کشاورزان در سایه وعده‌ها؛ فشارهای پنهان در تامین کالاهای شب عید

سحر خانمحمدی؛ روزنامه‌نگار

بارها در صحن بهارستان، در میان سخنان نمایندگان، دغدغه‌هایی در خصوص حمایت از کشاورزان، قشر محروم و مظلوم جامعه، شنیده‌ شده است. نمایندگان مجلس در اظهارات خود همواره بر لزوم توجه ویژه به مشکلات کشاورزان تأکید کرده‌اند و از مشکلات این قشر در صحن علنی سخن گفته‌اند. اما متأسفانه در عرصه عمل کم‌کاری دستگاه‌های اجرایی و نهادهای متولی به چشم می‌خورد که باعث شده بسیاری از مشکلات کشاورزان با وجود تاکیدات فراوان همچنان بی‌پاسخ بماند.

دغدغه‌ها و عدم اقدام مؤثر
علیرغم آنکه مجلسی‌ها در سخنان خود بارها از لزوم حمایت از کشاورزان و رفع مشکلات این قشر سخن گفته‌اند، اما در عمل آن‌چنان که باید و شاید، دستگاه‌های اجرایی به ویژه وزارت جهاد کشاورزی نتواسته‌اند پاسخگوی نیازهای کشاورزان باشند. علی‌اکبر علیزاده برمی، نماینده دامغان، بر ضرورت ارائه بسته‌های حمایتی دولت برای کشاورزان به‌ویژه در زمینه مقابله با خشکسالی و کم‌آبی تأکید کرد و اظهار داشت: «کشاورزان ما از خشکسالی و ناترازی‌های به وجود آمده دچار خسران شده‌اند.»
همچنین، سلمان اسحاقی، نماینده قائنات و زیرکوه، با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه کشور در تولید گوشت دام سبک، اظهار داشت: «بارها تأکید کردیم که در تأمین گوشت دام سبک در خاورمیانه و آسیا می‌توانیم حرف اول را بزنیم و صادرکننده باشیم اما به دلیل نبود برنامه‌ریزی و انسجام در برنامه در تأمین این امر با مشکل مواجه هستیم.»

مشکلات کشاورزان و کم‌کاری دستگاه‌های اجرایی
 قطعی برق و پيامدهاي آن
یکی از مشکلات بزرگ کشاورزان، قطعی‌های مکرر برق است. این مسئله، علاوه بر ایجاد اختلال در فرآیند آبیاری و نگهداری محصولات، خسارات مالی سنگینی را به کشاورزان وارد می‌کند. با وجود هشدارهای متعدد در خصوص تأثیر منفی قطعی برق بر کشاورزی اما اقدامات جدی برای حل این مشکل از سوی وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌های اجرایی صورت نگرفته است. در همین راستا، احد آزادی‌خواه، نماینده ملایر، با اشاره به تماس‌های متعدد کشاورزان مبنی بر قطع آب کشاورزی، مطرح کرد: «تماس‌های زیادی از کشاورزان داریم که حداقل درآمد آنها زمین‌های کشاورزی است که آن هم با قطع آب کشاورزی از بین می‌رود.»

 فاصله قیمتی خرید از کشاورز تا مصرف‌کننده
یکی از مصادیق آشکار ظلم به کشاورزان، تفاوت فاحش قیمت محصولات کشاورزی از زمان خرید توسط دلالان و واسطه‌ها تا رسیدن آن به دست مصرف‌کننده است؛ به‌طور مثال، اخیراً یکی از نمایندگان مجلس، (پیمان فلسفی) اشاره کرده که پرتقال از کشاورز به قیمت ۱۰ هزار تومان خریداری می‌شود، اما این محصول در نهایت با 5برابر این قیمت یعنی ۵۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد. این اختلاف قیمت، به نوعی ظلم به کشاورزان است و نشان‌دهنده ناکارآمدی دستگاه‌های اجرایی در مدیریت زنجیره توزیع است.
 
مسائل بیمه‌ای و عدم پوشش کافی
بیمه محصولات کشاورزی یکی از ابزارهای مهمی است که می‌تواند کشاورزان را در برابر بلایای طبیعی مانند سیل و خشکسالی محافظت کند. اما متاسفانه با وجود تأکیدات متعدد، بسیاری از کشاورزان به‌دلیل هزینه‌های بالا یا پیچیدگی فرآیند بیمه، از این خدمات استفاده نمی‌کنند.

اقداماتی که باید انجام شود
اگر چه نمایندگان مجلس به‌طور مداوم از ضرورت توجه به مشکلات کشاورزان سخن گفته‌اند، اما این اظهارات تنها در صورتی مؤثر خواهد بود که دستگاه‌های اجرایی، به‌ویژه وزارت جهاد کشاورزی، برنامه‌ریزی‌های عملی و اجرایی مؤثری برای حل مشکلات کشاورزان انجام دهند.
  تخصیص منابع مالی کافی و حمایت‌های لازم برای بهبود زیرساخت‌های کشاورزی و رفع مشکلات بخش‌های مختلف آن.
  آموزش و تسهیل فرآیندهای بیمه‌ای به کشاورزان به منظور حفاظت از محصولات‌شان در برابر خطرات طبیعی.
  کنترل بهتر و شفاف‌سازی در زنجیره توزیع محصولات کشاورزی به‌منظور کاهش اختلافات قیمتی و تضمین سود عادلانه برای کشاورزان.
  رفع مشکلات زیرساختی و تأمین انرژی پایدار برای کشاورزان به ویژه در حوزه آبیاری و فرآوری محصولات کشاورزی.

واقعیت‌های بازار شب عید و فشارهای پنهان بر دوش کشاورزان
کشاورزان در ایران همواره نقش اساسی‌ای در تأمین امنیت غذایی کشور داشته‌اند؛ به‌ویژه در ایامی مانند شب عید که تقاضا برای کالاهای اساسی افزایش می‌یابد. درست است که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده هیچ مشکلی در تأمین کالاهای اساسی برای شب عید وجود ندارد، اما واقعیت این است که فشارهای زیادی به کشاورزان وارد می‌شود که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. مشکلاتی همچون قطعی برق، نوسانات قیمت‌ها، مشکلات بیمه‌ای و کمبود حمایت‌های عملی از سوی دستگاه‌های اجرایی باعث شده است که این قشر زحمتکش با چالش‌های جدی روبه‌رو شوند.