دیپلماسی
فرش قرمز شانگهای برای ایران
رئیس‌جمهوری در نخستین سفر خارجی‌اش امروز راهی دوشنبه می‌شود
اجلاس دو‌روزه سازمان همکاری شانگهای امروز در دوشنبه کار خود را آغاز می‌کند؛ اجلاسی که احتمال پذیرش عضویت ایران در این سازمان در آن مطرح شده و رسانه‌های روسی و چینی نیز به اهمیت این موضوع پرداختند. سیدابراهیم رئیسی نیز نخستین سفر خود را در کسوت رئیس‌جمهوری برای شرکت در این اجلاس انجام می‌دهد و تا قبل از قرنطینه‌شدن ولادیمیر پوتین، قرار بود تا در جریان این سفر با همتای روسی خود نیز دیدار کند. همزمان از سوی دیگر نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در حال برگزاری است و کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان بین‌المللی در سخنرانی خود بر موضع ایران درباره برجام و ضرورت لغو تحریم‌ها و تغییر رفتار آمریکایی‌ها تأکید کرده است.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی خبر داده که هفته آینده برای شرکت در کنفرانس عمومی آژانس راهی وین می‌شود. به این ترتیب در روزهای پیش‌رو همچنان باید در انتظار خبرهایی از رایزنی‌های مقامات کشورمان در وین و دوشنبه ماند.
چرا پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای اهمیت دارد؟
شبکه سی‌جی‌تی‌ان چین در گزارشی از احتمال بالای پذیرش عضویت ایران در اجلاس شانگهای خبر داده است. این شبکه در گزارش خود آورده: «کار اصلی سازمان همکاری شانگهای مذاکره و انجام‌دادن اقدامات مشترک در زمینه مسائل امنیتی منطقه است.
ایران کشوری قدرتمند و بانفوذ است که بدون آن حل‌وفصل کامل مسائل امنیتی منطقه‌ای ممکن نیست. به‌طور مثال، بدون مشارکت ایران، به‌نظر نمی‌‌رسد که بتوان وضعیت افغانستان را ساماندهی کرد. بنابراین، عضویت کامل تهران در سازمان همکاری شانگهای بر این امر مسلم صحه خواهد گذاشت که ایران یک شریک مهم در تامین امنیت و ثبات منطقه است و سازمان همکاری شانگهای به صحنه اول این مذاکرات تبدیل می‌شود. همه از منافع مشارکت ایران بهره‌مند خواهند شد.» پیش از این یک روزنامه روسی نیز به نقل از منابعی نوشته بود که اعضای سازمان همکاری شانگهای پذیرش ایران به‌عنوان عضو جدید را اعلام خواهند کرد. این سازمان از سال2001 کار خود را ابتدا با 5کشور قزاقستان، قرقیزستان، چین، روسیه و تاجیکستان آغاز کرد که ازبکستان هم به آن ملحق شد. در سال۲۰۱۷، هند و پاکستان به عضویت این هیأت منطقه‌ای درآمدند که فعالیت آن به همکاری امنیتی، اقتصادی و موضوعات بشردوستانه اختصاص داشت.
پیش از این در اواسط مرداد‌ماه نیز دبیر شورای‌عالی امنیت ملی از تماس تلفنی با همتای روس خود خبر داد و در توییتی نوشت: «خوشبختانه، موانع سیاسی عضویت ایران در پیمان شانگهای مرتفع شده است و عضویت ایران طی برخی تشریفات اجرایی، نهایی خواهد شد.» بنابراین ممکن است نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهوری با پذیرش درخواست چند‌ساله ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای همراه شود؛ موضوعی که به گواه کارشناسان دارای ابعاد مهم امنیتی و اقتصادی است.
غریب‌آبادی: مذاکره باید متضمن لغو همه تحریم‌ها باشد
دیروز در وین کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان‌های بین‌المللی نیز از اقدامات غربی‌ها و آمریکا درباره برجام و قطعنامه 2231 انتقاد کرد. درحالی‌که پیش از این سخنرانی نماینده اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای خواستار بازگشت بدون تأخیر ایران به مذاکرات وین شد و گفت: «این موضوع با توجه به توسعه پویای فعلی برنامه هسته‌ای ایران درحالی‌که نظارت و راستی‌آزمایی آژانس به‌طور جدی تضعیف شده است، اهمیت ویژه‌ای دارد.»
به گزارش ایسنا، غریب‌آبادی نیز در سخنرانی خود در نشست شورای حکام گفت: «لازم می‌دانم اینجا به‌ویژه از بیانیه‌های برخی کشورهای عضو توافق هسته‌ای و کشورهای اروپایی ابراز تأسف جدی و همچنین تعجب کنم. گویی این کشورها فراموش کرده‌اند که این ایران بود که به تمامی تعهدات خود تحت این توافق پایبند بود و از مزایای آن نیز به‌خاطر اقدامات قانون‌شکنانه آمریکا و بی‌اقدامی اروپایی‌ها، بهره‌مند نشد. ظاهراً این کشورها قصد دارند جای قربانی را با قانون‌شکنان عوض کنند.»
غریب‌آبادی ادامه داد: «مادامی که تحریم‌ها علیه ایران ادامه دارد، از ایران انتظار خویشتنداری و اقدام سازنده نداشته باشید. اقدامات و فعالیت‌های هسته‌ای ما، ازجمله غنی‌سازی در سطوح مختلف و تولید سوخت سیلیساید، برابر حقوق ما تحت معاهده عدم‌اشاعه صورت می‌گیرند، جنبه کاملا صلح‌آمیز دارند و از بُعد پادمانی نیز تحت نظارت و راستی‌آزمایی آژانس قرار دارند. از این‌رو، به این کشورها توصیه می‌کنم که عوام‌فریبی نکنید و به تعهدات عمل‌نکرده خود در برابر ملت ایران عمل کنید. ما بدهکار شما نیستیم.»
غریب‌آبادی درباره موضع ایران در زمینه ادامه مذاکرات وین برای احیای برجام نیز گفت: «همان‌گونه که توسط رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان اعلام شد، ایران خواهان مذاکراتی است که نتیجه‌محور باشد. مهم است که خروجی این تلاش‌ها متضمن این باشد که تمامی تحریم‌ها به‌طور مؤثر و قابل راستی‌آزمایی برداشته شوند و ما دوباره شاهد فجایعی مانند خروج آمریکا از توافق یا سوءاستفاده از مکانیسم‌های مندرج در برجام و نقض تمامی تعهداتش ذیل آن نباشیم.» همچنین غریب‌آبادی تأکید کرد که آژانس باید مواضع خود را درباره خرابکاری تروریستی علیه تأسیسات صلح‌آمیز اعضای خود روشن کند و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، مشکلات ادامه خواهند داشت.
مکث
جزئیات توافق با آژانس در کمیسیون امنیت ملی مجلس
همزمان با سخنرانی غریب‌آبادی در وین، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز به بهارستان رفت و با ارائه گزارشی به نمایندگان از اهداف این سازمان در آینده سخن گفت. به گزارش خانه ملت، محمد اسلامی پس از نشست با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفت: «نکته مهم این است که برنامه هسته‌ای ایران که صلح‌آمیز بوده باید کاملا شفاف و مطابق موازین قانون و با تأکید بر قانون اقدام راهبردی پیش برود و اجازه ندهیم در دنیا متهم به پنهان‌کاری شویم، دشمنان قسم‌خورده ایران مخالف پیشرفت کشور هستند و این امر را بر‌نمی‌تابند، غربی‌ها طبق قرارداد هسته‌ای مکلف بودند به ایران کمک کنند اما این تعهد اجرایی نشد، آنچه ایران در زمینه هسته‌ای به‌دست آورده براساس تحقیق و توسعه داخلی بوده است و کسی نمی‌تواند این امر را متوقف کند.» اسلامی درباره دوربین‌های ناظر بر فعالیت هسته‌ای ایران نیز توضیح داد: «طبق مقررات آژانس اتمی و پادمان، دوربین‌های آژانس در سایت‌های هسته‌ای وجود دارد و این تداوم دانش و آگاهی از فرایندهای هسته‌ای در کل جهان انجام می‌شود، افزون بر تعهداتی که طبق پادمان بر عهده ایران است و باید شفاف‌سازی را انجام دهد، تعدادی دوربین متاثر از برجام نصب شده بود اما طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکردند، از این‌رو دیگر ضرورت نداشت آن دوربین‌ها وجود داشته باشد.» در چنین شرایطی باید در انتظار رایزنی‌های ایران با آژانس و غربی‌ها برای چگونگی ادامه مذاکرت وین بود و دید که نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهوری و رایزنی با شرقی‌ها چه نتایجی در‌بر‌خواهد داشت.