آغاز نظارت برشرکت‌های خصوصی‌شده

 سازمان خصوصی‌سازی‌ 2 دهه بعد از آغاز خصوصی‌سازی‌ در ایران، از آغاز نظارت بر شرکت‌های واگذار شده از طریق سامانه ناظر خبر داد.
به‌گزارش همشهری، روند خصوصی‌سازی‌ در ایران از ابتدای دهه80 آغاز شد و آنطور که آمار‌ها نشان می‌دهد، در این دوره 577هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شده است. با این حال برآورد می‌شود که تعداد شرکت‌های دولتی که سهام شان هنوز واگذار نشده، چندین برابر ارقام شرکت‌های واگذار شده است؛ با وجود این، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مورد همین میزان سهام شرکت‌های دولتی که واگذار شده نیز تاکنون نظارت‌های کافی وجود نداشته و عمده‌ترین مشکلاتی که خصوصی‌سازی‌ در طول سال‌های گذشته به‌ وجود آورده، عمدتا مربوط به فقدان نظارت بعد از واگذاری بوده است؛ چنان که در طول سال‌های گذشته چالش‌های بزرگی بر سر واگذاری سهام برخی از شرکت‌های دولتی واگذار شده به‌ وجود آمد که حتی به بروز بحران‌های اجتماعی عمیقی در کشور منجر شد. بر همین اساس، کارشناسان اعتقاد دارند بخش اصلی خصوصی‌سازی‌ به فرایند‌های بعد از واگذاری بازمی‌گردد که تاکنون سیستم‌ها و فراینده‌هایی برای رصد و پایش آن وجود نداشت. علی افضلی، کارشناس اقتصادی در این‌ باره می‌گوید: هدف نهایی خصوصی‌سازی‌ بنگاه‌های دولتی، مولد شدن و افزایش تولید و بهره‌وری آن‌هاست. اما نظارت پس از واگذاری‌ها و خصوصی‌سازی‌‌ها، ضعیف است.
بر همین اساس اسفند پارسال احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد با اشاره به این چالش گفت: بعد از دستور رئیس‌جمهوری مبنی بر اینکه تدارک و آماده‌سازی‌ بنگاه‌های در شرف واگذاری باید پیش از خصوصی‌سازی‌ دنبال شود، لازم است تا پس از واگذاری نیز، مسئولیت دستگاه‌های تخصصی و مادر تخصصی ادامه پیدا کند. بنابراین، در برنامه پیشنهادی خصوصی‌سازی‌ دولت، حتما شروطی را درخصوص دوران پس از واگذاری بنگاه‌ها در قرارداد واگذاری‌ها لحاظ خواهیم کرد. بر همین اساس و بعد از سخنان پارسال وزیر اقتصاد، روز گذشته سازمان خصوصی‌سازی‌ از آغاز عملیات اجرایی نظارت بر واگذاری سهام شرکت‌های دولتی بعد از واگذاری خبر داد.

آغاز فعالیت سامانه ناظر
سازمان خصوصی‌سازی‌ دیروز از تاسیس سامانه اطلاعات جامع نظارت بر شرکت‌های واگذاری شده با نام سامانه ناظر خبر داد. بر این اساس، عملکرد اجرایی و اقتصادی شرکت‌های واگذار شده از این پس به وسیله این سامانه رصد و پایش خواهد شد. سازمان خصوصی‌سازی‌ اعلام کرده؛ از این پس شرکت‌های واگذار شده باید هرگونه صدور مجوز دریافت تسهیلات بانکی، فروش زمین، رهن، اجاره، وثیقه گذاری و واگذاری حق انتفاع دارایی‌ها را در این سامانه ثبت کنند. شرکت‌های واگذار شده همچنین از این پس باید صورت جلسات مجامع و هیأت مدیره خود را در این سامانه بارگذاری کنند.
همچنین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است، ثبت صورتجلسات مجامع عمومی و هیأت مدیره و همچنین نقل و انتقال اموال و املاک بنگاه‌های واگذار شده را پس از دریافت مجوز کتبی از سازمان خصوصی‌سازی انجام دهد. بانک مرکزی نیز موظف است طی دستورالعمل اعلامی به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی و دولتی، اعطای هرگونه تسهیلات یا ایجاد تعهدات به شرکت‌های دولتی که سهم شان واگذار شده را مشروط به دریافت مجوز از سازمان خصوصی‌سازی کند.
در این سامانه که از ابتدای سال به‌صورت آزمایشی فعالیتش آغاز شده تاکنون 123گزارش مربوط به شرکت‌های واگذار شده، ثبت شده‌است.  انتظار می‌رود از طریق این سامانه عملکرد شرکت‌های واگذار شده از این پس به شکل مؤثرتری مورد بررسی قرار گیرد.