هشدار محدودیت برای تهران

خدیجه نوروزی_نگار حسینخانی
 روزنامه نگار

پایان باز؛ رفتارهای کرونا تا اینجا نشان داده که پایان مشخصی برای این ویروس هزارچهره وجود ندارد تا ببینیم بحران کووید- 19ما را تا کجا با خود می‌کشاند. سرعت بالای انتشار ویروس موجب شده تا کشور با شمار بسیاری از افراد مبتلا روبه‌رو شود و آمار مرگ‌ومیر رو به افزایش گذارد. براساس آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت تا 31خردادماه 99مجموع بیماران در کشور به 202هزار و 584نفر رسیده که از این بین 9هزار و 507نفر جان خود را از دست داده‌اند و 161هزار و 384نفر از بیماران، بهبود یافته و یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. 2842نفر از بیماران هم در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. افزایش آمار فوتی‌ها و بالا رفتن تست‌های کووید- 19در این مدت منجر به نگرانی مردم شده و به شایعاتی نظیر بازگشت محدودیت‌ها به‌ویژه در پایتخت با جمعیت 13میلیونی دامن زده است. از روز شیوع ویروس کرونا در کشور تا 31فروردین آمار فوتی‌ها 5هزار و 118نفر بود که این آمار تا 31اردیبهشت به 7هزار و 183نفر رسید. یعنی در دوره یک ماهه 2هزار و 65نفر فوت شدند. اما از 31اردیبهشت تا 31خرداد آمار به 9هزار و 507 نفر رسیده است. یعنی در یک دوره یک ماهه آمار فوتی‌ها به 2هزار و 324نفر افزایش یافته است. افزوده شدن 259قربانی در خرداد به آمار رسمی فوتی‌های کووید- 19 نشان از صعودی شدن روند این بیماری در کشور دارد. افزایش روند صعودی فوتی‌ها در یک‌ماه گذشته در حالی در رسانه‌ها دست به‌دست می‌شود و به شایعات شروع موج دوم کرونا دامن می‌زند که وزارت بهداشت افزایش آمار مبتلایان کرونا را به‌علت افزایش تست‌های سرپایی اعلام می‌کند. البته نگاهی به آمارها هم موید این مطلب است که انجام تست‌ها در کشور افزایش یافته است. تا پایان اردیبهشت 731هزار و 213آزمایش تشخیص کووید-19 در کشور انجام شده درحالی‌که تا پایان خرداد مجموع آزمایش به یک میلیون و 395هزار و 675مورد رسیده است. سعید نمکی، وزیر بهداشت هم هشدار داده «وضعیت اپیدمی کرونا در کشور به هیچ وجه عادی نیست و اگر مردم رعایت نکنند، ویروس کرونا می‌تواند دقیقه90 گل بزند و ما را شکست دهد». اما تهران با جمعیت 13میلیونی و ناوگانی حمل‌ونقل توسعه نیافته و فرسوده که طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در آن عملا قابل اجرا نیست، نسبت به سایر استان‌های کشور وضعیت حساس‌تری دارد و زمزمه‌هایی درخصوص اعمال محدودیت‌ها در آن به گوش می‌رسد. آن‌هم در برهه‌ای که ستاد ملی مبارزه با کرونا اخیرا دستور بازگشایی تالارهای پذیرایی، مهدهای کودک، کلاس‌های قرآن و آموزشگاه‌ها، سینما، تئاتر و مراکز فرهنگی، برگزاری نمازجمعه و تورهای مسافرتی داخلی را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی صادر کرده است. طبق گفته ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت فاصله‌گذاری اجتماعی در تهران به 9درصد رسیده است و مردم بدون نگرانی و درنظرگرفتن شرایط فوق‌العاده کنونی برای تفریح و گردش در پاساژها قدم می‌زنند. به‌نظر می‌رسد باید برای بازگشت محدودیت‌ها در تهران تصمیم عاجل و جدی گرفته شود و آزاد‌سازی‌‌ها به‌گونه‌ای اجرا شود که مردم اصول فاصله‌گذاری فیزیکی را رعایت کنند. چرا که طبق گفته روحانی- رئیس‌جمهوری- رعایت پروتکل‌های بهداشتی از 80درصد در اردیبهشت به 20درصد در اواسط خرداد کاهش یافته است. اما باید دید ستاد ملی کرونا، دولت و وزارت بهداشت تا چه اندازه برای بازگرداندن محدودیت‌های کرونا مصر هستند و آیا تصمیمی در این خصوص دارند؟ در یک نظرسنجی به سراغ اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا، نمایندگان مجلس، مسئولان وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و اعضای شورای شهر تهران رفتیم تا ببینیم پیش‌بینی آنها درخصوص بازگشت محدودیت‌های کرونا در تهران چیست؟ 

اعمال محدودیت‌ها، نخستین گزینه نیست

مصطفی قانعی 
رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا
بالارفتن آمار مبتلایان به کرونا در چند وقت اخیر موجب شده تا نگرانی‌ها درخصوص گسترش بیماری افزایش پیداکند و شایعات و اخبار کذب درخصوص آمدن موج‌‌دوم کرونا در ایران در فضای مجازی به این موضوع دامن بزند، درحالی‌که افزایش آمار، ناشی از انجام تست‌های بیشتر است نه به‌خاطر ابتلای بیشتر. ما هنوز وارد موج دوم نشده‌ایم و ویروس تغییر رفتار و جهت ژنتیک نداده است. تا الان هم در دنیا کسی موج دوم را تجربه نکرده است. در این مدت هم تست غربالگری و الایزا انجام دادیم و سطح آنتی‌بادی را سنجیدیم. تمام داده‌های علمی در کمیته علمی مورد بحث و بررسی قرار گرفته اما دامنه‌های نزولی و بعد صعودی‌ای که افراد در منحنی‌های آماری می‌بینند تصور می‌کنند که وارد موج دوم شده‌ایم، درحالی‌که پیک اول مربوط به مبتلایانی است که در بیمارستان بستری می‌شوند و پیک دوم مربوط به افراد سرپایی است. اگر ما در پیک اول تعداد افراد سرپایی را هم تست کرده بودیم الان منحنی شکل دیگری داشت. بیان مفهوم ریاضی آن به مردم کمی سخت است. آنها چون دو قله می‌بینند برداشت موج دوم را دارند درحالی‌که تحلیل‌شان اشتباه است. در پیک اول چون آزمایش‌های سرپایی انجام نمی‌گرفت نمی‌توانست‌نمودار واقعی کل بیماران را در اختیار ما بگذارد ولی الان نمودار واقعی کل بیماران را داریم. در اسفند‌ و فروردین که بیماری اوج گرفته بود ما موارد سرپایی را تست نمی‌گرفتیم لذا بخشی از آمار ما از لحاظ حقیقی به‌خاطر انجام تست است نه اینکه تعداد بیمار بیشتر شده است. وزارت بهداشت تمام این آمارها را مورد‌بررسی قرار می‌دهد و قطعا می‌داند که چه سهمی از این آمار مربوط به عدم‌رعایت است و چه سهمی برای بیماریابی بهتر. بنابراین وزارت بهداشت به‌عنوان مطلع، با شرایط موجود به اعمال محدودیت‌ها به‌ویژه برای تهران به‌عنوان گزینه اول نگاه نمی‌کند. عملکرد مردم و مسئولان نیز تا‌کنون نشان داده که کشور در این زمینه تاکنون موفق عمل کرده. در مورد استان‌هایی که شروع به اعمال محدودیت‌ها هم کرده‌اند باید بگویم که آنها پیک کرونا را تجربه نکرده‌اند؛ یعنی مرحله اول را طی نکرده‌اند. این یک اصل است که کرونا به شهرهایی که تا الان مواردی در این زمینه نداشته‌اند هم خواهد رسید. همانطور که هیچ کشوری در دنیا مصون نمانده این تصور که در شهری به هیچ عنوان کرونا سرایت نکند، غیرعلمی است. در مجموع باید بگویم که مردم به‌صورت خودجوش یاد گرفته‌اند که چگونه از خود محافظت کنند. بخش‌های مختلف اصناف هم با رعایت نکات بهداشتی در حال فعالیت هستند. از این‌رو بعید می‌دانم که مسئولان وزارت بهداشت تصمیمی در مورد بازگشت محدودیت‌های کرونا اتخاذ کنند و به‌عنوان آخرین گزینه به این موضوع توجه دارند نه نخستین گزینه در ابتدای کار.

بازگشت محدودیت‌ها، بدتر از قبل

دکتر علی رزازان 
مسئول توزیع داروهای کرونا در سازمان غذا و دارو
رفتار ویروس کرونا تا الان قابل‌پیش‌بینی نبــوده و خسارات فراوان جانی و مالی در سراسر دنیا ازجمله ایران وارد کرده. از طرفی تا الان هم هیچ داروی قطعی برای مبارزه مستقیم با این ویروس کشف نشده، بنابراین بیش از 90درصد احتمال بازگشت و اعمال محدودیت‌ها به‌ویژه برای تهران حتی بدتر از قبل وجود خواهد داشت. فکر می‌کنم رفتار این ویروس تجربه‌ای برای همه ما شده که هیچ‌چیزی را دست‌کم نگیریم و ما در سازمان غذا و دارو به‌عنوان متولی تامین و توزیع داروهای کرونا این ویروس را دست‌کم نمی‌گیریم و آمادگی کامل در این زمینه داریم. تاکنون هم (غیر از روزهای ابتدایی ورود این ویروس ناشناخته) براساس پروتکل دارویی که کمیته علمی ستاد بحران کرونا تعیین کرده، اجازه ندادیم در هیچ کجای کشور کمبود دارویی احساس شود. اگر مواقعی کمبودی هم وجود داشته به‌علت این بوده که آن داروها یا در فهرست دارویی ما نبوده یا در مقطعی مورد تأیید کمیته علمی نبوده و اثربخشی بالینی لازم را نداشته. ما بیش از 10تا 15نوع دارو در لیست داروهای کرونایی موجود در کشور داریم. 
در واقع بهتر است بگویم تمام داروهایی‌که ادعا شده در درمان این بیماری می‌تواند کمک‌کننده باشند یا خودمان ساخته‌ایم یا به تعداد انبوه تولید کرده‌ایم، لذا از این لحاظ واقعا کمبودی نداریم، به‌نحوی که حتی قابلیت صادرات داریم اما از بیم آنکه ممکن است موج جدیدی از بیماری در کشور شروع شود اجازه صادرات را ندادیم. همه این اقدامات به این جهت است که ما همانند بسیاری از کشورها ویروس را دست‌کم نگرفته‌ایم. اما متأسفانه برخی از مردم تصور می‌کنند شرایط عادی‌شده و رفتارهایشان، رفتارهای غیرمحافظت شده‌ای است که همین عامل به شیوع بیشتر کرونا دامن می‌زند. در پکن با افزوده‌شدن 60 بیمار کرونایی جدید، بلافاصله تمام محدودیت‌های قبلی را که آزاد کرده بودند به حالت قبل برگرداندند و در تلاش هستند محدودیت‌ها را بیشتر کنند. وزیر بهداشت و مسئولان ذی‌ربط بارها تذکر داده‌اند که شرایط عادی نشده و رفتار ما نباید حالت عادی به‌خود بگیرد. 
کرونا به‌عنوان یک ویروس توانایی این را دارد که تغییر ژنتیک دهد؛ یعنی عوامل بیماری‌زایی که در سطح ویروس وجود دارد ممکن است دچار جهش ژنتیک شوند و آنتی‌ژن‌های جدیدی را در سطح ویروس ایجاد کنند. همین مسئله موجب می‌شود رفتار ویروس متفاوت با قبل شود و دوباره موج جدیدی از بیماری در کشورمان به‌وجود بیاید. البته برخلاف شایعه‌سازی‌‌هایی که در مورد آغاز موج دوم ویروس کرونا شده باید بگویم که علائم کیلینیکالی که روی مبتلایان جدید به‌وجود می‌آید همان علائمی است که در بهمن و اسفند هم وجود داشته است. بنابراین هنوز ما گرفتار همان موج اولی هستیم که همچنان در تلاطم است. موج دوم زمانی شروع می‌شود که ویروس دچار رفتار ژنتیک شود و رفتارهایش کاملا متفاوت با موج اول باشد. ما در سازمان غذا و دارو آمادگی کامل را نسبت به این موضوع داریم اما چیزی که به ما کمک می‌کند رفتار مردم است.

محدودیت شغلی
پیش از این گفته می‌شد ویروس با گرما از بین می‌رود اما با توجه به تفاوت ویروس جدید کرونا با گونه‌های قبلی، این ویروس در گرما و رطوبت تشدید خواهد شد. آنچه باید در شهر تهران موردتوجه قرارگیرد بازگشایی طبقه‌بندی مشاغل است که این موضوع به همین شکل در تمام جهان نیز اتفاق افتاد

بازگشت به محدوده قرمز

محمدرضا محبوب‌فر 
اپیدمیولوژیست و عضو ستاد ملی مبارزه با کرونا
ویروس کرونا ازجمله ویروس‌هایی است که بارها جهش پیدا کرده و در روند رفتاری خود، تکامل یافته است. درباره وضعیتی که هم‌اکنون با آن درگیر شده‌ایم نباید این را فراموش کنیم که گرچه امروز با ویروس کرونا درگیریم، اما ویروس جدید با ویروس قبلی متفاوت است. این مسئله فقط در ایران اتفاق نیفتاده است بلکه تعدادی از کشورها که تا امروز درگیر نبوده‌اند یا منشأ آن بوده‌اند، گرفتار موج دوم بیماری شده‌اند.
اما درباره بازگشایی و رفع ممنوعیت و محدودیت‌ها در کشور، ما شاهدِ نافرمانی‌های گسترده از سوی مردم هستیم. در اکثر استان‌ها، پروتکل و دستورالعمل‌های بهداشت فردی توسط مردم و واحدهای صنفی رعایت نمی‌شود و90 درصد مردم خود را ملزم به رعایت این پروتکل‌ها نمی‌دانند، نسبت به آن بی‌تفاوت هستند و شرایط کشور را عادی و بی‌خطر درنظر می‌گیرند. به همین‌خاطر در روزهای آینده آمار مبتلایان به بیماری و مرگ‌ومیرها افزایش یافته و نه‌تنها در تهران که در سایر استان‌ها در روزهای آتی شاهد وضعیت هشدار و قرمز خواهیم بود.
این موج صرفا به‌دلیل برداشته‌شدن قرنطینه و محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها آغاز شد. این مسئله در هیچ کجای دنیا سابقه نداشت ولی در ایران عملی شد. در ذات دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های ابلاغی نیز ضمانت رعایت دستورات بهداشتی و پیشگیری از کرونا درنظر گرفته نشده است. درخصوص بیماری‌های عفونی و به‌ویژه کرونا که از بیماری‌های تنفسی است چیزی به نام منطقه سفید وجود ندارد و ویروس می‌تواند سوار بر مواد معلق موجود در هوا و یا از طریق آب و حتی حشرات و فعالیت‌های انسان‌ها از نقطه‌ای به نقطه دیگر جابه‌جا شود و شرایط در کشور متفاوت از گذشته باشد. با فرارسیدن تابستان و آغاز مسافرت‌‌ها به مناطق خوش‌آب و هوا و کانون‌های گردشگری، ویروس از شهرها به روستاها و مقاصد گردشگری منتقل خواهد شد. باید این را جدی بگیریم که تخت‌ها در بیمارستان‌ها در حال پرشدن است. همین نشان از افزایش ابتلاست و پیش‌بینی می‌شود که دولت برای جبران خسارات واردشده به کادر پزشکی و درمان و امکانات محدود درمان بیماران کرونا، مجبور خواهد شد از  طریق قوای قهریه یا قدرت نظامی محدودیت‌ها را بازگرداند تا از این وضعیت خارج شویم. محدودیت‌ها احتمالا در روزها و هفته‌های آتی بازمی‌گردد. هم‌اکنون نیز این محدودیت‌ها در چند استان وجود دارد؛ ازجمله خوزستان، هرمزگان، بوشهر، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و بخش‌هایی از گیلان و اصفهان. در روزهای آینده نیز این محدودیت‌ها به تهران و شهرهای دیگر بازخواهد گشت.
البته باید این را نیز درنظر گرفت که پیش از این گفته می‌شد ویروس با گرما از بین می‌رود اما با توجه به تفاوت ویروس جدید کرونا با گونه‌های قبلی، این ویروس در گرما و رطوبت تشدید خواهد شد. آنچه باید در شهر تهران موردتوجه قرارگیرد بازگشایی طبقه‌بندی مشاغل است که این موضوع به همین شکل در تمام جهان نیز اتفاق افتاد. درخصوص بازگشایی‌ها اولویت ما با مشاغلی بود که معیشت مردم وابستگی بیشتری به آن داشت. حتی در روز‌هایی که محدودیت‌ها اعمال شده بود، برخی مراکز مانند داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها به فعالیت خود مشغول بودند. درصورتی که مجبور به بازگشت به راهبرد پیشین و اعمال محدودیت‌ها باشیم به بخش‌هایی توجه خواهیم کرد که مشاغل و درآمد مردم، آسیب کمتری ببیند. برای آنکه مجددا مجبور به اعمال محدودیت‌ها نباشیم همه باید دست به‌دست هم بدهیم تا انتقال بیماری را کنترل کنیم تا با اعمال محدودیت‌ها مشکلات درآمدی و معیشتی برای مردم به‌وجود نیاید.

محدودیت برای بعضی شهرها

حسینعلی شهریاری 
نماینده مجلس یازدهم و عضو کمیسیون بهداشت و درمان
متأسفانه از آنجا که با ستاد ملی مبارزه با کرونا و ستاد مبارزه با کرونا در تهران، همکاری نمی‌شود، ما هم‌اکنون شاهد بالارفتن آمار شیوع کرونا هستیم. با بروز چنین شرایطی ممکن است محدودیت‌ها دوباره به بعضی شهرها بازگردد. متأسفانه مردم گمان می‌کنند که کرونا ریشه‌کن شده، درحالی‌که چنین نیست. این نگرانی وجود دارد که در پاییز دوباره بیماری اوج بگیرد و در کنار بیماری آنفلوآنزا صدمات بیشتری به مردم و کادر درمان وارد خواهد کرد. به‌نظر، مردم باید این بیماری و رعایت نکات بهداشتی را جدی بگیرند. درصورتی که مردم فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت و از ماسک استفاده کنند و از سفرهای غیرضرور بپرهیزند، می‌توان این بیماری را کنترل کرد. اما مشکل آنجاست که رفت‌وآمد و عبور و مرور در خیابان عادی شده و مردم این وضعیت را جدی نمی‌گیرند. تصور می‌شد این ویروس با افزایش دما قدرت انتقال کمتری پیدا  می‌کند که این موضوع و سایر موضوعات مشابه آن، میسر نشد. تا اینجا که ویروس خود را نشان داده است، ما می‌دانیم ویروس کرونا، ویروسی فریبنده است و مردم باید به همزیستی با آن عادت کنند. البته قرار نیست این همزیستی مسالمت‌آمیز باشد اما باید میزان سازگاری خود با ویروس را افزایش دهیم؛ چراکه پیش‌بینی می‌کنیم شاید در فصل پاییز امواج قابل‌توجهی از بیماری را شاهد باشیم. ممکن است همپوشانی ویروس کرونا با ویروس‌های سرمادوستی همچون آنفلوآنزای H1N1 اتفاق بیفتد. کسانی که بیماری زمینه‌ای مغز و اعصاب مانند ام‌اس دارند جزو گروه‌های پرخطر محسوب می‌شوند و باید از حضور در اماکن عمومی و پرتردد خودداری کنند. برای آنکه مجددا مجبور به اعمال محدودیت‌ها نباشیم همه باید دست به‌دست هم بدهیم تا انتقال بیماری را کنترل کنیم تا با اعمال محدودیت‌ها مشکلات درآمدی و معیشتی برای مردم به‌وجود نیاید. در راستای همکاری بیشتر در جهت این موضوع از مردم می‌خواهیم تنها در موارد ضروری در مکان‌های عمومی حضور پیدا کنند. به پروتکل‌های بهداشتی توجه کنند و آگاه باشند که بیماری ضعیف‌نشده و از بین نرفته است بلکه سیاست‌های مواجهه و مقابله با آن تغییر پیدا کرده.

الگوی چینی
در پکن با افزوده‌شدن 60 بیمار کرونایی جدید، بلافاصله تمام محدودیت‌های قبلی را که آزاد کرده بودند به حالت قبل برگرداندند و در تلاش هستند محدودیت‌ها را بیشتر کنند. وزیر بهداشت و مسئولان ذی‌ربط بارها تذکر داده‌اند که شرایط عادی نشده و رفتار ما نباید حالت عادی به‌خود بگیرد

رابطه مستقیم فاصله‌گذاری اجتماعی و زنجیره ابتلا

زهره الهیان 
نماینده مجلس یازدهم و عضو کمیسیون بهداشت و درمان
از زمانی که شیوع بیماری در کشور آغاز و رعایت نکات بهداشتی جدی گرفته شد تا امروز آمار و ارقام متفاوتی از میزان رعایت به‌دست آمده است. گفته می‌شود در فروردین‌ماه سال‌جاری مردم تا ۷۸درصد فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت می‌کردند، درحالی‌که این عدد در اردیبهشت‌ماه به ۲۳درصد و اکنون در خردادماه به ۱۸درصد رسیده است. در استان تهران نیز رعایت نکات فاصله‌گذاری اجتماعی در فروردین‌ماه ۶۲درصد بود که متأسفانه طی روز‌های اخیر به ۱۱‌درصد رسیده است. موضوعی که در بررسی‌ها مشخص شده است این است که میان فاصله‌گذاری اجتماعی و زنجیره انتقال و ابتلا به ویروس کرونا رابطه‌ای تنگاتنگ وجود دارد که بی‌توجهی به نکات بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند سبب نگرانی باشد. بیماری کرونا در طول ماه‌های گذشته بیشتر شده و آمار مرگ‌ومیر که در برهه‌ای کاهش داشت، هم‌اکنون 3رقمی شده و احتمال اینکه پیک‌دوم شیوع بیماری در ماه‌های دیگر روند صعودی پیدا کند وجود دارد. از این‌رو مشخصا دولت و دستگاه‌های ذی‌ربط باید آمادگی لازم را برای مقابله جدی با این بیماری به‌دست بیاورند. از سویی مراکز درمانی باید شرایط لازم را برای ایجاد خدمات بیشتر داشته باشند. با اینکه هشدارها به دولت داده شده بود تا نظر کارشناسی وزارت بهداشت جدی گرفته شود، اما در این دوره فاصله‌گذاری اجتماعی جدی گرفته نشد و اکنون ما شاهد بروز و ظهور شکل‌های جدید بیماری و افزایش آمار ابتلا و مرگ‌ومیر هستیم. قاعدتا دولت نیاز به برنامه‌ریزی جدی با نگاه اپیدمیولوژی دارد تا در ماه‌های آینده بتوانیم با قدرت بیشتری مقابل این بیماری ایستادگی کنیم. به همین‌خاطر بی‌شک محدودیت‌ها در شهرهایی اعمال خواهد شد. تهران نیز با توجه به موقعیت و ترددهای بسیار، شرایطی متفاوت خواهد داشت. نیاز است آخرین آمار درباره میزان ابتلا و ایمنی افراد به‌دست بیاید و تصمیم جدی در این‌باره گرفته شود. استان تهران به دلایل مختلفی ازجمله جمعیت شناور، وجود جمعیت حاشیه‌نشین، وجود کارخانه‌های متعدد و به‌ویژه سیستم حمل‌ونقل عمومی جایگاه متفاوتی نسبت به سایر شهر‌های کشور دارد. یکی از مهم‌ترین موضوعات در کنترل ویروس کرونا فاصله‌گذاری اجتماعی بود که باید به‌عنوان یک راهبرد عمومی تا زمان تولید واکسن از آن بهره می‌بردیم. باید از تمام مردم کشور به‌ویژه مردم تهران و به‌خصوص شاغلان خواست موضوعات بهداشتی را رعایت کنند. وقتی افرادی به‌عنوان مشتری یا ارباب رجوع می‌خواهند به مغازه یا اداره‌ای مراجعه کنند درصورتی که فاصله‌گذاری اجتماعی و نکات بهداشتی به خوبی رعایت نشود، احتمال آنکه خود و سایرین را به ویروس آلوده کنند، افزایش می‌یابد. از آنجا که ماهیت این ویروس مستمر است، از مردم می‌خواهیم رعایت ملاحظات بهداشتی را درنظر بگیرند تا به حداکثر بهره‌جویی از راهبرد اجتماعی طرح‌هایی مانند فاصله‌گذاری اجتماعی و هوشمند برسیم.

اعمال محدودیت‌ در سطح چند شهر یا یک استان 

حمید سوری 
اپیدمیولوژیست و عضو ستاد ملی مقابله با کرونا
روشن است که سیاست‌های دوپهلو چندان برای کشور نتیجه‌بخش نخواهد بود. این رویه تنها منجر به آن می‌شود که دچار نوعی آشفتگی در برنامه‌ریزی شده، و هزینه گزاف جانی و مالی زیادی را به جامعه تحمیل کنیم. آنچه در دیگر کشورها در این‌باره نتیجه‌بخش بوده، سرعت عمل و دقتی است که در دوره کوتاهی با هماهنگی همه‌جانبه شکل گرفته است. هم‌اکنون چاره‌ای جز این نداریم که محافظت‌های سیستماتیک و برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای گروه‌های پرخطر فراهم کنیم. سیاست‌های انقباضی، زمانی مؤثر بود اما دیگر چندان پاسخگوی مشکلات ما نیست؛ مگر به شکل موضعی و منطقه‌ای تا زمانی که کمی فشار و بار اپیدمی کاهش پیدا کند. به‌نظر بهترین راه برای کشور، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و به‌کارگیری ظرفیت‌های موجود برای حفاظت از گروه‌های پرخطر با اولویت‌های مکانی است تا محافظت‌های فعالی را آغاز کنیم. محافظت یا کنترل فعال اپیدمی به این معناست که به جای آنکه منتظر شویم تا با توصیه، مردم خود مراقب سلامتی‌شان باشند، به شکلی فعال گروه‌های پرخطر را زیر پوشش سازمان‌های حمایتی و خدماتی کشور قرار دهیم؛ مثلا افراد سالمند، دیابتی، کسانی که فشار خون یا نارسایی کلیوی و سیستم ایمنی دارند. با توجه به 2 شاخص جهانی میزان مرگ‌ومیر و بستری بیماران کرونایی، باید درنظر گرفت که پس از گذشت 4ماه، نیروهای درمانی دچار فرسودگی شغلی شده و درصورت بروز موج دیگری کیفیت خدمات درمانی با افت شدیدی مواجه خواهد شد. از سویی ما ازجمله کشورهایی محسوب می‌شویم که دچار مشکل مضاعف چون سیل، زلزله و... نشده‌ایم. اما باید درنظر گرفت اگر اتفاقی رخ دهد که نیازمند مراقبت‌های پزشکی و درمانی باشد، مدیریت آن بسیار دشوار خواهد بود. پس اگر گروه‌های مراقبتی فعال را تحت حمایت قرار دهیم و سازمان‌های مربوطه را از این سیاست مطلع کنیم، با کاهش مرگ‌ومیر، رده بین‌المللی خود را تغییر داده و هزینه اقتصادی کمتری متحمل خواهیم شد. این رویه نیز با تصمیم و رفتار فردی شکل نخواهد گرفت بلکه نیازمند عزمی بالاتر است. ما در این موارد اهداف خروج از قرنطینه را بررسی خواهیم کرد. مثلا گروه‌های پرخطر به چه دلایلی ممکن است از خانه خارج شوند؟ این تحقیق در تهران انجام شده. ما می‌دانیم گروه‌های پرخطر معمولا به‌دلیل خدمات بهداشتی و درمانی، تهیه دارو، مایحتاج عمومی و... ممکن است از خانه بیرون بروند. از سویی باید مکان‌های پرخطر نیز شناسایی شود. توزیع اپیدمی در کشور و همه مناطق شهر یکسان نیست. البته این کار نیز انجام شده و ما می‌دانیم در کدام منطقه دیابت بیشتر شیوع دارد و در کدام منطقه فشار خون از مشکلات اصلی سلامت افراد است. بنابراین می‌توانیم از این داده‌ها برای مراقبت فعال استفاده کنیم؛ مثل کاری که در واکسیناسیون فلج اطفال صورت می‌گیرد. مدام فرد تحت پیگیری قرار دارد و چنانچه مراجعه نکند، این خدمات را به هر شکلی دریافت خواهد کرد. این خدمات مقابل خدمات غیرفعال است؛ خدماتی که منتظر است فرد به مرکز مورد نظر رجوع کند. اما شرایط اپیدمی موقعیتی را ایجاد می‌کند که نتوان به شکل غیرفعال عمل کرد. حتی چهارچوب این طرح تدوین شده و فقط عزمی برای اجرا می‌طلبد که نیازمند قدرتی سیاسی است که نظم و برنامه‌ریزی مدونی ترتیب دهد. در دنیای امروز با همه پیچیدگی‌های اجتماعی نمی‌توان انتظار داشت که مشکلات به شکل فردی رفع و رجوع شود. مثل اینکه ما از مردم انتظار داشته باشیم هر کس شخصا زباله‌هایش را معدوم و دفن کند.  طبیعتا این امر نه‌تنها اقتصادی نیست بلکه امکان‌پذیر نیز نخواهد بود. وقتی محیط‌های اجتماعی تا این حد پیچیده می‌شود، این نقش سازمان‌هاست که وارد شده و برای صرفه‌جویی در خدمات و انجام‌پذیری مناسب‌تر آن قدم جلو بگذارند. به‌نظرم محدودیت‌ها ممکن است در سطح چند شهر یا یک استان اعمال شود اما به‌واقع نمی‌توان مرزها را بست. مگر اینکه همه استان‌ها تصمیم بگیرند محدودیت سفر به استان را تا پایان اپیدمی حفظ کنند. بعید به‌نظر می‌رسد که محدودیت‌ها به شکل گسترده و ملی اجرا شود، زیرا فایده نخواهد داشت. امروز برای اینکه بخواهیم برگردیم و از نقطه صفر شروع کنیم بسیار دیر است. تنها راه، پذیرش شرایط موجود و آموزش لازم به جامعه و شناسایی گروه‌های پرخطر و مراقبت فعال از آنهاست.

نقشه کنترل
توزیع اپیدمی در کشور و همه مناطق شهر یکسان نیست. البته این کار نیز انجام شده و ما می‌دانیم در کدام منطقه دیابت بیشتر شیوع دارد و در کدام منطقه فشار خون از مشکلات اصلی سلامت افراد است. بنابراین می‌توانیم از این داده‌ها برای مراقبت فعال استفاده کنیم؛ مثل کاری که در واکسیناسیون فلج اطفال صورت می‌گیرد

راه برگشتی نیست

سیدمسعود خاتمی 
نماینده مجلس یازدهم و عضو کمیسیون بهداشت و درمان
کرونا بیماری هزارچهره است. اتفاق‌نظر بر این است که در این دوره خاص که آمار ابتلا به ویروس کرونا بیشتر شده، دلیلی جز تشخیص بیشتر این بیماری وجود ندارد. اما اگر چنین نباشد نیز این امکان برای کشور وجود ندارد که به شکل مجدد محدودیت‌ها را به شهرها بازگردانند. تیم کارشناسی ستاد مبارزه با کرونا معتقد است که در بازگشایی مراکز و مجامع فرهنگی- هنری و... نباید عجله به خرج داد، زیرا فاصله‌گذاری اجتماعی در همه مراکز ممکن نخواهد بود. باید به این نکته توجه کنیم که هر شهر نیازمند برنامه‌ریزی‌های خاص خود است. مثلا در تهران باید به رفت‌وآمدها و پر و خالی‌شدن شهر توجه کرد. میزان مسافرانی که در تهران توسط مترو جابه‌جا می‌شوند در دنیا نیز کم‌نظیر است. گفته می‌شود اکنون رقم جابه‌جایی به ۹۲۰هزار نفر رسیده، درحالی‌که در مدت مشابه سال قبل این عدد روزانه حدودا 2میلیون نفر بوده است. تهران شرایط متفاوتی را تجربه می‌کند و از این‌رو برخی مداخلاتی که در تهران انجام می‌شود، شاید در نقاط دیگر کشور نباشد. آخرین پروتکل‌ها گویا تصمیم بر ایجاد گشت نظارتی بر صنایع و مشاغل با کمک استانداری بوده است. به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین مکان‌هایی که باید برای بازرسی‌ها درنظر گرفته شوند صنایع و کارگاه‌های کوچک هستند. نحوه شیوع و علائم کلینیکی این بیماری و نداشتن تجربه، تقریبا همه جامعه پزشکی را غافلگیر کرده و چون برای درمان این بیماری واکسنی وجود ندارد، داروهای مختلفی تجویز شده. از آنجا که کیت‌های تشخیص کرونا در کشور بیشتر شده و در نتیجه شناسایی بیماران مبتلا به کرونا افزایش پیدا کرده، به‌معنای این نیست که تعداد مبتلایان به کرونا نسبت به قبل بالاتر رفته است. در گذشته بسیاری گرفتار کرونا بودند اما به‌دلیل کمبود کیت، شناسایی نمی‌شدند. امروز که شناسایی‌ها بیشتر شده مراجعه به مراکز درمانی هم بیشتر می‌شود. مردم همچنان باید فاصله اجتماعی را رعایت کنند و دست‌های خود را مرتب و به صورت صحیح بشویند. در آنفلوآنزا با گرم‌شدن هوا، ویروس این بیماری ضعیف می‌شد اما در مورد ویروس کرونا این مصداق وجود ندارد و با گرم‌شدن هوا ویروس کرونا ضعیف‌تر نشده است. بنابراین رعایت توصیه‌های بهداشتی همچنان مهم و ضروری است. بازگشت به گذشته و اعمال محدودیت‌های پیشین ممکن و عملی به‌نظر نمی‌رسد.

محدودیت های محدود

ملک فاضلی 
نماینده مجلس یازدهم و عضو کمیسیون بهداشت و درمان
دولت در جهت ایجاد تعادل عوارض اقتصادی، با توجه به گسترش ویروس کرونا تصمیماتی را اتخاذ می‌کند. باید این عوارض را بالانس کرده و درنظر بگیرد کدام یک از این تصمیمات در بلندمدت به نفع کشور است. اما از نظر یک پزشک، سلامت جامعه، نخستین شرطی است که باید رعایت شود و اهمیت بسیاری دارد. طبعا احتمال این وجود دارد که دولت در آینده با توجه به گسترش کرونا تصمیم بگیرد در مناطق خاصی دوباره محدودیت‌هایی اعمال کند. با توجه به اینکه ویروس این بیماری ناشناخته است، انواع مختلفی دارد که بعضی انسانی و بعضی مشترک انسان و دام هستند، این ویروس تا امروز بارها تغییر حالت داده و ساخت دارو برای آن، پروسه‌ای طولانی‌مدت خواهد بود. همین باعث می‌شود که گسترش این بیماری به نوعی در بعضی شهرها ایمنی گله‌ای ایجاد کند.  در تهران نیز بنا به آلودگی‌های پیشین، شاید 70درصد شهر درگیر این بیماری شوند و ناقلان آن علامت خاصی هم نداشته باشند؛ مصونیتی که مدتی در جامعه ایجاد خواهد شد. البته بستگی دارد این مصونیت تا چه میزان باشد؛ مثلا 4ماه، 6‌ماه یا یک سال در شهرهایی که میزان آلودگی‌شان بالا بوده و مصونیت و فرصتی برایشان ایجاد شده است. البته در این فاز مشکل، مناطقی مانند سیستان و بلوچستان است که مناطقی دور افتاده محسوب می‌شوند. با اینکه گرمای هوا به بالای 40درجه رسیده اما شیوع بیماری نیز شدت پیدا کرده است. متأسفانه ابتلای روزانه این استان هم‌اکنون برابر میزان ابتلا در 2تا 3هفته ماه‌های گذشته شده است. این ویروس با رفتارشناسی ویروس آنفوآنزا و ویروس‌های مشابه دیگر باید با افزایش دما ضعیف می‌شد و از بین می‌رفت که این اتفاق نیفتاد. مردم تهران به دلیل رفت و آمدهای زیاد و روزانه به این شهر، باید بیش از دیگر شهرها و شهرهای کم رفت و آمدتر موضوعات بهداشتی را رعایت کنند. 

نزدیک به مرز هشدار

حسن خلیل آبادی 
عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران
از روند صعودی کووید-19 در کشور و 2برابرشدن آمارها به‌نظر می‌رسد دوباره به مرز هشدار می‌رسیم و تهران به‌زودی در وضعیت نامناسبی قرار  می‌گیرد که بازگشت مجدد برخی اقدامات محدودیتی در این شرایط دور از انتظار نیست. کرونا با کسی تعارف ندارد. البته بازگشایی اصناف، ادارات و سازمان‌ها به این موضوع بیشتر دامن زده است. محدودیت‌های جدید باید به بخش ادارات و سازمان‌ها هم تسری یابد. وقتی ما می‌خواهیم تمام این بخش‌ها را با ظرفیت صددرصد فعال و باز نگه داریم طبیعی  است که مردم برای رفتن به محل کار باید در مکان‌های عمومی مانند اتوبوس و مترو تردد کنند. درحالی‌که در مدیریت شهری از همان ابتدا با ظرفیت دوسوم (غیر از نیروهای خدماتی و نگهداشت شهر) فعال بود تا به قطع زنجیره کمک کند. لذا دولت باید در تعطیلی دستگاه‌های مربوط به‌خود پیشقدم شود تا خدماتی که مدیریت شهری موظف به ارائه آن به مردم است به‌طور طبیعی کاهش یابد. در پیک اول کرونا شورای شهر پیشنهادهایی به ستاد ملی کرونا داد اما عملیاتی نشد. به‌عنوان مثال همان موقع پیشنهاد دادیم مترو و اتوبوسرانی تعطیل شود البته با این پیش‌شرط که دولت کمک کند تا ضرر و زیانی که از این بابت مدیریت شهری متحمل می‌شود تا حدودی جبران شود اما ستاد کرونا موافقت نکرد و اجرای آن را به تعویق انداخت. متأسفانه ما به‌طور کلی برنامه‌ای برای مواقع بحران نداریم تا بتوانیم به فراخور بحران، ابعاد و زمانش استفاده کنیم و این موضوع یک نقطه ضعف در مدیریت کشور است. کاری که از دست ما در حیطه مدیریت شهری بر می‌آید این است که رانندگان اتوبوس‌ها را مکلف کنیم کمتر از ظرفیت‌شان مسافر بگیرند. البته مردم هم باید همکاری کنند و اگر دیدند اتوبوسی بیش از ظرفیت این روزها، مسافر دارد سوار نشوند و با اتوبوس بعدی بروند. شرایط سخت است و کاملا قبول دارم که ناوگان ما فرسوده است و تهویه‌های خوبی ندارد و اگر بودجه‌ها تامین می‌شد برخی از آنها اصلا نباید وارد خط می‌شدند. گرچه اولویت اول ما در شهرداری بحث حمل‌ونقل است که بیشترین بودجه را هم به‌خود اختصاص می‌دهد اما اتوبوس نو را باید دولت به ما بدهد. در موضوع مترو هم تزریق منابع مالی و فاینانس خارجی باید از سوی دولت انجام گیرد. ما هر روز در نطق‌های پیش از دستور و تذکرات و مذاکرات صحن و مصاحبه به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به دولت فشار می‌آوریم که چرا سهمش را به شهرداری تهران نمی‌دهد.

الزاماتی برای خانه ماندن اعمال نمی شود

سید محمود میر لوحی 
رئیس کمیته اقتصاد و تنظیم مقررات شورای شهر تهران
ما از رتبه دوم کرونا در جهان در آغاز راه توانستیم تا رتبه دهم پایین بیاییم و کشورهایی مانند آمریکا و ایتالیا و... در جایگاه‌های بالاتر از ما قرار گرفتند ولی با کمال تأسف آمار مبتلایان به‌ویژه فوتی‌ها در حال افزایش است. امیدواریم که فوتی‌ها یک رقمی شود اما دوباره در حال افزایش است. لذا طغیان این ویروس ممکن است و احتمال دارد ما را مجددا به نگرانی‌های اسفند‌ماه برگرداند و ستاد ملی کرونا مجبور به اعمال محدودیت‌های قبل شود. ما 4‌ماه تجربه زندگی با ویروس را پیدا کردیم و طبیعی است که نگرانی‌های روز اول وجود نداشته باشد اما به این معنی نیست که شرایط عادی شده؛ چرا که هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد. در این بین کاری که شورا می‌تواند انجام دهد ادامه نظارت‌ها در بحث ضدعفونی‌کردن اتوبوس‌ها و مترو است. تجربه این مدت نشان می‌دهد که اگر ماسک استفاده شود و با محلول‌های ضدعفونی‌کننده مرتبا دست‌ها را بشویند می‌توانیم از این بحران عبور کنیم و بحث جان و نان را با هم داشته باشیم. البته تجربه این مدت نشان داد که بحث ضدعفونی‌کردن شهر که در همه جای دنیا هم رایج شد خیلی کارایی ندارد، لذا ضدعفونی‌کردن در و دیوار در مدیریت شهری تا حدود زیادی کم‌رنگ شده است. تونل‌های گندزایی هم طبق نظرات کارشناسی خیلی کارایی ندارد. این کارها در آغاز صرفا به‌علت نبود تجربه و دانش لازم در شناخت رفتارهای ویروس انجام شد و توقف آن به‌معنای عقب‌نشینی ما در بحث کرونا نیست. شهرداری همچنان روی بخش‌های شهر سالم، بخش رفاه اجتماعی و گندزدایی، آتش‌نشانی و مراکز میوه و تره‌بار نظارت دارد. در این مدت تلاش کرده‌ایم ماسک ارزان در ایستگاه‌های مترو به مردم عرضه شود تا از این حیث مشکلی وجود نداشته باشد. همچنین مسافران مترو و اتوبوس را مکلف به استفاده از ماسک کرده‌ایم تا جایی که مسافران بدون ماسک حق تردد در این مکان‌ها را نخواهند داشت. با توجه به اینکه در همه جای دنیا با توجه به اینکه امکان در خانه ماندن بنا به تبعات سنگین اقتصادی وجود ندارد من فکر نمی‌کنم ستاد ملی کرونا الزاماتی برای در خانه ماندن مردم ایجاد کند. اما باید الزامات و بسترها هم برای حضورشان در اجتماع فراهم شود. متأسفانه حدود 15سال است که نوسازی ناوگان حمل‌ونقل شهری متوقف شده درحالی‌که اگر اتوبوس نو داشتیم مترو را در این شرایط تعطیل می‌کردیم؛ چرا که امکان انتقال ویروس در محیط سر بسته بیشتر است. تهران در شرایط عادی 9هزار اتوبوس نیاز دارد اما فقط 5هزار و 300 اتوبوس با عمر 11ساله داریم که روزانه 300مورد آن در سطح شهر متوقف می‌شود و مسافرانش را باید اتوبوس بعدی به مقصد برساند. دولت قرار بود در یک طرح ارائه شده 19هزار اتوبوس تولید داخل به ما بدهد اما 19 تا هم به‌دست ما نرسید. در این شرایط نباید واردات اتوبوس و خودروی عمومی به‌عنوان کالای لوکس تلقی و ارز 4200تومانی به جاهایی اختصاص داده شود که ضرورت ندارد و در اولویت نیست. وقتی اتوبوسی نداریم چگونه می‌توانیم به مردم بگوییم که فاصله‌گذاری اجتماعی را مراعات کنند؟ 

تعطیلی دولتی
دولت باید در تعطیلی دستگاه‌های مربوط به‌خود پیشقدم شود تا خدماتی که مدیریت شهری موظف به ارائه آن به مردم است به‌طور طبیعی کاهش یابد. در پیک اول کرونا شورای شهر پیشنهادهایی به ستاد ملی کرونا داد اما عملیاتی نشد

شیوع مساوی است با بازگشت به محدودیت ها

سیدجلیل میرمحمدی 
نماینده مجلس یازدهم و عضو کمیسیون بهداشت و درمان
ویروس کرونا یا به‌عبارتی کووید-‌19تا امروز در نحوه ابتلا و شدت بیماری رفتار متفاوتی پیش گرفته است. حتی شیوع این بیماری در آب و هواهای مختلف متفاوت بوده و به نوعی برای ما آشنایی‌زدایی کرده است. آن فرضیه که این ویروس با گرم‌شدن هوا، شیوع کمتری خواهد داشت، با تغییرات و رویه تازه‌ای روبه‌رو شده است. فرضیه کاهش شیوع در گرما بنا به رفتار بیماری آنفلوآنزا به کرونا نسبت داده می‌شد اما امروز در هوای بالای 45درجه هم در استانی مانند خوزستان وضعیت قرمز ایجاد کرده است. اگر پروتکل‌های بهداشتی کامل اجرا نشود و رفتار عادی در زندگی مردم نسبت به این بیماری پیش گرفته شود، احتمال اینکه در ماه‌های آتی خصوصا مهرماه با شیوع قابل توجهی روبه‌رو شویم، زیاد است. اگر این بیماری شیوع قابل توجهی پیدا کند نیز به محدودیت‌های پیشین باز خواهیم گشت و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، کسب‌وکارهای غیرضرور و... پیش خواهد آمد. اما چنانچه مردم رعایت‌های لازم را انجام دهند، چه مردم عادی و چه صاحبان مشاغل و مسئولان دولتی، احتمال شیوع کم شده و بخشی از محدودیت‌ها برداشته شده و دوباره به محدودیت‌های پیشین باز نخواهیم گشت. این نیز روش‌ چندان سختی نیست و شامل فاصله‌گذاری، زدن ماسک و شست‌وشوی مدام دست‌ها می‌شود.
درنظر داشته باشیم که یک بیماری ویروسی و میکروبی می‌تواند با حمله مستقیم به مغز منجر به آنسفالین شود. البته این حالتی نادر است. توجه کنید که بیماری کرونا از 2فاز حمله و طوفان التهابی تشکیل شده که این طوفان التهابی می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی در مغز و حتی بروز سکته مغزی شود. پیش‌بینی می‌شود در ایران حدود 5 تا 7 درصد بیماران سخت کرونایی به‌علت سکته مغزی جان خود را از دست بدهند. توجه کنید بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون می‌تواند یک عامل خطر مهم در این زمینه باشد. از بین رفتن حس بویایی و چشایی در برخی از بیماران نیز از نشانه‌های این ویروس است که از طریق بویایی می‌تواند به کف مغز وارد شده و به پیاز بویایی آسیب برساند و این اختلال را در سیستم بویایی به‌وجود آورد. البته تمام کسانی که اختلال بویایی دارند به این ویروس مبتلا نیستند اما به‌دلیل همزمانی این ویروس با بروز اختلال بویایی این احتمال را درنظر می‌گیریم که ممکن است فرد به بیماری کووید- ۱۹ مبتلا شده باشد. بعضی دیگر از علائم ویروس، اختلال هوشیاری، افت قوای دماغی، سرگیجه، سردرد و... است. حتی گاهی ۴۰درصد از بیماران دچار سردرد‌های شدید می‌شوند. این نیز می‌تواند نشانه جدیدی برای ابتلا به کرونا باشد. آن دسته از مردم که بیماری زمینه‌ای دارند جزو گروه‌های پرخطر محسوب می‌شوند و باید از ازدحام دوری کنند. البته امیدواریم با رعایت نکات بهداشتی بتوانیم این ویروس را کنترل کنیم.

همه‌‌چیز به رفتار تهرانی‌ها بستگی دارد

زهرا صدراعظم نوری 
 رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران
امیدوارم به شرایط بحرانی که در اواخر سال گذشته و ابتدای امسال داشتیم بر نگردیم تا مجبور نباشیم  به سمت قرنطینه و تعطیلی مراکز تهران برویم اما همه‌‌چیز به مردم بستگی دارد. اگر مردم پروتکل‌های بهداشتی که مرتبا ستاد ملی مبارزه با کرونا بر آن تأکید دارد را رعایت نکنند بازگشت محدودیت‌ها در تهران از سوی ستاد مقابله با کرونا دور از انتظار نخواهد بود. طبق آمارهایی که وزارت بهداشت اعلام می‌کند تعداد فوتی‌ها 3رقمی ‌شده است و تست‌هایی که روی مبتلایان انجام می‌گیرد در حال افزایش است. سعی کرده‌ایم روی کمیته‌هایی که تحت نظارت شورای شهر هستند نظارت بیشتری داشته باشیم.
 بیشترین تمرکز ما روی بحث حمل‌ونقل عمومی شهر است؛ چرا که ناوگان حمل‌ونقل عمومی ما حداقل‌ترین امکانات را در اختیار دارد و رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی را سخت می‌کند. گرچه نوسازی، بهسازی و اورهال‌کردن اتوبوس‌های تهران نیاز ضروری ناوگان حمل‌ونقل ماست و بارها از دولت خواسته‌ایم تا در تامین بودجه آن شهرداری را کمک کند اما انجام آن در شرایط فعلی که دولت با مشکلات مالی بسیاری مواجه است، امکان‌پذیر نیست. در بحث مدیریت شهری در بحران کرونا، در بحث طرح ترافیک مقرر شده از ساعت 8:30 تا 16:30، طرح در محدوده‌های مرکزی که بیشترین تردد هست اجرا شود تا حدودی بتواند از ازدحام و شلوغی‌های معمول بکاهد و افراد بیشتری در این ساعات بتوانند تا حد ممکن با وسیله شخصی خود وارد طرح شوند. شورای شهر در زمینه مدیریت کرونا و ضدعفونی‌کردن شهر، تاکنون منابع مالی و انسانی خود را تا حد امکان مصرف کرده است و بیش از این نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد. شورای شهر هم بیشتر در حوزه نظارت مدیریت شهری وارد عمل می‌شود. اما برای ایجاد بسترهای لازم برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی اعم از افزودن قطارهای مترو و توسعه خطوط آن و ایجاد ایستگاه‌های جدید نیاز به تامین بودجه از سوی دولت است که فعلا مقدور نیست. در کنار تامین‌نشدن منابع دولتی، بخش خصوصی فعال در این بخش هم مشکلات عدیده‌ای دارد. بنابراین بهترین کار در این شرایط این است که خود مردم به یکدیگر کمک و سعی کنند در پیک ترافیک تردد نکنند. به‌عنوان مثال برای رفتن به محل کار خود زودتر از موعد از منزل خارج شوند تا به پیک ترافیک نخورند. برای حضور در مکان‌های عمومی حتما دستکش و ماسک استفاده کنند و بعد از خروج دست‌های خود را با محلول ضدعفونی کنند. تا حد امکان از صحبت‌کردن با یکدیگر یا با موبایل در مترو و اتوبوس پرهیز کنند و این کار را بعد از خروج از فضای مترو و اتوبوس انجام دهند. در مجموع در شرایط خاصی که اکنون در آن قرار داریم باید رفتارها هم خاص باشد و تا می‌توان باید از رویه و عادت‌های گذشته فاصله گرفت. این خطرناک است که فکر کنیم شرایط عادی شده و می‌توانیم به راحتی و بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اجتماعات حضور پیدا کنیم. در همه جای دنیا نیز بر اصل رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط خود افراد تأکید می‌شود که در بحث پیشگیری بسیار مهم است.