پایان تعطیلات غذایی

فرخنده رفائی_خبرنگار

تعطیلات طولانی به پایان رسید و رستوران‌ها سرانجام بعد از یک وقفه سه‌ماهه در کار، ‌زندگی را از سر گرفتند. رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها البته پیش از این و از نیمه اردیبهشت‌ماه اجازه فعالیت به‌صورت بیرون‌بر را دریافت کرده و کرکره‌ها را بالا کشیده بودند ولی از یک هفته پیش که رئیس‌جمهور در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا از بازگشایی رستوران‌ها و هتل‌ها بعد از‌ ماه رمضان خبر داد، آماده شدند تا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بعد از‌ ماه مبارک رمضان به‌صورت کامل فعالیت خود را آغاز کنند. ‌رستوران‌ها و سالن‌های غذاخوری حالا دیگر می‌توانند پذیرش مشتری را در سالن‌های پذیرایی‌شان از سر گیرند و هتل‌ها هم که مجوز پذیرش مسافر را از هفته قبل دریافت کرده بودند از حالا می‌توانند خدمات رستورانی را نیز از سر گیرند. ستاد ملی مقابله با کرونا البته برای هریک از کسب‌وکارهایی که مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند پروتکل بهداشتی متناسب با آن شغل را نیز تدوین و ابلاغ کرده که ادامه فعالیت مشاغل به رعایت این دستورالعمل‌ها مشروط است. رستوران‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

رستوران‌ها باز شوند به شرط اینکه...
بازگشایی اصناف به رعایت پروتکل‌های بهداشتی منوط شده و هر صنف موظف است شرایط محل کار را براساس مندرجات دستورالعمل ابلاغی از سوی ستاد مقابله با کرونا بهداشتی کند. دستورالعملی که برای رستوران‌ها تدوین شده موارد مختلفی را در برگرفته است؛ از کارکنان تا فضا و البته غذا.
رستوران‌ها موظف شده‌اند فاصله‌گذاری اجتماعی را به‌عنوان یکی از راه‌های کاهش مواجهه و قطع زنجیره تماس رعایت کنند. در این ابلاغیه آمده: «از آنجا که بسیاری از شاغلان صنایع و واحدهای تولیدی و خدماتی در معرض بیماری کووید-19 هستند و محل‌های کسب‌وکار، یکی از اماکن تجمع محسوب می‌شود و از طرفی حفظ سلامت نیروی کار از اهمیت بالایی برخوردار است الزام است مقررات ویژه‌ای از طریق فاصله‌گذاری اجتماعی علاوه بر رعایت اصول بهداشتی برای کاهش مواجهات درنظر گرفته شود». 

موارد بهداشتی مرتبط با کارکنان
کارکنان رستوران‌ها موظف شده‌اند فاصله یک تا 2متری را با یکدیگر و همچنین با مشتری حفظ کنند، از دست دادن با هم اجتناب کنند، در رختکن، آبدارخانه، انبار و یا اطراف محیط کار تجمع نکنند، فاصله ایمن حداقل یک متر را در قسمت‌های عمومی ازجمله نمازخانه، سلف سرویس و مسیر ورود و خروج رعایت کنند و چیدمان میز غذاخوری و نشستن مشتری را طوری تنظیم کنند که فاصله حداقل یک متر رعایت شود.

موارد بهداشتی مرتبط با مشتریان
کاهش مواجهه چهره به چهره کارکنان با مشتری، ضرورت استفاده از محافظ یا شیلدهای پلاستیکی یا شیشه‌ای برای میز صندوق‌دار و ممنوعیت پرداخت نقدی، از مواردی است که در دستورالعمل ابلاغی به رستوران‌ها مورد تأکید قرار گرفته است. رستوران‌ها بعد از بازگشایی موظفند بین میزهای سالن حداقل یک متر فاصله‌گذاری کنند، مبلمان و صندلی میهمان یا مشتری را در فواصل ایمن (حداقل یک متر) از یکدیگر و به دور از کارکنان قرار دهند و برای حذف یا کاهش مواجهه مستقیم کارکنان با مشتری از موانع فیزیکی شیشه‌ای یا پلاستیکی استفاده کنند.

غربالگری کارکنان
 در بخش دیگری از دستورالعمل بهداشتی رستوران‌ها که غربالگری و بازتوانی نام دارد، موارد مربوط به شرایط سلامت یا ابتلای احتمالی کارکنان آمده و براساس آن همه شاغلین موظف شده‌اند درصورت وجود علائم تنفسی مرتبط با کووید-19 یا وجود تماس نزدیک با بیمار در بدو ورود به محل کار فرم خوداظهاری را تکمیل کنند. همچنین رستوران‌ها موظف شده‌اند تا پایان همه‌گیری کارکنان را هرروز به‌صورت تصادفی از حیث علائم تنگی نفس و سایر علائم مورد ارزیابی قرار دهند. در این پروتکل تمام تالارها و سالن‌های پذیرایی و نیز رستوران‌های بالای 200مترمربع باید مجهز به تب‌سنج برای کارکنان و مشتریان باشند و همه افراد در زمان ورود تب‌سنجی شوند.

بهداشت فردی
در بخشی که تحت عنوان بهداشت فردی برای کارکنان و مشتری‌ها تدوین شده، تمام شاغلان شامل گارسون‌ها، آشپزها و کمک آشپزها به استفاده از وسایل حفاظت فردی یعنی ماسک و دستکش در تمام زمان‌های کشیک کاری ملزم شده‌اند و تعویض ماسک و دستکش در فواصل زمانی کوتاه و شست‌وشوی دائمی دست‌ها و ضدعفونی آنها با محلول‌های بر پایه الکل نیز الزامی شده است. کارکنان همچنین ملزم شده‌اند بعد از دست‌زدن به دهان، بینی و چشم و هر سطح و شیء و حتی گوشی تلفن و موبایل دست‌ها را با آب و صابون مایع و مواد ضدعفونی‌کننده بشویند. مشتریان هم موظفند فاصله حداقل یک متری را با متصدیان و شاغلان در هنگام دادن سفارش یا تحویل غذا رعایت و از ماسک و دستکش استفاده کنند. استفاده از نی یا لیوان یک بارمصرف نیز برای نوشیدن انواع نوشیدنی‌ها الزامی شده است.

بهداشت مواد غذایی
بعضی از نکاتی که در بخش بهداشت مواد غذایی آمده نیز به این شرح است: مواد غذایی فاقد بسته‌بندی حتما باید پوشش بهداشتی داشته و در ظروف مناسب نگهداری شوند. تحت هیچ شرایطی غذا جز در زمان سرو و مصرف نباید به‌صورت روباز قرار گیرد. درصورت امکان برای سرو غذا از ظروف یک‌بار مصرف مناسب استفاده شود. موادی مثل نمک و قندوشکر باید دارای پروانه بهره‌برداری و استاندارد باشد و همچنین سرو نمک، فلفل، سماق، قند، شکر و آب آشامیدنی در رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها و آشپزخانه‌ها در بسته‌بندی‌های یک‌بار مصرف یک‌نفره انجام گیرد. در این پروتکل تأکید شده که استفاده از قندان، نمکدان و نظایر آن تا اطلاع ثانوی ممنوع است.

بهداشت ساختمان
در این بخش رستوران‌ها به رعایت موارد بهداشتی زیادی موظف شده‌اند؛ ازجمله استفاده از سیستم تهویه و هواکش و باز گذاشتن درها و پنجره‌های مجهز به توری، گندزدایی سطوح دارای تماس مشترک شامل دیوار و کف، درها، دستگیره درها، میز و صندلی، شیرآلات، نرده پله‌ها، تخت، کمد، کابینت، گوشی تلفن، دستگاه‌های کارتخوان و خودپردازها، کف‌پوش‌ها و کلید و پریزها و حتی پرده‌ها، تهویه مناسب هوای آسانسور و گندزدایی آن به‌طور مرتب و خارج شدن آبخوری‌ها و آب سردکن‌ها از سرویس به‌صورت موقت تا اطلاع ثانوی.

زیان بی‌سابقه رستوران‌ها
 رستوران‌ها و هتل‌ها ازجمله کسب و کارهایی بودند که بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا دیدند و بیشترین محدودیت‌ها برای فعالیت آنها اعمال شد به‌طوری‌که بعد از بازگشایی بیشتر مشاغل با مجوز ستاد مقابله با کرونا در پایان فروردین‌ماه، این دسته با قرار گرفتن در فهرست مشاغل پرخطر به همراه هتل‌ها، آرایشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی همچنان ممنوع‌الکار بودند. این تعطیلات طولانی زیان مالی شدیدی را به این صنف وارد کرد تا جایی که گفته می‌شود بسیاری از آنها نه‌تنها نتوانستند کارگرانشان را حفظ کنند بلکه توان مالی برای ازسرگیری کسب‌وکارشان را هم ندارند. شیوع یکباره بیماری و ناشناخته بودن ویروس در شرایطی که هر روز اطلاعات جدید و متناقضی درباره این بیماری منتشر می‌شد، در کنار ضریب بالای انتقال باعث شد مردم با درنظر گرفتن جانب احتیاط، نه‌تنها به رستوران‌ها و مراکز عمومی مراجعه نکنند بلکه از تهیه غذا از بیرون هم خودداری کنند. بیش از 70درصد رستوران‌ها تعطیل شدند و تنها حدود 30درصد از این واحدهای صنفی با تهیه غذای بیرون‌بر به فعالیت خود ادامه دادند. این تعطیلی خودخواسته، از ابتدای امسال رسمیت یافت و فعالیت این صنف با قرار گرفتن در میان مشاغل پرخطر به‌طور کلی ممنوع اعلام شد. رئیس اتحادیه رستوران‌ها و سلف‌سرویس تهران در گفت‌وگو با همشهری از زیان مالی شدید رستوران‌ها و بیکاری تعداد زیادی از کارگران و پرسنل این واحدها خبر داد. به‌گفته سیدعلی‌اصغر میرابراهیمی، به‌دلیل ناتوانی در پرداخت دستمزد و حقوق، برخی از رستوران‌ها حتی رستوران‌های معروف تهران اکثر کارگران خود را تعدیل کردند و برخی شعب رستوران‌ها در مناطق مختلف تهران تعطیل شد. مدیر روابط عمومی این اتحادیه نیز در گفت‌و‌گو با همشهری اعلام کرد که تحلیل داده‌های خوداظهاری رستوران‌ها در سایت اتحادیه رستوران‌ها و سلف‌سرویس‌های تهران نشان می‌دهد که 99درصد رستوران‌ها در خط قرمز آسیب‌دیدگی قرار دارند و هرکدام بین 300تا 500میلیون تومان خسارت متحمل شده‌اند که این خسارت با احتساب هزینه‌های جانبی مثل تبلیغات و هزینه‌های شب عید در برخی رستوران‌ها تا یک میلیارد تومان هم می‌رسد. مازیار حسام همچنین از معرفی 60درصد کارگران رستوران‌های تهران برای دریافت بیمه بیکاری خبر داد.

رستوران‌ها پر می‌شوند؟
راهکارهای حمایتی دولت از اصناف آسیب‌دیده از کرونا، هم از لحاظ شیوه اجرا و هم از نظر میزان کمک، تقریبا از سوی تمامی اصناف مورد انتقاد قرار گرفته است و کارشناسان بر این عقیده‌اند که پرداخت وام‌های با سود بالا در غیاب بخشش‌های مالیاتی و بیمه‌ای، در شرایطی که بسیاری از اصناف نزدیک به 3ماه حتی یک ریال درآمد کسب نکرده‌اند نمی‌تواند راهگشا باشد. با این حال با یا بدون کمک دولت، دریافت مجوز فعالیت، شرط لازم و نخستین گام واحدهای صنفی ازجمله رستوران‌‌ها به سوی جبران تدریجی زیان‌های ناشی از کروناست، در دیگر سوی ماجرا اما مردمی ایستاده‌اند که گرچه از محدودیت‌های قرنطینه خانگی خسته شده‌اند و تمایل دارند هرچه سریع‌تر به زندگی عادی برگردند اما می‌دانند شرایط هنوز عادی نشده و خطر ابتلا به‌ویژه در اماکن پر ازدحام و پر رفت‌وآمد وجود دارد؛ مثل رستوران‌ها. از این گذشته شرایط تهیه غذا در پشت دیوار آشپزخانه رستوران‌ها و وضعیت سلامت کارکنان، چیزی است که مردم به هیچ عنوان نمی‌توانند از آن اطمینان داشته باشند. باید دید رستوران‌ها تا چه حد می‌توانند با رعایت دستورالعمل‌های ابلاغی اعتماد مشتریان را جلب کنند. شاید ماه‌ها زمان نیاز باشد تا رستوران‌های تهران دوباره بتوانند میزهای خود را پر از مشتری ببینند.

فاصله‌گذاری در رستوران‌ها
کاهش مواجهه چهره به چهره کارکنان با مشتری، ضرورت استفاده از محافظ یا شیلدهای پلاستیکی یا شیشه‌ای برای میز صندوق‌دار و ممنوعیت پرداخت نقدی، از مواردی است که در دستورالعمل ابلاغی به رستوران‌ها مورد تأکید قرار گرفته است