استقبال تهرانی‌ها از سه‌شنبه‌های بدون خودرو

حامد فوقانی | خبر‌نگار

حالا دیگر اغلب پایتخت‌نشینان از طرح #سه‌شنبه‌های_بدون_خودرو مطلع هستند. استناد این ادعا به پژوهشی که روزنامه همشهری انجام داده است، برمی‌گردد. نتیجه آماری مرکز آموزش و پژوهش همشهری در مصاحبه تلفنی با 806نفر از شهروندان تهران نشان می‌دهد

که 70.8درصد پاسخگویان از طرح سه‌شنبه‌های بدون خودرو خبر دارند. البته شهروندان در این پژوهش، نظراتی هم برای ایجاد زیرساخت‌های لازم ارائه کرده‌اند. این نشان می‌دهد، مردم پتانسیل پیوستن به کمپینی که شهردار تهران با جدیت در پیکان آن مشغول حرکت است را دارند و عده‌ای تنها منتظر فراهم آمدن امکانات هستند.

موفقیت با استمرار

7هفته متوالی است که پیروز حناچی، شهردار تهران سه‌شنبه‌ها را بدون خودرو در شهر تردد می‌کند. او صبح‌ها پا به رکاب به ساختمان شهرداری در خیابان بهشت می‌رود یا در برنامه‌های کاری حاضر می‌شود. حناچی طی این مدت تا پایان شب هم خودروی شخصی یا اداری را به‌کار نگرفته و حتی در سه‌شنبه هفته گذشته، برای انجام 7فعالیت و قرار کاری، دوچرخه را کنار نگذاشت و تنها یک‌بار از تاکسی استفاده کرد. استفاده از اتوبوس و مترو از دیگر اقدامات شهردار تهران طی‌ سه‌شنبه‌های 7هفته گذشته بوده و اینگونه بر مزایای استفاده از حمل‌ونقل عمومی، دوچرخه‌سواری و پیاده‌مداری در شهر تأکید می‌کند. به همین‌خاطر پس از گذشت این مدت کوتاه، دیگر تعجب نمی‌کنیم هفته به هفته به تعداد کسانی که با دوچرخه راه اداره، دانشگاه یا مغازه را در پیش گرفته‌اند، افزوده شده است.

شاید بد نباشد بدانید در پژوهش همشهری نیز 55.6درصد از پاسخگویان، استفاده شهردار از تاکسی و دوچرخه را مثبت ارزیابی کرده‌اند. نکته دیگر آنکه نظرسنجی نشان داده که 46.5درصد افراد، شهردار پایتخت را حامی اصلی کمپین سه‌شنبه‌های بدون خودرو می‌دادند. اگرچه تاکنون مسئولان دیگری همچون معصومه ابتکار نیز گاه بدون خودرو و با مترو و اتوبوس خود را به محل کار رسانده‌اند، اما نکته مهم استمرار حرکت شهردار در استفاده از دوچرخه بوده و اکثر مردم معتقدند این استمرار است که می‌تواند مؤثر واقع شود.

هفته به هفته داغ‌تر

پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو، از آذرماه سال94 در فضای مجازی شروع شد اما پس از مدتی به‌خاطر همراه نشدن مدیران و بی‌خبری مردم از تأثیرات آن روی کاهش آلودگی هوا و ترافیک کم‌کم به فراموشی سپرده شد. اما این‌بار، با دفعات دیگر فرق می‌کند. حناچی، شهردار تهران با انجام مداوم این حرکت در سه‌شنبه‌ها و ارائه آماری که آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ترافیک، چاقی و کم‌تحرکی روی سلامت افراد می‌گذارد سعی دارد همگان را نسبت به مزایای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و بهره از ناوگان حمل‌ونقل عمومی آگاه کند. او در این چند هفته از اقشار مختلف جامعه هم برای پیوستن به پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو دعوت کرده تا فضای مجازی نیز برای این منظور داغ‌تر شود. برخی از اظهارات او طی این مدت را می‌خوانید.

  6 آذر 97: من و همکارانم در شهرداری تهران به پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو، کمپینی برای افزایش سلامت جامعه پیوستیم؛ منتظر هم‌رکابی و مشارکت شهروندان عزیز تهرانی هستیم.

  10 دی 97: این پویش دعوتنامه نمی‌خواهد.

  11 دی 97: اکنون تولیدکنندگان دوچرخه پای کار آمده‌اند و ما نیز باید کمک کنیم که دوچرخه‌های باتری‌دار با قیمت پایین‌تر ارائه شود و با شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در این خصوص مذاکره کرده‌ایم اما راهش این است که این دوچرخه‌ها در ایران تولید شود و تکنولوژی‌اش به داخل کشور بیاید.

  18 دی 97: باید جوان‌ترها پای کار باشند و امیدوارم دفعه بعد دانشجویان به‌خصوص دانشجویان دانشگاه تهران را در جمع خود ببینیم.

شهروندان خواستار استمرار پویش

در نظرسنجی مرکز آموزش و پژوهش روزنامه همشهری، از مجموع 806نفر پاسخگو، 382نفر زن و 424نفر مرد هستند. بیشترین گروه سنی را در این میان 25 تا 34 سال با 31.5درصد فراوانی تشکیل داده‌اند. همچنین از این تعداد، 37.2درصد دیپلم، 30.6درصد لیسانس و 18.7درصد فوق‌دیپلم هستند. اما یکی از نتایج پژوهش تأثیر‌گذاری پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو در حل معضل ترافیک است. بر این اساس، 44.5درصد از پاسخگویان چنین طرحی را در حل معضل ترافیک در حد متوسط تأثیرگذاری دانسته و 22.5درصد نیز معتقدند در حد زیاد و بسیار زیاد مثبت ارزیابی می‌شود. این ارقام برای تأثیرگذاری طرح روی کاهش آلودگی هوا به‌ترتیب 34.2درصد و 20درصد بوده است. به‌عبارت دیگر 34.2درصد پاسخگویان تأثیر سه‌شنبه‌های بدون خودرو را در کاهش آلودگی هوا، در حد متوسط، 20درصد زیاد و بسیار زیاد و 45.8درصد کم دانسته‌اند.

نتیجه دیگر اینکه 55.6درصد افراد، ارزیابی‌شان درباره استفاده شهردار از تاکسی و دوچرخه مثبت بوده است. 26.8درصد هم این اقدام را خوب و 28.8درصد این کار را درصورت استمرار مؤثر می‌دانند. البته یکی از نکات نظرسنجی صورت‌گرفته به امنیت در دوچرخه‌سواری برمی‌گردد. آنطور که 83.5درصد پاسخ‌دهنده‌ها در پاسخ به این سؤال که «به‌نظر شما امنیت لازم برای دوچرخه‌سواران در شهر تهران تا چه حد وجود دارد؟» گفته‌اند: کم و خیلی‌کم. 13.9درصد هم امنیت را در حد متوسط می‌‌دانند. چنین نتایجی نشان می‌دهد که زیرساخت‌ها و امکانات لازم برای دوچرخه‌سواری ایمن در تهران هنوز فراهم نیست. اگرچه نباید فراموش کرد که تجربه‌های جهانی اغلب، ابتدا از فراگیر شدن پویش‌های مردمی بدون‌خودرو حکایت می‌کند و سپس به برقراری زیرساخت دوچرخه‌سواری.



   تهرانی‌ها و تجربه‌های جهانی

اگر اکنون هلند و بلژیک سرآمد کشورهایی هستند که اکثر مردم پیاده یا با دوچرخه به سرکار می‌روند به سرآغاز حرکت مردمی در سال1956 برمی‌گردد. آنها در این سال یکشنبه‌های بدون خودرو را راه انداختند. در بوگوتای کلمبیا نیز یکی از بزرگ‌ترین پویش‌های بدون خودرو در سال2000 میلادی رقم خورد. مردم بوداپست مجارستان هم در سال2005 پویش بدون خودرو را راه انداختند تا اکنون بسیاری از معابر برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری آماده شود. در ضمن مناطق بدون خودرو در پاریس از سال1988 به بعد کم‌کم وسعت پیدا کردند. در مورد جاکارتا هم این پویش آنقدر گسترده شده که از 22اکتبر2007، هرساله در این‌روزخیابان‌های اصلی شهر به روی ‌خودروها بسته می‌شود تا مردم محلی تشویق به ورزش، پیاده‌روی و البته استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی شوند. همراهی مردم در این امر قابل توجه است.