گپ
عشق‌ورزی به خاک
غرفه «خاک‌بازی» در حاشیه کنگره علوم خاک ایران در زنجان با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد
شانزدهمین کنگره علوم خاک ایران هفته گذشته در دانشگاه زنجان برگزار شد. در حاشیه برگزاری این کنگره غرفه‌های متعددی به چشم می‌خورد، اما یکی از جذاب‌ترین غرفه‌هایی که نظر هر بیننده را به خود جلب می‌کرد و باعث می‌شد که چند ثانیه‌ای در این مکان مکث کند غرفه «خاک‌بازی» بود.
به گزارش ایسنا، شاید عنوان «خاک‌بازی» یا «بازی با گِل» آن هم در عصر حاضر کمی تعجب‌برانگیز باشد، اما جالب است بدانیم که به گفته محققان، خاک‌بازی و ساخت انواع وسایل گلی در رشد خلاقیت‌های فردی کودک تاثیر چشمگیری دارد.
ثابت شده است بچه‌هایی که در مزرعه بزرگ می‌شوند و در معرض انواع و اقسام حشرات، کرم‌ها و عناصر طبیعی محیط زیست قرار می‌گیرند، حساسیت‌ها و مشکلات کمتری در دستگاه ایمنی‌شان دارند. غرفه «خاک‌بازی» را در حاشیه کنگره علوم خاک ایران، نظام اصغری‌پور دشت‌بزرگ محقق پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور راه‌اندازی کرده بود.
در واقع این محقق که سال‌هاست بخشی از روزگار خود را در وصف فواید ارتباط نزدیک با خاک و لمس دانه‌های این منبع طبیعی صرف می‌کند، «خاک» را بخش جدایی‌ناپذیر بشر عنوان می‌کند و از همه می‌خواهد که با «گِل» موجود در طبیعت دست‌وپنجه نرم کنند، چراکه تنها در صورت عشق ورزیدن به خاک می‌توان نسل‌هایی تربیت کرد که برای مقابله با نابودی این منبع بی‌بدیل، برنامه‌ریزی‌های اصولی و بلندمدت داشته باشند.
یک تجربه
این محقق می‌گوید: طی چند سال گذشته درباره بروز گردوغبار در استان خوزستان تحقیقات بسیاری انجام داده‌ام.
سال 93 گردوغبار شدیدی رخ داد و زمانی که نمونه‌های گردوغبار را جمع‌آوری کردم و بررسی‌های تجربی انجام دادم، همان‌طور که گل را ورز می‌دادم تا دانه‌بندی آن را تشخیص دهم، ناگهان ذهنم به سال‌های کودکی و زمانی پرتاب شد که از گِل عروسک درست می‌کردم.
اصغری‌پور دشت‌بزرگ اظهار می‌کند: بعد از آن روز، شخصیت من با دانه‌های خاک عجین شد و این مساله را دنبال کردم. با پیشروی و تحقیقات گسترده در مناطقی که منشا گردوغبار بود به پدیده‌های جدیدی دست یافتم.
مثلا دریافتم ناکارآمدی برخی بحث‌های مدیریتی در امور اراضی از جمله خاک و آب باعث از بین رفتن بسیاری از آبادانی‌ها طی 100 سال گذشته شده و همه موارد دست به دست هم داده است تا کانون گردوغبار بسیار گسترده‌ای در کشور شکل بگیرد.
وی ادامه می‌دهد: خاک به دلیل بی‌توجهی‌های بشر عریان و فرسایش‌پذیر شده است و ریشه همه این موارد در نهایت به روش‌های تربیتی نادرست ختم می‌شود. شاید کمی تعجب‌آور باشد، ولی متاسفانه قریب به اتفاق ما فرزندانمان را طوری تربیت می‌کنیم که نه تنها اصلا قدر خاک را نمی‌دانند، بلکه آن را کثیف می‌دانند و اصلا در پی اصلاح رفتار خود با این منبع طبیعی نیستند.
حراست از خاک
محقق پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور می‌گوید: واژه «آدم» در زبان عبری به معنای خاک و مونث است. در اساطیر یونان نیز زمین «مادر» محسوب می‌شود و در زبان دین، خاک در سیکل تکامل کائنات نقش اساسی و اصلی را ایفا می‌کند.
در واقع خاک در دست‌های خداوند به انسان و خلیفه خداوند روی زمین تبدیل می‌شود و از همین رو است که همه ما باید خاک را به عنوان پدیده خاص و شگفت‌انگیز که گهواره شکل‌گیری و رشد بسیاری از مخلوقات است، در نظر بگیریم.
وی یادآور می‌شود: براساس یک تحقیق، 5/40 درصد از کودکان معتقدند که خاک کثیف است و این آموزش را از والدینشان گرفته‌اند. چنین برداشتی منجر می‌شود به این‌که ناخودآگاه به دنبال حفظ و حراست از این نعمت الهی نباشیم. ما خاک را عاشقانه نمی‌بینیم.
شاید از نظر علمی اقدامات زیادی برای حفظ این میراث گران‌بها انجام دهیم، ولی تا زمانی که نگاهمان عاشقانه نباشد، راه به جایی نمی‌بریم.