اعتراض با فاصله

جواد نصرتی ـ خبرنگار

 سال2019، سال اعتراض‌های سراسری در چهارگوشه عالم بود؛ از آمریکای لاتین گرفته تا اروپا و از لبنان و عراق و ایران گرفته تا هنگ‌کنگ. ویروس کرونا اما دنیا و معترضان را در سکوت فرو برد و خانه‌نشینی، صدای معترضان را برید. این‌بار، به جای صف‌های فشرده معترضان، ترس مرگ خیابان‌ها را در بر گرفت و آمار سر به فلک کشیده ابتلا و مرگ‌ومیر کرونا، چنان دنیا را به خود مشغول کرد که کسی اعتراض‌های چند‌ماه پیش را حتی به یاد هم نمی‌‌آورد. مردم در سراسر دنیا، زنده‌ماندن را به اعتراض ترجیح دادند و خانه‌نشین شدند. با این حال صدای اعتراض، در دنیای کرونا هم زنده است. در لبنان و فرانسه، خشم عمومی مردم را بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای به آتش کشیدن نشانه‌های رنج و مصیبت به خیابان‌ها کشید و در سرزمین‌های اشغالی و اسلوونی، اعتراض‌ها رنگ دستورالعمل‌های بهداشتی گرفت. عجیب‌ترین اعتراض‌های دوران کرونا در آمریکا بود؛ جایی که سفیدپوستان حامی ترامپ، با اسلحه‌های اتوماتیک به خیابان‌ها ریختند تا قرنطینه را بشکنند و پرستاران، با ماسک در مقابل آنها ایستادند.


اسلوونی
دوچرخه علیه اقتدارگرایی 




مردم در اسلوونی معتقدند دولت این کشور، همچون بسیاری از حکومت‌های اقتدارگرای دیگر، از همه‌گیری ویروس کرونا برای محدودکردن آزادی‌های فردی و عمومی استفاده کرده است. مردم همین جمعه گذشته، در لوبلیانا پایتخت کشورشان، به خیابان‌ها ریختند تا علیه یانس یانسا نخست‌وزیر اسلوونی و سیاست‌های تحدید‌کننده او اعتراض کنند. از نظر آنها، دولت به بهانه همه‌گیری کرونا قدرت پلیس را بیشتر کرده، سختگیری بر مهاجران را افزایش داده و حملات بیشتری علیه روزنامه‌نگاران مرتکب می‌شود. در کشوری که قوانین سفت و سختی برای جلوگیری از انتشار کرونا وضع کرده، معترضان هم روش هوشمندانه‌ای برای برگزاری تظاهرات داشتند و با دوچرخه به خیابان‌ها آمدند. به گزارش بی‌بی‌سی، لوبلیانا به‌خاطر دوچرخه‌سواران انبوهش شهرت دارد و برگزاری اعتراض دوچرخه‌ای در این شهر، واقعا منطقی است. بسیاری از دوچرخه‌سواران ماسک به‌صورت داشتند و در شعارهایشان مقامات دولتی را دزد خطاب می‌کردند و «مرگ بر دولت» می‌گفتند. فعالان محیط‌زیستی هم به این راهپیمایی اضافه شدند. آنها دولت را متهم می‌کنند که جلوی فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد را می‌گیرد و دیگر از آنها در پروژه‌های عمرانی نظرخواهی نمی‌کند.



لبنان
نان مهم‌تر از قرنطینه 




لبنان، پاییز پیش هم شاهد اعتراض‌های گسترده مردمی بود. اقتصاد در حال فروپاشی و خشم عمومی از طبقه حاکم فاسد در این کشور، سال پیش مردم را با قلیان و آهنگ‌های شاد به خیابان‌ها کشاند اما این‌بار ماجرا فرق داشت. سقوط آزاد ارزش واحد پول ملی لبنان -لیره- و نگرانی از گرسنگی طولانی‌مدت، مردم را چنان خشمگین کرد که اعتراض‌ها در طرابلس -قلب تپنده اعتراض‌های سراسری در لبنان- به خشونت کشیده شد و معترضان، چند بانک را به آتش کشیدند. فروپاشی اقتصاد، ‌خانواده‌های طبقه متوسط را به دامان فقر هل می‌دهد و غم نان در این کشور، بزرگ‌تر از هراس از کروناست.‌ ماه گذشته، لیره که در 30سال گذشته حدودا ارزش خود برابر دلار را حفظ کرده بود، بزرگ‌ترین سقوط خود در 3دهه را تجربه کرد و هر 4هزار واحد از آن با یک دلار معامله شد. لبنان اقتصادی مصرف‌گرا دارد که تقریبا همه‌‌چیز را وارد می‌کند و آنقدر غذا تولید نمی‌کند که مردمش را سیر کند. در این شرایط است که مردم قرنطینه و کرونا را نادیده گرفتند و از غم نان به خیابان‌ها ریختند.


رژیم اسرائیل
اعتراض به فاصله 2متر 




بحران تشکیل دولت در رژیم اسرائیل و چشم‌انداز تمدید نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو، مردم اسرائیل را در انتهای آوریل، در اعتراضی که می‌توان بهداشتی‌ترین اعتراض تاریخ خواند به خیابان‌ها کشاند. برگزارکنندگان این اعتراض بزرگ، در یکی از میدان‌های تل‌آویو، روی زمین نقاطی را با x در فاصله مشخص 2متر مشخص کرده بودند تا مردم، ضمن فاصله‌گذاری اجتماعی به اعتراض بپردازند. سازمان‌دهندگان 2800نقطه را در این میدان مشخص کرده بودند اما درنهایت، برآورد کردند که حضور مردم دوبرابر پیش‌بینی‌هایشان بوده و بسیاری از معترضان در خیابان‌های اطراف تجمع کرده بودند. این نخستین اعتراض دوران کرونا به‌شمار می‌رود و فاصله‌گذاری دقیق نقاط ایستادن معترضان، چشم‌انداز روشنی از چگونگی اعتراض در دوران کرونا ارائه می‌داد. معترضان در این گردهمایی اعتراضی، علیه نتانیاهو و اقدامات او علیه باورهایشان شعار می‌دادند. این اعتراض عمومی در حالی برگزار شد که قوانین سفت و سخت مربوط به کرونا در اسرائیل اعمال شده بود. با این حال معترضان با حفظ فاصله 2متر موفق شدند مجوز برگزاری اعتراضشان را بگیرند.



آمریکا
‌فرشته‌ها علیه دیوانه‌ها 




در روزهای اخیر، ایالت‌های زیادی در آمریکا شاهد برگزاری یکی از عجیب‌ترین راهپیمایی‌های اعتراضی تاریخ این کشور بودند؛ مخالفان قرنطینه، با سروصدای زیاد و گاهی با اسلحه‌های اتوماتیک، به خیابان‌ها ریختند تا علیه محدودیت‌هایی که فرمانداران به‌منظور جلوگیری از انتشار ویروس کرونا اعمال کرده بودند اعتراض کنند. این افراد مدعی بودند که فرمانداران ایالات با تعطیل‌کردن کسب و کارها، به اقتصاد محلی لطمه می‌زنند و خواهان بازگشایی مغازه‌ها و کارخانه‌ها بودند. در ایالات خاصی، طرفداران حق مالکیت اسلحه که عمدتا سفید‌پوست‌های برتری‌طلب هستند هم فرصت را غنیمت شمردند و به خیابان‌ها ریختند. بسیاری از این معترضان، درواقع حامیان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بودند. ترامپ در آن هفته‌ها از هر فرصتی استفاده می‌کرد تا بر فرمانداران دمکرات فشار بیاورد محدودیت‌ها را لغو کنند. آمریکایی‌ها در حالی علیه قرنطینه اعتراض کردند که این کشور، با فاصله بیشترین آمار ابتلا و تلفات کرونا را در دنیا ثبت کرده است. این بی‌ملاحظگی معترضان، داد کادر درمان آمریکا را هم درآورد و در برخی شهرها، پرستاران در مقابل این معترضان دست به اعتراض زدند.


فرانسه
شورش حاشیه‌ها 




حومه‌های پاریس، به‌صورت سنتی، آوردگاه پلیس و مردم محرومی است که در شرایط سخت و دردناکی زندگی می‌کنند. کوچک‌ترین جرقه‌ای، این انبار باروت پرازدحام را به آتش می‌کشد.  این‌بار، این جرقه، به‌خاطر کرونا زده شد؛ شورش‌ها در مناطق حاشیه‌ای پاریس، بعد از آن شروع شد که یک موتورسوار بعد از برخورد با ماشین گشت نامحسوس پلیس به کما رفت. پلیس می‌گوید به این مرد ایست داده است تا مجوز تردد او در دوران قرنطینه را بررسی کند و وقتی که در را باز می‌کرده، موتورسوار به در خورده است. اما وکیل این مرد و همه حاشیه‌نشینان پاریس معتقدند پلیس عمدا در خودرو را باز کرده تا به او آسیب برساند. بعد از این حادثه، ویه‌نو‌لا‌گارن و چند محله حومه‌نشین دیگر به صحنه زد و خورد ساکنان همیشه معترض آنها و پلیس تبدیل شد و حتی چند مدرسه و بانک هم به آتش کشیده شد.  ساکنان این منطقه عموما کارگران روزمزدی هستند که کارشان را به‌خاطر قرنطینه سفت و سخت در پاریس از دست داده‌اند. آنها همچنین به‌صورت سنتی پلیس را به برخوردهای خشن و نژادپرستانه با خودشان متهم می‌کنند و از بی‌عدالتی گله دارند.