مکث
بین‌المللی شدن شهر و چالش‌های آن
علی مقتدری- مشاور امور بین‌المللی شهرداری اصفهان
نقش‌آفرینی در عرصه بین‌المللی همواره به‌عنوان ارزش و فضیلتی برای دستگاه‌های مختلف شناخته می‌شود. این میدان برای برخی جایگاه تعریف شده‌ای دارد و این گروه سعی می‌کنند با نقشه راه مدنظرشان بیشترین بهره را محقق سازند. در مقابل برخی دیگر در جست‌وجوی نقش و جایگاهی برای خود هستند.
اهمیت و توسعه روزافزون روابط بین‌المللی برای شهرها موجب شده است تا شهردار و شهرداری از بازیگران مهم نظام بین‌المللی باشند و نقشی را ایفا کنند که هر روز طولانی‌تر و پیچیده‌تر از دیروز است و استمرار موفقیت در آن نیازمند توجه به ظرافت‌های بیشتری است.
دیپلماسی شهری که شاید عده‌ای آن را رویکردی زینتی تلقی کنند یا فقط راهی برای معرفی شهرها برای فراهم آوردن توسعه اقتصادی و گردشگری بدانند، راهبردی کلان برای توسعه ملی است و شهرها گاه در کنار، گاه در پیش‌رو و گاه به‌دنبال دستگاه‌های متولی سیاست خارجی اهداف ملی را در عرصه بین‌المللی پی می‌گیرند.
پویایی شهر فقط دلالت بر نشاط شهروندان و پیوستگی کار و تلاش شهری در محیطی خلاق نیست بلکه معنای گسترده آن، شهری با جریان مستمر و رفت‌وبرگشتی با دیگر شهرهای جهان است. لذا اگر پویایی شهری یک اولویت تلقی شود، توسعه همه‌جانبه مناسبات بین‌المللی شهر نیز باید در برنامه چشم‌انداز شهری به روشنی دیده و برنامه‌ریزی لازم در هر 3سطح راهبردی، فرایندی و لجستیکی دنبال شود.
شهرداری اصفهان با توجه به تجربیات گذشته، همواره بین‌المللی شدن شهر را اولویت و ضرورت خود دانسته و خواسته است تا به شکلی مستمر گام‌های بلندتری را در این عرصه بردارد. این استمرار سبب شده تا اصفهان امروز علاوه بر پیگیری اجرای پروژه‌های خطیر در چارچوب‌های دوجانبه و چندجانبه با شهرهای جهان و سازمان‌های بین‌المللی به‌دنبال تکمیل زنجیره لجستیک مناسبات بین‌المللی نیز باشد.
مرکز همایش‌های بین‌المللی اصفهان با هدف برگزاری شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در عالی‌ترین کیفیت معماری جهانی برای میزبانی از اجلاس بین‌المللی در سطح سران طراحی و عملیات ساخت آن در سال1390 آغاز شد. این پروژه با وجود تغییر شهر برگزاری، توسط شهرداری اصفهان ادامه یافت و با وجود تمام موانع و دشواری‌ها در شرف افتتاح است.
شهرداری اصفهان از ابتدای کار هدف خود را فقط بر بنای ساختمانی برای برگزاری اجلاس و همایش‌ها نگذاشت، بلکه ایجاد مراکز همکاری‌های بین‌المللی در منتهی‌الیه شرقی شهر را در مأموریت خود تعریف کرد تا ضمن توسعه روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، اساسا میزبانی از نشست‌های بین‌المللی در اصفهان و مرکز همایش‌های این شهر موضوعیت داشته باشد.
فاصله نزدیک با نمایشگاه بین‌المللی اصفهان، اجرای پروژه مرکز تجارت جهانی اتاق بازرگانی، دسترسی به محورهای اصلی ترافیکی، پیش‌بینی امکانات رفاهی و اقامتی همچون هتل 5ستاره و مرکز خرید و همچنین برنامه‌هایی که برای ابتکارات تبادل فرهنگی در دستورکار قرار دارد، موجب شده است این مجموعه به‌زودی به شهرکی برخوردار از همه امکانات لازم برای تقویت ارتباطات جهانی تبدیل شود و زمینه‌ساز توسعه همکاری‌های چندجانبه بین‌المللی باشد.
حلقه مفقوده برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی برای کلانشهرهای غیرپایتخت، روابط کنسولی و نیز فرصت حقیقی نقش‌آفرینی در عرصه‌های غیرحاکمیتی دیپلماسی است؛ در حقیقت دیپلماسی شهری به‌عنوان بخشی اساسی و نه تزئینی از دیپلماسی عمومی کشور شناسایی شده و حتی در مواردی اجازه قدم برداشتن مستقل داده شود تا دیپلماسی
شهری بتواند از ظرفیت‌های خود برای کمک به مسائل کشور استفاده کند.
شهرداری اصفهان به‌عنوان اقدام تکمیلی خود برای ایجاد یک زنجیره کامل روابط بین‌المللی درصدد ایجاد نخستین منطقه دیپلماتیک کشور است، زیرا ضمن اهمیت فراوان امکان ارتباط مستقیم کلانشهرها با کشورها، وجود امکانات کنسولی به توسعه گردشگری و سرمایه‌گذاری خارجی کمک شایان می‌کند و حتی به شهروندان انگیزه دنبال کردن روابطی پویا با کشورها را می‌د‌هد.
برای برخی ممکن است این تلقی وجود داشته باشد که در شرایط روابط خارجی نه چندان متراکم، چه ضرورتی برای چنین اقداماتی در شهرهای غیرپایتخت وجود دارد؟ توسعه همه‌جانبه ایجاب می‌کند تا در سال‌های کم‌تحرکی جاده‌هایی بنا شوند تا با اوج گرفتن مناسبات، خودروی دیپلماسی در کمترین زمان بتواند به حداکثر سرعت برسد.
در مسیر بین‌المللی شدن هر قدم ملاحظات بیشتری در مقایسه با قدم پیشین دارد و پیمودن این راه ریسک‌پذیری و همراهی نهادهای گوناگون را طلب می‌کند، در عین حال هزینه‌هایی دارد که برخی از آنها حقیقی و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، اما برخی دیگر هزینه‌های ذهنی است، چون باید از ذهنیت‌های پیشین و تردیدها عبور کنیم.
پروژه منطقه دیپلماتیک اصفهان فرصتی است تا اقدامی ساختاری در مرکز ایران برای تقویت روابط بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران عملیاتی شود و دستگاه‌های مختلف در فرصتی بدیع همکاری مشترک در خارج از تهران را تجربه کنند؛ در شرایطی که شهرداری اصفهان به‌عنوان بانی و پیشنهاد‌دهنده آمادگی دارد از همه اقدامات برای فراهم کردن ملزومات این ابتکار
حمایت کند.
