هوای تازه در روابط تهران - تاشکند

پس‌از حدود 2دهه، شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان در تهران با همتای ایرانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد؛ دیداری که زمینه‌ساز شکل‌گیری عصر جدیدی در مناسبات دوجانبه خواهد شد و بستر مناسبی به‌منظور گسترش روزافزون همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف ایجاد خواهد کرد. روابط ایران و ازبکستان طی 3دهه گذشته با فراز و فرودهای قابل‌توجهی همراه بوده و پس‌از دوره‌ای سرد در روابط، اکنون به‌نظر می‌رسد تهران و تاشکند درحال برداشتن گام‌های روبه‌جلو درمسیر بهبود افزون مناسبات دوجانبه هستند؛ روندی که نخستین گام آن در 23شهریورماه1401رقم خورد و رئیس‌جمهور ایران پس‌از حدود 20سال‌ به ازبکستان رفت.‌اگرچه هدف اصلی آن سفر، شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سمرقند بود، اما روسای‌جمهور ایران و ازبکستان در گفت‌وگوهای دوجانبه بر عزم متقابل به‌منظور توسعه روزافزون همکاری‌ها تأکید کردند.
درجریان آن سفر، مقام‌های عالی‌رتبه 2 کشور 17سند همکاری و یادداشت تفاهم درحوزه‌های گوناگون امضا و نقشه‌راه تازه‌ای برای پیشبرد روابط دوجانبه ترسیم کردند.

نقطه‌عطفی در روابط
سفر شهریورماه1401رئیسی به ازبکستان در شرایطی انجام شد که روابط 2 کشور طی 2دهه گذشته، به‌دلیل برخی اختلاف‌های سیاسی و منطقه‌ای، به سردی گراییده بود. آخرین سفر رئیس‌جمهور ازبکستان به ایران در خردادماه1382رقم خورد و اسلام کریم‌اف، رئیس‌جمهور وقت و فقید ازبکستان به تهران آمده بود و پس‌از آن تحرک ویژه‌ای در روابط دوجانبه دیده نشده بود، اکنون اما حضور میرضیایف در تهران، نقطه عطفی در روابط ایران و ازبکستان به‌حساب می‌آید.

‌امضای اسناد همکاری
امضای اسناد همکاری‌های مشترک، یکی از مهم‌ترین دستورکارهای سفر رئیس‌جمهور ازبکستان به تهران بود. رئیسی و میرضیایف پس از دیدار خصوصی دوجانبه و همچنین حضور در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه همراه، در مراسم امضای اسناد همکاری میان مقام‌های 2 کشور، شرکت کردند. دراین مراسم مقام‌های عالی‌رتبه ایران و ازبکستان درحضور روسای‌جمهور 2 کشور، یک بیانیه مشترک و 10سند همکاری در حوزه‌های مختلف امضا کردند. توافقنامه تجارت ترجیحی، حمل‌ونقل و ترانزیت، همکاری دارویی، برنامه همکاری در زمینه‌های استاندارد و بیمه، بررسی امکان ایجاد مناطق آزاد مشترک، برنامه اجرایی همکاری در حوزه فناوری و نوآوری و برنامه اجرایی همکاری در بخش کشاورزی، از محورهای اسناد امضا شده بود.

اراده دوجانبه برای گسترش روابط
رئیس‌جمهور ایران در نشست مشترک با همتای ازبکستانی خود، با تأکید بر لزوم تهیه نقشه راه برای گسترش همکاری‌ها و عملی شدن تفاهم‌های صورت گرفته میان ایران و ازبکستان، حضور پررنگ و موفقیت‌آمیز ایران در نمایشگاه بین‌المللی صنعتی در تاشکند را نشانه عزم جدی تهران در مسیر توسعه روابط اقتصادی و تجاری با این کشور عنوان کرد.
سیدابراهیم رئیسی سفر همتای ازبکستانی خود به ایران پس‌از20سال، هدف‌گذاری برای 2برابر شدن مبادلات تجاری در گام اول و برنامه‌ریزی برای افزایش حجم آن به 3میلیارد دلار را به فال نیک گرفت و با اشاره به توافق 2کشور برای تجارت ترجیحی، از وزرای مربوطه دوطرف خواست طی 2هفته آینده فهرستی از کالاها را برای تعرفه ترجیحی میان 2 کشور اعلام کنند.