مقایسه حج قبل و بعد انقلاب

محسن مهدیان؛  مدیرمسئول

یکی می‌گفت چرا ما فکر می‌کنیم دین بعد از انقلاب بروز‌ کرده است؟ مگر قبل از انقلاب، اسلام نداشتیم؟ مگر مردم قبل از انقلاب دیندار نبودند؟ مگر اسلام بعد از انقلاب، اسلام جدید است؟
این سوال مهمی است. پاسخ هم یک خطی نیست. واقعیت این‌است که اسلام بعد از انقلاب، هم همان اسلام است و هم نیست. همان اسلام است چون انقلاب اساسا بروز و تحقق دینداری است؛ همان اسلام؛ همان که میراث هزار سال تلاش علمی و عملی انبیا و اولیاست. اما همان نیست، چون ظرفیت‌های روی زمین مانده دین با انقلاب احیا شده است. یک نمونه: حج.
حج قبل از انقلاب فراتر از نماز و طواف و سعی و حضور در مشاعر نبود. اما یکباره همین حج بعد از انقلاب تبدیل شد به کانون برائت از مشرکین. یکباره حضرت‌امام(ره) حج را ارتقا دادند تا تحول سیاسی و اخلاقی در عالم.
اساسا هنر امام(ره) همین بود؛ احیای ظرفیت‌های دین. تنها نیز در حج منحصر نبود. نماز و روزه نیز چنین بود. یکباره نماز از خلوت در محراب تبدیل شد به آیینی‌جمعی که ثمرات اجتماعی و سیاسی دارد. اشک و ندبه و روضه را از هیئت امتداد داد به قیام و ظلم ستیزی. همدلی را از همسایه‌داری تبدیل کرد به یاری مستضعفین‌عالم. ظلم‌ستیزی را از ایستادن مقابل بچه لات محله تبدیل کرد به استکبار ستیزی و ایستادن مقابل اوباش جهانی. دین بود؛ اما انقلاب همین دین را ارتقا داد. ظرفیت‌هایش را شناخت و سر دست گرفت.   
هنر انقلاب امام خمینی(ره) این بود که توحید را از یک عنوان بی‌اتصال به زندگی روزمره انسان‌ها تبدیل کرد به یک نقطه کانونی در همه ابعاد زندگی بشری. قرآن را از سر طاقچه و صندوقچه بیرون کشید و به نظام نامه برنامه‌ریزی سیاسی و اجتماعی تبدیل کرد.
هرچند هنوز تا بروز حداکثری دین تاسرحد زندگی مسلمانی راه بسیار است اما تحول و حرکت در همین راستاست.
با این نگاه سخنان رهبری انقلاب در جمع کارگزاران حج را مرور کنید.
اساس سخنان رهبری انقلاب تاکید بر این است که حج فراخوانی برای تمدن‌سازی است. می‌فرمایند نام حج می آید جوان ایرانی باید یاد ظلم ستیزی جهانی بیفتد. دقت کنیم که این، بار‌کردن بر حج نیست. یک حج نداریم و یک ظلم ستیزی در حج. این هویت حج است. عصاره حج است. حج همین است.
قبل از انقلاب حج مان نیز مانند نماز و روزه و اشک و مناجات مان ناتمام بود. انقلاب همین‌ها را ارتقا بخشید. لذا رهبر انقلاب می فرمایند: «یکی از افتخارات جمهوری اسلامی این است که ظرفیت حج را شناساند. می فرمایند قبل از انقلاب توجهی به این ظرفیت‌ها نبود. نه مردم توجه داشتند و نه حتی ما عمامه به سرها. اینها را انقلاب به ما یاد داد.»
و اما
کسری امروز همین است. هنوز نتوانسته‌ایم به جهت فرهنگی چنان کنیم که وقتی نام حج و نماز و روزه و مناجات و اعتکاف و غیره می آید وجه تمدن سازی آن جلوه کند. این نیز کم کاری خیلی‌هاست؛ از جمله حوزه علمیه و آموزش وپرورش و رسانه و... .