«قلمروهای عمومی» زنده می‌شوند

پریسا امیرقاسم‌خانی/ خبر‌نگار
این روزها قلمروهای عمومی در شهر توسعه پیدا می‌کنند. مردم به‌عنوان مالکان اصلی شهر، در فضاهای عمومی حضور دارند و در حال باز گرداندن هر چه بیشتر شهر به شهروندان هستند. در هر نقطه از تهران که صدای ماشین می‌آید و حصارها مانع از نفس کشیدن می‌شوند. به همین منظور با چند کارشناس شهری و شهرسازی گفت‌و‌گو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

قلمرو عمومی شهر چیست؟

مهرداد مال عزیزی: هر جایی از شهر که شهروند نیاز پیدا کند در آن حضور داشته باشد.

محمدرضا حافظی: مکان‌هایی که متعلق به مردم یا نهادهای عمومی مانند شهرداری و دولت است و بهره‌برداری از آنها محدودیت ندارد.

مهدی معینی: فضاهایی که همه مردم بدون محدودیت و خارج از گروه  سنی، جنسی‌، خرده‌ فرهنگ ، توانایی ‌ یا ناتوانی‌های حسی و حرکتی و... در آن حضور داشته باشند.

محمد بهشتی‌شیرازی:
فضاهایی در شهر که حیات مدنی و یک نوع کیفیت از زندگی به‌صورت متنوع در آن شکل می‌گیرد و مقیاس‌های متفاوت از محله‌ای تا کلان دارد.

ترانه یلدا: تمام فضاهایی که شهروندان به آن امکان دسترسی رایگان داشته باشند.

شادناز عزیزی: فضاهایی در شهر که متعلق به قشر خاصی نیستند و همه مردم می‌توانند در آنها به گفت و شنود، تفریح و تفرج و... بپردازند.

رقیه خیری ودایع:
فضاهایی که عموم مردم بتوانند بدون محدودیت سنی، جنسی، قومی، گرایشی و... از آنها به‌صورت رایگان استفاده کنند.

کریم آسایش: فضاهای دسترس‌پذیر برای همگان، فارغ از تفاوت‌ها که در آن مردم بتوانند با هم امکان تعامل و بروز خلاقیت و فعالیت جمعی داشته باشند.

مجید پاکساز: فضاهایی که در آنها کلیه شهروندان ازجمله معلولان، ‌کودکان و... امکان دسترسی و حضور داشته باشند.

بهنام اتابکی: فضاهایی که همه مردم از آنها منتفع شوند.

چه فضاهایی در تهران ظرفیت تبدیل به قلمرو عمومی را دارند؟

مهرداد مال عزیزی:
مجموعه مجلس شورای اسلامی، محدوده وزارتخانه‌ها، نهاد‌های عمومی شهر مانند ساختمان‌های شهرداری تهران.

محمدرضا حافظی: فضاها و زمین‌های رها شده و تحت مالکیت عمومی، پارک‌ها و خیابان‌های اصلی شهر

مهدی معینی: نهادهای ورزشی مانند باشگاه انقلاب، پاساژها و مراکز خرید، ورودی دریاها، جنگل‌ها ، پارک‌ها ، فرهنگسرای نیاوران و دانشگاه‌ها.

محمد بهشتی شیرازی: هر جایی که بنا به مقیاس عمر سکونت شهروندان، به نسل سوم رسیده است؛ مانند خیابان ولیعصر، خیابان یوسف‌آباد، میدان امام خمینی در مقیاس کلانشهری و خیابان لاله‌زار، برج‌های شهرک غرب و اکباتان در مقیاس محلی.

ترانه یلدا: فضای سبز خانه‌ها در محله‌ها.

شادناز عزیزی:
خیابان‌های اصلی شهر مانند خیابان ویلا و میدان‌های قدیمی مانند میدان هفت حوض.

رقیه خیری ودایع: پیاده‌راه‌ها، روددره‌ها مانند دره فرحزاد، دره کن، کتابخانه‌های عمومی مانند کتابخانه دانشگاه‌ها و کتابخانه ملی.

کریم آسایش: میدان‌ها، پیاده‌راه‌ها، بخشی از محدوده چهارراه ولیعصر، پهنه رودکی، سمت بازار، میدان مشق، خیابان 15خرداد و بلوار کشاورز

مجید پاکساز: ساختمان قدیم مجلس شورای اسلامی

بهنام اتابکی: حواشی شهرها و فضاهای بین حریم‌ها و مناطق

بهتر است شهرداری چه فضاهایی را به قلمرو عمومی تبدیل کند؟

مهرداد مال عزیزی: تعداد 23نهاد و سازمان دولتی که قرار است زیر مجموعه شهرداری قرار بگیرند.

محمدرضـــا حافظی:
سبزه میدان، پارک شهر، میدان حسن‌آباد، میدان انقلاب، میدان فردوسی، میدان امام حسین و...

مهدی معینی: ساختمان‌های شهرداری، وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌ها.

محمد بهشتی شیرازی: قلمرو‌های عمومی را مردم به‌وجود می‌آورند، مدیریت شهری باید موانع را بر دارد.

ترانه یلدا:
فضاهای شهری که شهرداری مالک آنهاست. به علاوه فضاهای عمومی مانند اراضی اطراف رودخانه‌ها و...

شادناز عزیزی: پادگان‌های  نظامی مانند آنچه در خیابان پاسداران قرار دارد.

رقیه خیری ودایع: روستاهای حریم تهران.

 کریم آسایش:
فضاهایی که مردم در آنها تردد می‌کنند و به لحاظ عرفی در آنجا فعالیت فرهنگی‌اجتماعی دارند؛ مانند خیابان‌های ولیعصر، تجریش، جمهوری و میادین بزرگ شهر و فضاهای بی‌پناه شهری.

مجید پاکساز: تمام فضاهای رها‌شده و بی‌دفاع و میادین پرتردد و فضاهای خاطره‌آفرین شهری .

بهنام اتابکی: میدان‌ها و خیابان‌های پرتردد در شهر .

وضعیت میدان هفتم تیر نسبت به قبل چگونه است؟
مهرداد مال عزیزی: سهم پیاده را بالا برده است.

محمدرضا حافظی:  بسیار مطلوب‌تر شده است.

مهدی معینی: یک فضای گمشده در انحصار اتومبیل را به یک فضای باز انسانی تبدیل کرده‌اند.

محمد بهشتی شیرازی: از گره ترافیکی در آمده و مفهوم واقعی میدان را پیدا کرده است.

ترانه یلدا: فقط از حالت کارگاهی در آمده است.

شادناز عزیزی: ظرفیت اجتماعی میدان بالا رفته است.

رقیه خیری ودایع: بدتر از قبل شده است. دیگر میدانی وجود ندارد.

کریم آسایش: اتفاق خوبی است، ولی مسئله زیرگذر و دسترسی آن محدوده مغایر با ماهیت قلمرو عمومی است.

مجید پاکساز:
تلاش‌های خوبی شده که واجد ارزش هستند. کمبودهایی به‌نظر می‌رسد که نیاز به تیم مطالعاتی و مصاحبه با مردم برای رفع کمبودها دارد.

بهنام اتابکی:
طراحی مفهومی خوبی انجام شده که دخالت زیادی در فرم اصلی میدان نداشته و یک فضای اجتماعی به‌وجود آورده است.


میدان هفتم تیر و فضاهایی که شهرداری قصد توسعه قلمرو عمومی را در آن دارد آیا توانستند به اهداف قلمرو عمومی نزدیک شوند؟
مهرداد مال عزیزی: خیلی نزدیک شدند.

محمدرضا حافظی: سوت و کور هستند. باید حیات به آنها بازگردانده شود.

مهدی معینی: باید آماده‌سازی‌‌هایی مانند دسترسی برای همه اقشار، آرام‌سازی‌ و... در آنها انجام شود.

محمد بهشتی شیرازی: تا حد زیادی توانستند نزدیک بشوند ولی در ابتدای راه هستند.

ترانه یلدا: نزدیک نشدند.

شادناز عزیزی: فضاهایی که در مناطقی مانند 6و 12تهران هستند، به‌علت حضور بیشتر جوانان ظرفیت بالایی در توسعه قلمروهای عمومی دارند.

رقیه خیری: نزدیک نشدند.

کریم آسایش: نزدیک نشدند.

مجید پاکساز: تا حدی نزدیک شدند.

بهنام اتابکی: تا حدی نزدیک شدند.