مرثیه‌ای برای تکنولوژی عصرحجر

محمدرضا مودودی، سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران معتقد است که بخش قابل توجهی از سبد کالاهای صادراتی ایران از فناوری‌های روز جهانی فاصله دارند و میزان این فاصله به بیش از ۲۰‌سال رسیده است.

با اینکه سخنان سرپرست سازمان توسعه تجارت کاملا درست است، اما به‌نظر می‌رسد فاصله تکنولوژی ایران با جهان بسیار بیشتر از 20سال باشد؛ چرا‌که ماشین‌آلات و تجهیزات ایران عموما مربوط به تکنولوژی نسل دوم است درحالی‌که دنیا در حال عبور از تکنولوژی نسل سوم به سمت تکنولوژی نسل چهارم است؛ در‌واقع تکنولوژی موج چهارم تا ۵‌سال آینده در جهان به‌طور کامل مستقر می‌شود و تکنولوژی موج دومی ایران اگر به‌روز نشود، قابلیت رقابت نخواهد داشت. البته باید توجه کنیم که منظور از فناوری فقط ابزارآلات و ماشین نیست، بلکه روش بهره‌وری و تخصص در امور هم هست.

هزینه تولید در تکنولوژی نسل سوم 50درصد کمتر از نسل دوم و در تکنولوژی نسل چهارم 50درصد کمتر از نسل سوم است؛ این یعنی اینکه کشور‌هایی که از تکنولوژی نسل دوم استفاده می‌کنند، نمی‌توانند محصولاتی تولید کنند که از نظر قیمت و حتی کیفیت قدرت رقابت با سایر کشور‌ها را داشته باشد و این یعنی تعطیلی صادرات.

هم‌اکنون در چین یک برج ۱۱۰طبقه با فناوری موج چهارم در ۱۰‌ماه ساخته می‌شود درحالی‌که در تهران یک ساختمان ۵‌طبقه با فناوری موج دوم معمولا ۱۸‌ماهه ساخته می‌شود.

چین اکنون فولاد را ۶۷‌درصد ارزان‌تر از ایران تولید می‌کند و علت آن استفاده از تکنولوژی موج چهارم و مقیاس تولید است. چینی‌ها می‌گویند کارخانه فولاد نباید کمتر از 10میلیون تن باشد و ما در ایران در حال احداث ۸کارخانه یک میلیون تنی هستیم.

همچنین استفاده از فناوری قدیمی در ایران منجر شده ‌بنگاه‌های اقتصادی به منابع مالی زیادی برای تولید به سبب افزایش هزینه‌های تولید نیاز داشته باشند در نتیجه نیاز به وام بانکی در ایران 6برابر میانگین جهانی است. استفاده از فناوری قدیمی، خواب سرمایه را طولانی کرده و این باعث افزایش میزان بهره در ایران شده است. علت اینکه در ایران از کمبود منابع بانکی گله می‌کنند، استفاده از فناوری‌های قدیمی است.

به این ترتیب در طول سال‌های آینده تولیدکنندگانی در ایران می‌مانند که از فناوری موج چهارم، صرفه‌جویی ناشی از مقیاس تولید و مکان‌یابی مناسب برخوردار باشند. در غیر این صورت طی ۵‌سال آینده قابلیت تداوم نخواهند داشت.