خواب‌های طلایی

  حسین عصاران 

معز ا‌لدیوان فکری درحالی به ساخت فیلم «خواب‌های طلایی» مشغول شد که استفاده از ترانه در قالب لبخوانی در فیلم (استفاده از موسیقی در فیلم) در همان معدود فیلم‌های پیشین‌سینمای ایران هم معمول شده بود (بنا به کتاب «فیلم شناخت سینمای ایران»، این فیلم نوزدهمین فیلم تاریخ سینمای ایران شمرده می‌شود) .
اما وجه متمایز این فیلم را باید در رویکرد کارگردان و آهنگساز آن در چگونگی استفاده از موسیقی دانست؛ چنانچه برخی از قطعات ساخته شده برای این فیلم را می‌توان نخستین نمونه از ساخت موسیقی اختصاصی (اورجینال)، نه برای لبخوانی ترانه و یا اجرانُمایی ارکستر (playback)، بلکه برای قرارگیری روی فیلم به‌حساب آورد که طی آن تم آشنای خواب‌های طلایی- ساخته جواد معروفی- در لحظات گذر مجید محسنی به گذشته، با تکنوازی پیانو یا دوئت پیانو و ویولن روی فیلم (به‌عنوان موسیقی متن) شنیده می‌شود؛ نغمه‌ای که با گذر زمان، به‌عنوان یک اثر مستقل و در گستره‌ای بسیار فراتر از نام این فیلم، به یادآوری نام جواد معروفی در خاطره جمعی ایرانیان بدل شد. بعد از این فیلم نیز سینمای ایران در زمینه ساخت موسیقی اختصاصی و استفاده از آن بر فیلم، تجربه‌های گسسته‌ای را انجام داد تا اینکه مجموعه‌ آن تجربیات در سال۱۳۴۸ و با ساخت موسیقی اختصاصی برای فیلم «قیصر» گل داد و به سرآغازی بر تعریف جایگاه «سازنده موسیقی متن» در سینمای ایران انجامید.

پیشنهاد کتاب: «فرهنگ جهانی موسیقی فیلم»؛ کتاب اول (سینمای ایران)
 مولف: مسعود (غلامرضا) رهبانی- ناشر: انتشارات «چنگ»- ۱۳۷۴