نقد و نظر
علت یا معلول؛ کدام مهم‌تر است؟
عمادالدین قاسمی پناه ـ روزنامه‌نگار
پاسخ کوتاه به این پرسش یک جمله است: «شرایط تعیین می‌کند». با این حال، آنچه در ذهن عموم شکل گرفته، این است که برای رفع یک مشکل باید دنبال «علت» آن مشکل بود. این ذهنیت البته چندان دور از واقعیت نیست. اگر خودرویی در دره‌ای سقوط کرد، باید دریافت که راننده خواب بوده، ترمز خودرو مشکل داشته یا گاردریل جاده مناسب نبوده است؟ اما در هنگام بروز حادثه، آیا علت‌یابی اولویت دارد یا نجات جان سرنشینان خودرو؟
اکنون یک بیماری(معلول) در سراسر دنیا بسیاری از مردم را درگیر کرده است. مبارزه با این توفان فراگیر به هر نحوی، اعم از اقدامات پیشگیرانه یا یافتن دارو و واکسن، در اولویت است. هرچند یافتن ریشه آن(علت) هم مهم است.
با این حال، عده‌ای این روزها از تریبون‌های مختلف صحبت از پدیده‌ای به نام «ترور بیولوژیک»می‌کنند. بعضی از مردم این گفته‌ها را تأیید می‌کنند و با آب و تاب درباره آن حرف می‌زنند و بعضی آن را اصطلاحا «توهم توطئه» می‌دانند. آمریکا این ویروس را made in china می‌داند و چین هم معتقد است که آمریکا این ویروس را در آزمایشگاه‌های نظامی خود ساخته و به داخل خاک چین منتقل کرده است. این صحبت‌ها تا جایی پیش رفته که عده‌ای می‌گویند چند سال پیش، شیوع این ویروس در فلان کتاب یا بهمان فیلم پیش‌بینی شده بود.
صرف‌نظر از اینکه کدام گروه درست می‌گوید، آنچه اولویت دارد این است که چه چیزی می‌تواند پایان فاجعه‌ای که امنیت روانی و جسمی مردم را تهدید می‌کند، رقم بزند. شناسایی افراد مبتلا مهم‌تر است یا اینکه فلان کشور ویروس جدید کرونا را تولید کرده؟ تجهیز مردم به ملزومات بهداشتی واجب‌تر است یا پی بردن به این موضوع که کدام کشور از شیوع ویروس کرونا منتفع و کدام کشور متضرر می‌شود؟
فرض کنیم که همین الان شواهد و مدارک متقنی پیدا کرده‌ایم که رژیم صهیونیستی به‌خاطر منافع سیاسی و اقتصادی خود، این ویروس را طراحی و در سطح جهان پراکنده کرده است. در شرایط موجود و در زمان فعلی چه کاری، از چه‌کسی ساخته است؟ آیا با کشف این موضوع، ویروس کرونا سایه شوم خود را از سر مردم بر می‌دارد؟
زمانی که این‌گونه مباحث در رسانه‌ها مطرح می‌شود و از یک حد مشخص فراتر می‌رود، ممکن است این ذهنیت را ایجاد کند که اراده‌ای برای کم رنگ جلوه دادن موضوع اصلی وجود دارد. البته هیچ تردیدی نیست که باید برای مقابله با چنین تهدیدات احتمالی در آینده آماده باشیم.
بنابراین، به‌نظر می‌رسد مباحثی مانند بیوتروریسم بهتر است نه در رسانه‌ها که در محیط‌های تخصصی دنبال شود تا بیش از این امنیت روانی مردم آسیب نبیند.
