنه قوا، بعد از حدود 4سال به سود متحدان ترکیه و قطر دانست. دولت وفاق ملی در پی افزایش حمایت‌های نظامی ترکیه سرانجام از لاک دفاعی درآمده و نه‌تنها محاصره طرابلس را از بین برده، بلکه پیشروی به سوی پایگاه‌های مهم شبه‌نظامیان ژنرال حفتر در مسیر شرق لیبی را نیز آغاز کرده است. رویترز روز گذشته در گزارشی به نقل از منابع سیاسی در اتحادیه اروپا نوشت: همزمان با عقب‌نشینی گسترده نیروهای حفتر، تماس‌های دیپلماتیک امارات و مصر با کشورهای اروپایی صاحب تأثیر در بحران لیبی با هدف توقف این پیشروی‌ها و از سرگیری فوری مذاکرات سیاسی آغاز شده است. از سوی دیگر، برخی منابع عربی غیررسمی نیز مدعی شده‌اند مصر در پیامی از دولت وفاق خواسته پیشروی‌های نظامی خود را در ازای تسلیم بدون درگیری شهر سرت، متوقف کند. تمام اینها در حالی است که وزارت خارجه مصر، بلافاصله پس از ملاقات روز یکشنبه میان ژنرال حفتر و عبدالفتاح سیسی در قاهره، طرحی را با عنوان پیش‌نویس پیشنهادی مصر برای حل سیاسی بحران لیبی، تقدیم شورای امنیت سازمان ملل کرده است. این طرح شامل چندین بند، ازجمله توقف فوری تمام درگیری‌های نظامی، خروج نیروهای خارجی مسلح از خاک لیبی و از سرگیری مذاکرات ژنو، زیرنظر سازمان ملل می‌شود.
اگرچه طرح وزارت خارجه مصر از سوی آمریکا، روسیه، اروپا و برخی کشورهای عربی نظیر امارات مورد استقبال قرار گرفته، اما روند تحولات میدانی طی روزهای گذشته نشان می‌دهد طرف مقابل، یعنی دولت وفاق و مهم‌ترین حامی خارجی آن، یعنی ترکیه تاکنون این طرح را چندان جدی تلقی نکرده‌اند؛ واقعیتی که به خوبی در جریان مصاحبه یکشنبه‌شب محمد قنونو، سخنگوی دولت وفاق با شبکه الجزیره قطر قابل ملاحظه است. او در این‌باره گفت: بیانیه قاهره و طرح مصر برای آتش‌بس را چیزی فراتر از رقص پیش از مرگ نمی‌دانیم. قدرت‌هایی که در تضاد آشکار با اراده مردم لیبی روی شبه‌نظامیانی همچون ژنرال حفتر حساب کرده بودند حالا به ناچار در حال عقب‌نشینی هستند. پیشروی‌های ارتش لیبی براساس راهبرد دولت وفاق تا آزادی کامل هلال نفتی ادامه خواهد داشت.
منظور سخنگوی دولت وفاق از هلال نفتی، بخشی از نوار ساحلی شمال لیبی در کرانه دریای مدیترانه است که به لحاظ جغرافیایی، حالت هلالی شکل داشته و بخش اعظم منابع نفت لیبی را دربر می‌گیرد. این هلال از شهر سرت آغاز شده و تا بندر زویتینه تا نزدیکی شهر بنغازی (پایگاه اصلی حفتر) ادامه دارد. حالا برای درک بهتر معادلات لیبی کافی است بدانیم نیروهای دولت وفاق از صبح روز یکشنبه وارد حاشیه جنوبی شهر سرت شده‌اند و براساس پیش‌بینی‌ها، به‌زودی این شهر را فتح خواهند کرد. سیطره دولت وفاق بر هلال نفتی، به‌ معنای تامین منابع مالی چشمگیر برای طرابلس و در مقابل، خسارت‌های سنگین اقتصادی و نظامی برای شبه‌نظامیان حفتر است.
به‌گزارش شبکه الجزیره، همزمان با پیشروی نیروهای وفاق در محور سرت، حملات هوایی و پهپادی حامیان حفتر نیز شدت یافته است؛ حملاتی که صرفا بر مواضع نظامیان متمرکز نبوده و تمام زیرساخت‌ها و ساختمان‌های موجود در مسیر نیروهای وفاق را مورد هدف قرار می‌دهد. خبرنگار الجزیره مدعی است این حملات از سوی مصر و امارات رهبری شده و تاکنون در جریان آن، چندین مرکز مدنی، ازجمله یک بیمارستان به کلی تخریب شده است. از سوی دیگر رسانه‌های مصری، تصاویری را از انتقال تجهیزات سنگین ارتش این کشور به سوی مرز لیبی منتشر کرده‌اند. اگرچه تا‌کنون دولت مصر هیچ موضع رسمی درباره احتمال مداخله مستقیم این کشور در جنگ لیبی نداشته، اما می‌توان حدس زد که در صورت نزدیک شدن نیروهای وفاق به بنغازی، پای ارتش مصر نیز تحت عناوینی همچون تامین امنیت مرزهای غربی، به این صحنه آشفته باز شود.