جنگ خواب

سحر جعفریان‌عصر-روزنامه‌نگار

اغلب، دلشان لک می‌زند برای یک شب خواب راحت. قصه‌شان با داستان یکی مثل رندی گاردنر که رکورددار جهانی طولانی‌مدت‌ترین بیداری خودخواسته را دارد، یکی نیست. شاید شباهت‌هایی با کسی مانند ابراهیم عطایی داشته باشند که حالا حدود 20سالی از ناخواسته نخوابیدنش می‌گذرد. بسیاری‌شان آرزو دارند کمی بعد از سر به بالش و متکا گذاشتن، پلک‌هایشان سنگین شود و در دم از وضعیت «ان‌رم» که مرحله نخست چرخه خواب است به مراحل عمیق و خلسه‌طور آن یعنی «رم» برسند؛ خوابی چنان آسوده که صبح فردایش درحالی‌که کلی هورمون کم‌پیدا از تیروکسین و آدرنالین تا دوپامین و سروتونین در رگ‌هایشان پایکوبی می‌کنند، بیدار شوند، اما افسوس که آپنه تنفسی، خواب‌پرشی، خواب‌گردی، نارکولپسی (حمله خواب) یا دندان قروچه، شب به شب خواب را از چشم‌هایشان می‌دزدد و آنها ناگزیرند شب‌زی نیز باشند. عجیب اینکه دزدان ناقلای خواب حتی از چپاول چشم بر هم گذاشتن‌های معمولی که با تکرر ادرار و سری به یخچال زدن، کوتاه و کوتاه‌تر هم می‌شوند، نمی‌گذرند؛ از این روست که تعداد کلینیک‌های خواب مجهز به دم و دستگاه‌های تخصصی گوشه‌و‌کنار شهر در حال افزایش است و با وجود برخی هزینه‌های گران درمان اختلالات خواب، مطب پزشکان متخصص که با نام فلوشیپ طب خواب شناخته می‌شوند، آمد و شدهای فراوان دارد.

  کمی هم ترومای پساجنگ

مشاوره و ویزیت اولیه اینطور آغاز می‌شود که مبتلای کم، بد و بی‌خوابی باید دقیق و کامل به سؤالات پرشمار پرسشنامه‌ای که خانم منشی مقابلش قرار داده، پاسخ دهد. پرسشنامه با سؤالات ساده از نام و نام‌خانوادگی و سن و اصالت، شغل و سابقه بیماری شروع و ادامه و پایان آن‌که وقت‌گیرتر است به سؤالات خاص مانند چگونگی بهداشت خواب و سلامت روان و داروهای مصرفی ختم می‌شود. این رویه در مورد مبتلایانی که آنلاین یا تلفنی دوا و درمان خود را پی گرفته‌اند نیز چنین پیش می‌رود. معمول شده‌است که خانم‌های منشی در این مرحله از مشاوره و ویزیت برای اینکه هم اظهار فضلی کرده باشند و هم صمیمانه مراتب هم‌دردی خود را به مراجعه‌کنندگان اعلام دارند، آهسته می‌گویند: «حتما که این روزها اختلالات خواب‌تان با ترومای جنگ 12روزه شدیدتر هم شده است...من هم این شب‌ها بی‌دلیل چندبار از خواب می‌پرم... .»