جای خالی اروپا در تجارت با ایران

بسته‌شدن کانال‌های ارزی و بانکی بر کاهش تجارت ایران با اتحادیه اروپا اثر محسوس گذاشته است. تا آنجا که معاون اول رئیس‌جمهور ایران می‌گوید: صادرات ایران به کشور افغانستان از صادرات به کل اتحادیه اروپا بیشتر است. اتفاقی که پس از خروج آمریکا از برجام و تعلل کشورهای اروپایی در اجرایی‌کردن سازوکار مالی موسوم به اینستکس قابل پیش‌بینی بود. چه اینکه روند مبادلات تجاری ایران در اثر فشار تحریم‌های آمریکا و بسته شدن بسیاری از کانال‌های نقل و انتقال ارزی بانک‌ها تغییر مسیر داده و حجم تجارت ایران در 7‌ماه نخست امسال نسبت به‌مدت مشابه پارسال از شرق و غرب جهان به سمت همسایه‌های کشور تغییر کرده است. یک روز پس از تأیید بسته شدن همه مسیرهای صادراتی ایران به روایت اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران در شورای بین‌المللی گواهی مبدأ در پاریس اعلام کرد: اگرچه تعداد کلی صدور گواهی مبدأ با توجه به مشکلات پیش آمده برای تجارت خارجی کشور اندکی کاهش داشته اما صدور این گواهی برای صادرات کالا به کشورهای همسایه ایران روندی افزایشی در پیش گرفته است.

صادرات ایران محدودتر می‌شود؟
بررسی آمارهای تجارت خارجی نشان می‌دهد که در 74درصد از کل صادرات ایران در 7‌ماه نخست امسال به 6کشور چین 25درصد، عراق 21درصد، امارات 12درصد، ترکیه 11درصد و افغانستان 5درصد صورت گرفته؛ درحالی‌که در 7ماه نخست پارسال، 70درصد صادرات ایران محدود به کشورهایی چون عراق 21درصد، چین 20درصد، امارات 17درصد، افغانستان 7درصد و هند30درصد انجام شده است.
به گزارش همشهری، با گذشت نزدیک به 2هفته از آذرماه، هنوز گمرک ایران، جزئیاتی از میزان صادرات و واردات کالاها و خدمات در 8‌ماه نخست سال‌جاری منتشر نکرده، اما کارنامه 7‌‌ماهه تجارت خارجی نشان از تغییر مسیر تجاری ایران دارد. به‌گونه‌ای که از کل صادرات ایران در 7‌ماه نخست سال گذشته، 21درصد به مقصد کشور عراق بوده که در 7‌ماه نخست امسال هم این میزان ثابت مانده است. این در حالی است که از مجموع کالاهای کشور تا پایان مهرماه پارسال 20درصد به سمت کشور چین صورت گرفته و در پایان مهر‌ماه امسال سهم چین از کیک صادراتی ایران به 25درصد رسیده است. افزایش 5درصدی سهم چین از صادرات ایران در 7‌ماه نخست امسال نسبت به‌مدت مشابه پارسال در شرایطی رخ داده که سهم امارات از کل صادرات ایران به همین میزان کاهش یافته و از 17درصد تا پایان مهر پارسال به 12درصد در مدت مشابه امسال رسیده است. آمارهای رسمی ایران همچنین نشان می‌دهد که سهم کشور همسایه شرقی ایران یعنی افغانستان از کل صادرات کشورمان از 7درصد در 7ماه نخست سال گذشته با 2واحد درصد کاهش به 5درصد رسیده؛ درحالی‌که هند در 7‌ماهه ابتدایی پارسال 7درصد از کل کالاهای صادراتی ایران را خریداری کرده و در ردیف 6کشور عمده مقاصد صادراتی ایران قرار داشت، ولی امسال هند جزو 6کشور اصلی و عمده مقاصد صادراتی ایران نیست. ازجمله تغییرات در بین کشورهای عمده خریدار کالای ایران نسبت به پارسال می‌توان به قرار گرفتن نام کشور ترکیه در ردیف خریداران عمده کالاهای ایرانی به جای هند اشاره کرد و درحالی‌که نام  این کشور در 7‌ماه نخست سال گذشته دیده نمی‌شد، در 7‌ماه امسال 7درصد از کل صادرات ایران را به‌خود اختصاص داده است.

 سهم پررنگ ترکیه از واردات ایران
به گزارش همشهری، ورود ترکیه به باشگاه صادرکنندگان عمده کالاها به ایران در 7‌ماه نخست امسال ازجمله تغییرات جدی در مسیر تجارت خارجی است. در مدت مشابه پارسال سهم 6کشور اصلی صادرکننده کالا به ایران 57درصد بود و در 7‌ماه نخست امسال این سهم به 70درصد رسیده که به وضوح محدود شدن واردات کالا از سایر کشورها را نشان می‌دهد. از کل کالاهای وارداتی در 7‌ماه نخست پارسال 25درصد از چین، 15درصد از امارات، 6درصد از کره‌جنوبی، 6درصد از هند، 5درصد از آلمان و 43درصد از سایر کشورهای دنیا بوده است. اما در 7ماه امسال سهم سایر کشورهای دنیا با کاهش 13درصدی به 30درصد، چین 26درصد، امارات 18درصد، ترکیه 12درصد، هند 9درصد و آلمان هم 5درصد برآورد شده است. به این ترتیب کره‌جنوبی از ردیف کشورهای اصلی صادرکننده کالا به ایران خارج و به جای آن ترکیه سهم بیشتری از کیک وارداتی ایران را به‌خود اختصاص داده است.

  ترکیه اصلی‌ترین گزینه در تجارت خارجی ایران پس از افزایش فشار تحریم‌ها بوده و 12درصد از کل کالاهای وارداتی از این کشور انجام شده است
  آلمان تنها کشور اروپایی در ردیف کشورهای عمده واردکننده کالا به ایران است و سهم این کشور نسبت به پارسال تغییر نکرده و در همان محدوده 5درصد باقی مانده است
  صادرات کالا به امارات 5درصد کم شده و به جای آن صادرات به چین 5درصد رشد کرده است
  74درصد از صادرات ایران در 7‌ماه نخست امسال به 6کشور بوده و سهم سایر کشورهای دنیا تنها 26درصد برآورد شده است