خرج‌هایی فراتر از دخل

زهرا رستگارمقدم

2 دهه پیش اوضاع مالی و دخل و خرج‌مان چگونه بود؟ در آن دوره ما خانواده ساده‌ای بودیم در جنوب شهر. همان سال‌ها روزنامه کیهان خانواده‌ای مشابه ما را مورد بررسی قرار داد و به این پرداخت که این خانواده چگونه از پس مخارج برمی‌آید؟ 

خانواده چهارنفره‌ای که برای گذراندن زندگی ساده در یکی از محلات جنوب تهران، کم دردسر نداشت. آن زمان حقوق‌بگیران باید ماهانه بیش از 39هزار تومان درآمد داشتند. این در حالی بود که هیچ حقوق‌بگیر تحصیل‌کرده‌ای چنین مبلغی دریافت نمی‌کرد. 

به گزارش همین روزنامه در مردادماه سال73 براساس محاسبات اگر خانواری در طول‌ماه لب به سیگار نمی‌زد و از خوردن کالباس و غذاهای فانتزی چشم‌پوشی می‌کرد و هزینه‌ای برای شیرخشک کودک، نوشابه و... چاشنی و زعفران نمی‌کرد، ریالی بابت شیرینی و تنقلات نمی‌پرداخت و کودکش هوس تیوپ‌های 200تومانی شکلات، میوه و موز و کاکائوهای 500 تومانی هم نمی‌کرد، باید 16هزار و 460تومان بابت خوراک می‌پرداخت. این در حالی بود که خانوار در ایران حداقل پنج‌نفره بود؛ یعنی یک نفر بیش از محاسبات ما. 

خانواده البته می‌توانست هر 3ماه یک زیرپوش، یک پیراهن و 2 لباس‌زیر بخرد؛ عددی معادل 23هزار و 480 تومان. بیایید از خوراک که تنها نیاز یک خانواده نیست فاصله بگیریم. مثلا درنظر بگیرید این گروه‌های ساده‌زیست، منزل مسکونی شخصی نداشتند و باید اجاره پرداخت می‌کردند.

 منظور ما اجاره خانه‌ای در جنوب شهر است که 2 اتاق و یک آشپزخانه دارد (نه آپارتمانی دوخوابه). این خانه با ودیعه قابل توجه، ماهانه 10هزار تومان اجاره داشت. تا همین‌جا کارگر باید 33هزار و 480تومان درآمد داشته باشد. این عدد منهای مبلغی است که باید برای بهداشت و درمان هزینه کند. درنظر بگیرید از وسایل شست‌وشو تا مسواک و خمیردندان و... وسایل مورد نیاز بهداشتی خانواده است و هر نفر 400تومان برای استحمام در‌ماه هزینه خواهد کرد که این عدد ضربدر تعداد خانوار، هزار و 600تومان است. 

حمل‌ونقل هم در آن سال‌ها اگر هر بار سوار تاکسی می‌شدید، در مسیرهای کوتاه 10تومان بود که در‌ماه 800تومان می‌شد. این عدد به اضافه آموزش و تحصیل است. البته این خانوار کم‌درآمد فقط هزینه لوازم تحریر می‌کند که هزینه هر نفر ماهانه 400و در ازای 2 فرزند 800تومان خرج خواهد شد. اما تفریح و سرگرمی اگر برای این خانواده رفتن به سینما باشد، بلیت هر نفر 80تومان و مخلفات دیگر 40تومان‌است و خانوار باید 480تومان هزینه کند. این به‌معنای هزینه‌کرد بیش از حقوق دریافتی پدرم و امثال او در آن سال‌هاست.