راه‌های انتقال ویروس آنفلوآنزا و چگونگی پیشگیری از آن

یکتا فراهانی؛ روزنامه‌نگار

دکتر علیجان تبرایی، استاد تمام ویروس‌شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گلستان، می‌گوید: آنفلوآنزا یک ویروس پوشش‌دار با ژنوم چند قطعه‌ای است که 4 تیپ، A،B، C و D از این ویروس گزارش شده و تیپ‌های A و B آن توانایی ایجاد اپیدمی‌های فصلی به‌ویژه در فصول سرد سال را داراست و پاندمی‌های جهانی آنفلوآنزا فقط توسط تیپ A ایجاد می‌شود.
دکتر تبرایی می‌گوید: در واقع به‌دنبال آلودگی یک سلول با 2 ویروس متفاوت آنفلوآنزا، امکان جهش در ژنوم آن در قالب جابه‌جایی قطعات ژنی و خلق سویه جدیدی از آنفلوآنزا تیپ A با قابلیت انتقال مؤثر در جمعیت‌های انسانی، بی یا با سطح ایمنی پایین وجود دارد و ممکن است موجب همه‌گیری جهانی شود.
آنفلوآنزا سالانه بیش از یک میلیارد نفر با ۳ تا ۵ میلیون مورد شدید را آلوده می‌کند که با ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار مرگ همراه است. انتقال انسان به انسان ویروس آنفلوآنزا از مسیر قطرات تنفسی پخش شده در هوا ناشی از سرفه یا عطسه فرد آلوده یا سطوح و اشیای آلوده است که می‌تواند بخش‌های فوقانی و تحتانی دستگاه تنفس را درگیر کند.به‌گفته این ویروس‌شناس، فرد آلوده به ویروس تقریبا یک روز قبل از شروع علائم ۵ تا ۷ روز امکان انتقال عفونت را دارد. علائم بیماری آنفلوآنزا معمولا ناگهانی است و پس از یک تا 2 روز بروز می‌کند. علائم عمومی بیماری شامل تب، لرز، دردهای ماهیچه‌ای، سرفه و گلودرد است که می‌تواند با آبریزش‌بینی، خستگی، اسهال و استفراغ نیز همراه باشد.در شکل شدید بیماری مشکل در تنفس، پنومونی، برونشیت، آسم، عفونت گوش و مشکل قلبی نیز دیده شود. هرچند بعضا پزشکان براساس بعضی علائم بیماری و گردش ویروس در جمعیت امکان افتراق آنفلوآنزا از دیگر عفونت‌های تنفسی را دارند، اما تشخیص قطعی آنفلوآنزا با تست‌های ملکولی PCR آزمایشگاه امکان‌پذیر است.
گروه‌های پرخطر این بیماری شامل افراد زیر یک سال و بالای ۶۵ سال، زنان باردار، افراد با سیستم ایمنی ضعیف، بیماران مزمن و... هستند. بهترین توصیه برای پیشگیری از بیماری و خطرهای آن واکسیناسیون سالانه برای سنین بیش از 6 ‌ماه و به‌ویژه افراد آسیب‌پذیر است.به‌گفته دکتر تبرایی، واکسن اثربخشی کاملی ندارد، بنابراین شستن دست‌ها، تماس نداشتن دست با صورت، پوشاندن صورت هنگام سرفه و عطسه، پاک کردن سطوح آلوده و پرهیز از حضور در دورهمی‌ها با هدف جلوگیری از انتقال ویروس الزامی است. با توجه به درمان‌های ضد‌ ویروسی مناسب، استراحت، مصرف مایعات واستفاده از ماسک نیز توصیه می‌شود.
* متن کامل این مصاحبه را در همشهری آنلاین بخوانید