سدهای تشنه

کاهش شدید بارندگی، مخازن سدهای کشور را خالی‌تر کرده و حالا فقط 39درصد از ظرفیت مخازن، آب دارد؛ این در حالی است که سال قبل 55درصد مخازن سدها پر آب بود.
به گزارش همشهری، براساس آمارهای وزارت نیرو، بارش‌های جوی از ابتدای سال آبی 1400–1399 تاکنون (اول مهر 1399 تا شامگاه 27شهریور 1400) نسبت به‌مدت مشابه در سال آبی قبل 50درصد کاهش پیدا کرده و در سایه این کم‌بارشی قابل‌توجه، حجم ذخیره آب در مخازن سدهای کشور نیز با کاهش 29درصدی، از 27.7میلیارد مترمکعب در سال‌ قبل به 19.6میلیارد مترمکعب در سال‌جاری رسیده است.

بارندگی به روایت آمار
آخرین اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران از وضعیت بارندگی کشور حاکی از این است که در 362روز سپری‌شده از سال آبی 1400– 1399، میانگین ارتفاع ریزش‌های جوی ایران به 156میلی‌متر رسیده که نسبت به‌مدت مشابه در سال آبی قبل 50درصد و نسبت به میانگین بارندگی در دوره‌های مشابه 52سال اخیر 34درصد کاهش نشان می‌دهد. براساس این آمارها، در این بازه زمانی وخیم‌ترین وضعیت بارندگی در حوضه آبریز «مرزی شرق» واقع در حاشیه شرقی استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی تجربه شده که 70درصد کمتر از سال قبل و 57درصد کمتر از میانگین 50سال اخیر بوده است. همچنین حوضه آبریز «قره قوم» واقع در شرق استان خراسان رضوی نیز با کاهش 65درصد بارندگی نسبت به سال قبل و افت 53درصدی بارش‌ها‌‌ نسبت به میانگین بلندمدت شرایط بسیار نامساعدی را تجربه کرده است. رتبه سوم بیشترین کاهش بارندگی نیز به حوضه آبریز «فلات مرکزی» تعلق داشته که بارندگی‌های آن 57درصد نسبت به سال قبل و 35درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش پیدا کرده است. از نکات قابل‌توجه این است که در سال آبی 1400– 1399 میزان بارندگی‌های حوضه آبریز «خلیج‌فارس و دریای عمان» به‌عنوان دومین حوضه پرباران کشور نیز شرایط بدی را تجربه کرده و بارندگی‌های آن 53درصد نسبت به سال قبل و 41درصد نسبت به میانگین بلندمدت کمتر شده است. این حوضه آبریز نوار غربی و جنوبی کشور از استان کرمانشاه و ارتفاعات زاگرس جنوبی تا جنوب سیستان و بلوچستان را شامل می‌شود. در این میان حوضه‌های آبریز «دریای خزر» و «دریاچه ارومیه» نسبت به میانگین کشور شرایط مساعدتری را تجربه کرده‌اند اما بارندگی‌های این دو حوضه نیز نسبت به سال قبل و دوره‌های بلندمدت کاهش ملموسی داشته است. براساس آمارها، بارش‌های حوضه دریای خزر به‌ترتیب 31 و 20درصد و بارش‌های حوضه دریاچه ارومیه 17 و 12درصد نسبت به سال قبل و میانگین دوره‌های بلندمدت کاهش پیدا کرده است.

تراز منفی سدهای کشور
در شرایطی که میزان بارش‌های جوی نسبت به سال قبل نصف شده، وضعیت ذخیره آب در مخازن سدها نیز با وجود همه تدابیر سختگیرانه رهاسازی آب کاهش قابل‌توجهی پیدا کرده است. براساس آخرین آمارهای وزارت نیرو، از مجموع ظرفیت 50.5میلیارد مترمکعبی سدهای کشور، فقط ۳۹‌درصد آب دارد و ورود هفتگی آب به سدها نیز نسبت به‌مدت مشابه سال قبل نصف شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مجموع ورودی آب به سدهای کشور در هفته گذشته 200میلیون مترمکعب بوده که 50درصد کمتر از ورودی 300میلیون مترمکعبی در هفته مشابه سال قبل است. در مقابل خروجی آب از سدها نیز در سایه سیاست‌های انقباضی رهاسازی آب، در هفته گذشته به 590میلیون مترمکعب رسیده که 42.7درصد کمتر از خروجی یک میلیارد و 30میلیون مترمکعبی هفته مشابه در سال قبل است. به گزارش همشهری، اطلاعات وزارت نیرو حاکی از این است که کل ورودی آب به سدهای کشور از ابتدای مهر 1399 تا 26شهریور امسال 29میلیارد و 350میلیون مترمکعب بوده که نسبت به ورودی 55میلیارد و 610میلیون مترمکعبی سال قبل 47.2درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین میزان خروجی آب از مخازن سدهای کشور در این بازه زمانی، به 36میلیارد و 830میلیون مترمکعب رسیده است درحالی‌که این شاخص در مدت مشابه سال قبل معادل 56میلیارد و 100میلیون مترمکعب بوده و امسال 34.3درصد کمتر شده است.

سدها خالی‌تر شدند
بررسی آمارهای مربوط به حجم ذخیره آب در مخازن سدهای کشور نشانگر آن است که باوجود افزایش ضریب منابع برفی موجود در ارتفاعات مشرف ‌به سدهای کشور به‌دلیل افزایش دمای هوا، بازهم تراز منفی ورود و خروج آب از مخازن به کاهش میزان ذخایر آب منجر شده است. براساس آخرین آمارهای وزارت نیرو، فعلا میزان ذخیره آب در مخازن سدها حدود 19میلیارد و 630میلیون مترمکعب آب در مخازن سدها وجود دارد که این میزان در مقایسه با ذخیره 27میلیارد و 750میلیون مترمکعبی مدت مشابه سال قبل 29.2درصد کاهش نشان می‌دهد. اطلاعات منتشر‌شده از سوی وزارت نیرو از وضعیت سدهای مهم شرب و کشاورزی کشور تا ۲۶ شهریور امسال نشان می‌دهد که وضعیت مخازن سدها در استان‌های خراسان رضوی و شمالی، خوزستان، هرمزگان، تهران، سیستان و بلوچستان، گیلان، مرکزی و همچنین وضعیت مخزن سد کوچری گلپایگان نامناسب است و فقط سد رئیس‌علی دلواری بوشهر، سد زاینده‌رود اصفهان و سد یامچی اردبیل با افزایش ذخیره مخازن نسبت به سال قبل مواجه بوده‌اند. البته براساس آخرین گزارش‌ها، باوجود بهبود ذخایر سد زاینده‌رود اصفهان، این سد فقط ۲۴۱‌میلیون مترمکعب آب دارد و ۱۶.۶‌درصد مخزن آن پر است.