13میلیون نهال برای ایران
نهضت نهالکاری در ایران ادامه دارد و در 3ماه اخیر، بیش از 13میلیون نهال در نقاط مختلف کشور غرس شد
الهام مصدقی راد_خبرنگار
هفته منابع طبیعی و درختکاری، امسال با شعار «نهالکاری همگانی برای ایرانی سرسبز» آغاز شد. سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی بخشی از فعالیت نهالکاری خود را چند‌ماه زودتر و از آذرماه در کشور به اجرا درآورد که همچنان ادامه دارد.
هرچند شیوع ویروس کرونا و توصیه‌های متولیان امور بهداشتی مبنی بر عدم‌تشکیل تجمعات و برگزاری مراسم، منجر به برگزار نشدن مراسم رسمی نهالکاری شد و مراسم تجلیل از فعالان این عرصه را به تعویق انداخت اما آنگونه که سرپرست سازمان جنگل‌ها می‌گوید برنامه کاشت نهال متوقف نشده و همچنان در حال اجراست. او معتقد است تعداد نهال‌هایی که تاکنون و طی این 3ماه غرس شده، تقریبا بی‌سابقه است. جنگل‌های کشور در دهه‌های اخیر به دلایل متعدد که عمده‌ترین آن دخالت انسان است، با تهدید و نابودی مواجه شده‌اند. آتش‌سوزی‌های عمدی یا سهوی، حضور متعدد و پرفشار دام‌ها، قاچاق چوب و... در جنگل ازجمله این موارد است. مقاومت جنگل با مداخلات انسانی کاهش یافته و تاب و توانش در برابر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی و همچنین کاهش نزولات جوی پایین آمده است. تمامی اینها جنگل‌ها را با انواع آفت و بیماری، آتش‌سوزی‌های خودبه‌خودی و نابودی مواجه کرده و نیازمند توجه بیشتری است. تاکنون نیز اقداماتی برای محافظت از عرصه‌های جنگلی به‌خصوص از انواع آفت و بیماری انجام شده اما سرعت نابودی آنها به‌مراتب بیشتر از سرعت اقدامات است.
کاشت بیش از 13میلیون اصله نهال طی3ماه
حدود 3ماه قبل، سازمان جنگل‌ها طرح کاشت 14میلیون اصله نهال را در کل کشور و در برخی استان‌ها همچون استان‌های جنوبی که از اقلیم گرم‌تری برخوردار هستند، آغاز کرد. مسئولان سازمان تأکید کردند که براساس بررسی‌های انجام شده و به‌دلیل تغییرات اقلیمی، در پاییز نیز امکان غرس نهال در برخی استان‌ها وجود دارد. آنگونه که خسرو شهبازی، سرپرست سازمان جنگل‌ها به همشهری می‌گوید تاکنون 13میلیون و 138هزار اصله نهال در 3بخش جنگل، بیابان و مرتع و متناسب با موقعیت اقلیمی منطقه غرس شده و همچنان ادامه دارد تا ضمن مراقبت‌هایی که از جنگل‌ها انجام می‌شود بتوان بخشی از تخریب‌ها را نیز جبران کرد.
شهبازی می‌افزاید: «جز مناطق گرم و معتدل که نهالکاری‌شان در پاییز اجرا شد، مناطق سرد هم‌اکنون و در اوایل بهار شاهد غرس نهال خواهند بودند. این نهالکاری تا اردیبهشت‌ماه ادامه خواهد داشت».
کاشت درختان با توجه به کم‌آبی و کاهش بارندگی در کشور اهمیت بسیاری دارد. برخی گونه‌ها با وجود کاشت در وسعت بالا، همخوانی با وضعیت بارش‌ها نداشته و آب بسیاری مصرف می‌کنند. محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، می‌گوید: «اولویت کاشت درخت باید در رویشگاه‌هایی باشد که به‌صورت طبیعی استعداد جنگل شدن را دارند، یعنی در نواحی شمال کشور مانند استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، اردبیل و آذربایجان شرقی؛ منطقه‌ای که در آن جنگل‌های «ارسباران» و «هیرکانی» وجود دارد. همچنین در ۱۴ استان غربی که رویشگاه‌های زاگرس و حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان که رویشگاه‌های «مانگرو»، «حرا» و «چندل» وجود دارد و بخش‌هایی از ایران و توران که جنگل‌های بیابانی «تاغ‌دار» در استان سمنان است».
او تأکید می‌کند اینها مناطقی هستند که اگر گونه مناسب آن مناطق را انتخاب کنیم بدون نیاز به آبیاری می‌توانند رشد کنند.
استفاده حداقلی از ظرفیت نهالستان‌ها
طبق برآورد انجام شده نهالستان‌های کشور که مسئولیت تولید نهال را به‌عهده دارند ظرفیت تولید سالانه 150میلیون اصله نهال را دارند. این درحالی است که به گفته سرپرست سازمان جنگل‌ها، هم‌اکنون سالانه تنها 25میلیون اصله نهال تولید می‌شود. به‌عبارت دیگر فقط از یک ششم ظرفیت تولید نهال استفاده می‌شود. البته این میزان غیر از تولید سالانه 10میلیون اصله نهال صنوبر است که برای زراعت چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. سرپرست سازمان جنگل‌ها چاره تولید بیشتر نهال و استفاده حداکثری از ظرفیت نهالستان‌ها را جز افزایش اعتبار و بودجه، واگذاری به بخش خصوصی دانسته و می‌گوید: «به کمک بخش خصوصی و مشارکت‌های مردمی تولید نهال افزایش خواهد یافت. همانگونه که مشارکت‌های مردمی در امر محافظت از جنگل‌ها و نهالکاری نقش پررنگی دارد، در این عرصه نیز می‌تواند به‌خوبی فعالیت کند».
افزایش 1500هکتاری جنگل‌ها در حاشیه تهران
نهالکاری در حاشیه شهر تهران از سال 1374به مساحت 50هزار هکتار دردستور کار قرار گرفت. جلوگیری از ساخت‌وساز در حاشیه و ارتفاعات تهران و کمک به کاهش آلودگی هوا از دلایل اجرای این طرح بود. 14اسفند نیز حسن روحانی، رئیس‌جمهور به همراه شهردار تهران 1290هکتار عرصه جنگل‌کاری‌شده را به‌صورت رسمی بهره‌برداری کردند و به مجموع عرصه‌های جنگل‌کاری شده تهران افزودند. خسرو شهبازی، سرپرست سازمان جنگل‌ها به همشهری می‌گوید: «طی 10سال گذشته 300هزار هکتار عرصه جنگلی در اطراف شهر تهران ایجاد شده است. سال آینده نیز قراراست 1500هکتاردیگر به این میزان افزوده شود».