مگس مدیترانه‌ای در کمین باغ‌های میوه مازندران

اشکان جهان‌آرای | ساری-خبرنگار


مگس‌ها مزاحم‌های همیشگی انسان‌ها هستند به‌ویژه در تابستان که تعدادشان زیاد می‌شود، اما مزاحمت گونه‌ای از این مگس‌ها صرفا نشستن روی سر و صورت انسان‌ها یا گشت زدن در محیط خانه نیست. مگس‌های مدیترانه‌ای مزاحمی برای اقتصاد باغداری محسوب می‌شوند. این مگس‌ها بین 2 تا 6 ماه عمر می‌کنند و از آنها به عنوان یکی از آفات مخرب با توان تخریب و خسارت بالا در دنیا یاد می‌شود. طبق پژوهش‌های انجام شده پاییز زمان پیک جمعیتی این آفت است، به همین دلیل بر مرکبات تاثیر منفی می‌گذارد.

اکنون در فصلی که میوه‌های تابستانی هنوز روی درخت‌ها هستند و مرکبات نیز در حال رسیدن هستند، مگس‌های مدیترانه‌ای در باغ‌های مازندران پرواز می‌کنند و در حال آسیب رساندن به میوه‌های تابستانی هستند. سازمان جهاد کشاورزی مازندران با مشاهده مگس‌های مدیترانه‌ای در مناطقی از استان به همه باغداران هشدار داده تا به رعایت مسائل قرنطینه‌ای و همچنین جابه‌جا نکردن میوه‌های آلوده از باغ به نقاط دیگر توجه کنند.

سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران از افزایش جمعیت مگس‌های مدیترانه‌ای در مازندران نسبت به مدت مشابه پارسال خبر می‌دهد و تاکید می‌کند که اگر برای کاهش جمعیت این مگس‌ها همکاری لازم از سوی باغداران انجام نشود، نارنگی‌های امسال مازندران با مشکل جدی مواجه خواهند شد.


همکاری همگانی برای مقابله با مگس مدیترانه‌ای

به گفته «مجید بهادری» افزایش 1.5 درجه‌ای دما در زمستان گذشته نسبت به میانگین دمای بلندمدت همین فصل باعث افزایش جمعیت این مگس‌ها در مازندران شده است. باید با همکاری دهیاران، بخشداران، بسیج سازندگی، شهرداری‌ها و باغداران برای کنترل جمعیت این آفت مهاجم اقدام کرد.

وی از باغداران خواست تا همه مرکبات باقیمانده از پارسال روی درخت‌ها و همچنین میوه‌های رسیده تابستانه مانند آلوچه، ازگیل ژاپنی، سیب، شلیل، هلو و سایر میوه‌ها را به سرعت بچینند و به نکاتی مانند رعایت بهداشت در باغ با انجام کارهایی مثل جمع‌آوری و دفن میوه‌های ریخته شده پای درختان در عمق 50 سانتی‌متری اقدام کنند.

بهادری به نصب تله‌های جذب‌کننده این مگس‌ها و طعمه‌پاشی برای آنان در باغ‌ها طبق دستورالعمل‌های موجود از 20 تا 25 روز پیش از رسیدن میوه تاکید کرد و افزود: باید از ظرفیت‌های پشتیبانی و کارشناسی موجود در این سازمان و مجموعه‌های مرتبط برای برپایی دوره‌های آموزشی ویژه باغداران و بهره‌برداران به منظور مقابله با مگس مدیترانه‌ای استفاده کرد.

شرکت خدمات حمایتی کشاورزی مازندران نیز از مدتی پیش با مشاهده مگس‌های مدیترانه‌ای در مناطقی از استان، برگزاری دوره‌های آموزشی مبارزه با این آفت باغی را اغاز کرد.

 به گفته «مجید سلطانی» مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی مازندران، این دوره آموزشی با حضور کارشناسان فنی این شرکت برگزار شد و کارشناسان با یافته‌های جدید فنی و نکات کنترل مگس مدیترانه‌ای برای انتقال به کشاورزان آشنا شدند. 

کارشناسان فنی این یافته‌ها را با سامانه ارتباطی 1559 باشگاه کشاورزان شرکت خدمات حمایتی کشاورزی یا به صورت حضوری به باغداران منتقل می‌کنند.


ردیابی مگس‌ها در شهرستان‌های مختلف

بر اساس آمارها و مشاهدات، مگس مدیترانه‌ای در حال حاضر در مناطق مختلف غربی، مرکزی و شرقی مازندران ردیابی شده و خطر خسارت توسط آنها، باغ‌های سراسر مازندران را تهدید می‌کند. 

«احمد صادقی» مدیر اداره جهاد کشاورزی محمودآباد از مشاهده و ردیابی مگس مدیترانه‌ای در 128 هکتار از باغ‌های این شهرستان خبر داد و گفت: این باغ‌ها شامل باغ‌های سیاه‌ریشه و مرکبات هستند که برای کنترل وضعیت اقدامات لازم و تله‌گذاری انجام شد. از ابتدای سال جاری تاکنون در 6 ایستگاه پیش‌آگاهی محمودآباد، تله‌های لازم برای کاهش جمعیت این آفت نصب شده است.

مگس‌های مدیترانه‌ای طبق اعلام مدیر اداره جهاد کشاورزی سوادکوه شمالی در باغ‌های این شهرستان نیز مشاهده شدند.

 «قاسم حکمت‌شعار» حتی از احتمال طغیان این آفت در سال جاری خبر داده و تاکید کرده که با توجه به مشاهده مگس‌ها در منطقه و کشت انواع میوه‌ها مانند انجیر، خرمالو و انواع مرکبات به‌ویژه نارنگی پیش‌رس که همگی میزبانان مناسبی برای آفت هستند، باید عزم جدی برای مبارزه با آن به کار گرفته شود. 

به گفته وی در حال حاضر 17 تله پیش‌آگاهی مگس مدیترانه‌ای توسط کارشناسان حفظ نباتات این شهرستان هر هفته پایش می‌شوند.

این مگس‌ها در باغ‌های میاندورود نیز جا خوش کرده‌اند. به گفته سرپرست اداره جهاد کشاورزی این شهرستان دست‌کم در حدود 200 هکتار از باغ‌های میاندورود این آفت ردیابی و شناسایی شد. 

«سید اسماعیل علوی» با تاکید بر این‌که مگس مدیترانه‌ای یکی از آفت‌های خطرناک میوه در دنیا به شمار می‌آید، چندنسلی بودن و زاد و ولد کردن آن در طول سال را یکی از دلایل خطرناک بودنش برشمرد و گفت: در باغ‌های شهرستان سعی شده با افزایش تعداد ایستگاه‌های پیش‌آگاهی، بازدیدهای مستمر از تله‌ها و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی برای کنترل جمعیت این آفت اقدام شود.


آسیب به اعتبار میوه‌های شمال

آسیبی که آفت مگس مدیترانه‌ای به اقتصاد باغداری مازندران وارد می‌کند صرفا به تخریب و از بین بردن برخی میوه‌ها محدود نمی‌شود؛ خدشه‌دار کردن سلامت میوه‌ها در بازارهای خارج از استان و خارج از کشور به مراتب آسیبی جدی‌تر و مستمرتر به شمار می‌آید.

 نکته مهم و خطرساز امکان جابه‌جایی این مگس‌ها به علت وزش باد و تندباد است که می‌تواند آنها را از شهری به شهر دیگر منتقل کند. 

با توجه به پیوستگی باغ‌ها و شهرها و روستاها در مازندران احتمال گسترده‌تر شدن فعالیت این آفت وجود دارد. 

این‌ خطر برای مناطق شرقی گیلان نیز که شرایطی مشابه دارند، وجود دارد و می‌تواند باغ‌ها و تولیدات باغی این مناطق را نیز دچار خسارت و آسیب کند.
 

پیشینه حضور مگس مدیترانه‌ای

مگس مدیترانه‌ای طی سال‌های اخیر هر سال در باغ‌های مازندران و سایر استان‌ها مشاهده می‌شد، اما به نظر می‌رسد امسال شرایط اقلیمی سبب شده زودتر و جدی‌تر از گذشته برای خسارت زدن به محصولات باغی استان وارد این عرصه‌ها شده است.

 در صورتی که با جدیت برای کنترل جمعیت و مقابله با این آفت اقدام نشود، احتمالا پاییز امسال جمعیتی به مراتب بیشتر از سال‌های گذشته از این مگس مزاحم و میوه‌خوار در باغ‌های مازندران وجود خواهند داشت.

 به‌ویژه این‌که هنوز انجیرها نرسیده‌اند و با رسیدن انجیرها به دلیل مناسب بودن این میوه برای فعالیت مگس مدیترانه‌ای احتمال این‌که جمعیت آنها افزایش یابد، بیشتر می‌شود. پاییز زمان پیک جمعیتی این آفت است و خواه ناخواه بر جمعیت آن افزوده خواهد شد.

نزدیک شدن زمان برداشت مرکبات و خنکی هوا از عوامل اصلی بیشتر شدن جمعیت این مگس در پاییز است.

 اسناد و پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این مگس نخستین بار سال 1354 در باغ‌ها و باغچه‌های اطراف ایستگاه راه‌آهن مشهد روی میوه هلو مشاهده شد. پس از آن طی سال‌های 1354 تا 1357 در باغ‌های اطراف تهران و برخی مناطق شرقی و مرکزی مازندران تا محمودآباد و نور نیز رویت شد.

اطلاعات موجود در یک پژوهش علمی نشان می‌دهد که تا سال 1361 مازندران به عنوان آخرین نقطه‌ای که مگس مدیترانه‌ای در آن دیده شده بود، به طور کامل از وجود این مگس پاک‌سازی شد و تا سال 1370 هم گزارشی مبنی بر وجود آن ثبت نشد، اما این مگس‌ها باز هم به منطقه برگشتند و این بار در روندی رو به افزایش، هر سال گستره بیشتری را مورد حمله قرار دادند. 

نتایج یک پژوهش منتشر شده در سال 1392 توسط «اسماعیل غلامیان»، «سیروس آقاجان‌زاده» و «بهروز گلعین» از استادان موسسه تحقیقات مرکبات کشور نشان می‌دهد که سال 1385 آلودگی به این مگس محدود به باغ‌های ساری، قائمشهر، بابل، جویبار، نور، محمودآباد، بابلسر و آمل بود و به مرور در استان افزایش یافت.

 این گستره در سال 1386 به باغ‌های سوادکوه، نوشهر و چالوس نیز رسید. سال 1387 باغ‌های نکا و بهشهر در شرق استان و تنکابن در غرب مازندران را نیز در برگرفت و به مرور به باغ‌های رامسر رسید تا سراسر مازندران درگیر این مگس مهاجم و مخرب شود.

 

صادرات 340 تن هلو و شلیل از میاندورود به روسیه

سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی میاندورود گفت: بیش از 340 تن هلو و شلیل از این شهرستان به روسیه صادر شده است.

به گزارش فارس «سیداسماعیل علوی» پیش‌بینی کرد بیش از 200 تن هلو و شلیل دیگر نیز از این شهرستان به روسیه صادر شود که سبب ارزآوری و اشتغال‌زایی خوبی در منطقه می‌شود.

سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی میاندورود با بیان این‌که سطح باغ‌های هلو و شلیل این شهرستان 3 هزار و 340 هکتار است، ادامه داد: با توجه به برداشت‌های انجام شده، پیش‌بینی می‌شود با میانگین عملکرد 22 تن در هر هکتار، بیش از 60 هزار تن محصول در این شهرستان تولید شود که حدود 25 درصد تولید استان است.

علوی درباره خواص هلو بیان کرد: کاهش وزن، مقابله با واریس، سلامت قلب، تسکین تشنگی، رفع بوی بد دهان هلو، دفع سموم از بدن و... از خواص این میوه است. 

هلو دارای ویتامین‌های C،B2،B1 و A و نیاسین و مواد معدنی شامل، کلسیم، آهن، فسفر، پتاسیم و سدیم است.