حاجی آمد

حاجی واشنگتن 2سال بعداز فوت سازنده اش و 16 سال پس از ساخت در سینماهای تهران اکران و با استقبال خوبی روانه شبکه نمایش خانگی شد. تک‌گویی حاجی در صحنه قربانی کردن گوسفند به یکی از پرارجاع ترین صحنه‌های سینمای پس از انقلاب در شبکه‌های اجتماعی  تبدیل شد.



یادگاری عوامل آژانس شیشه‌ای



این عکس، عوامل سازنده آژانس شیشه‌ای  را در پشت صحنه یکی از بحث انگیز‌ترین فیلم‌های 4 دهه بعد از انقلاب نشان می‌دهد. جنجال‌ها از زمان پایان نگارش فیلمنامه و تلاش کارگردان برای ساخت آن آغاز شد.

 روایت‌های تاریخی که می‌گویند مقامات ارشد نظام نیز پایشان به جریان ساخت این فیلم کشیده شده، نشان می‌داد که هشتمین ساخته ابراهیم حاتمی کیا سرنوشت متفاوتی خواهد داشت. در شانزدهمین جشنواره فیلم‌فجر، مهم‌ترین جوایز به فیلم رسید. رسانه‌های اصول‌گرا فیلم را به یک جانبه‌گرایی در ارائه تصویری از مردم و رزمندگان متهم ‌کردند و روزنامه‌های اصلاح طلب آن را فیلمی خشونت طلب دانستند. اما این بحث‌ها فرو نشست و فیلم به‌تدریج به اثری محبوب تبدیل شد. 

بازی بازیگران و کار فنی فیلم و دنیای روایی فیلم که اغلب آن در یک محیط بسته می‌گذرد از ویژگی‌های اصلی فیلم و هنوز چشمگیرند. بر پایه  چند نظرسنجی، آژانس شیشه‌ای عنوان بهترین فیلم ایرانی پس از انقلاب ۵۷ را به‌دست آورد.

 برعکس فیلم، دفتر تهیه‌کننده آن، وراهنر، سرنوشت دیگری پیدا کرد. پس از تولید چند فیلم بزرگ، دچار مشکلات اقتصادی شد و بعد از صحنه تولید فیلم محو شد.



مغز دیگری
سعید مروتی 

سیر تحول محمدرضا هنرمند از «مرگ دیگری» (1362) تا «مرد عوضی» (1377) سیر تحول تهیه‌کننده این فیلم‌ها (حوزه هنری) را نیز به نمایش می‌گذارد؛‌ نهادی انقلابی که از تولیدات ایدئولوژیک دهه60 به کمدی‌های جسورانه دهه70 رسید. در  این فاصله، هنرمند به همراه رفقایش (بهروز افخمی، شهریار بحرانی و سیدضیاء هاشمی) مهاب‌فیلم را تاسیس کرده بود. با این همه ساخته‌شدن فیلمی چون مرد عوضی حتی پس از گشایش بعد از دوم خرداد هم نیازمند پشتیبانی نهادی قدرتمند بود. بنابراین مردعوضی نه در مهاب‌فیلم که در حوزه هنری تولید شد تا از حاشیه امنیتی برخوردار باشد که بخش خصوصی از آن بهره‌مند نبود؛ ماجرای داریوش جم (پرویز پرستویی) مدیرعامل کارخانه تولید پودر که پس از سکته مغزی با بهره از مغز خسرو پذیرش (رضا ژیان)، (افسانه بایگان) همسر داریوش و شیرین همسر خسرو، مردعوضی را وارد حیطه‌ای تجربه نشده در سینمای ایران می‌کند. سازندگان فیلم از لغو قانون صدور پروانه نمایش به شرط حضور در جشنواره فجر، بیشترین بهره را بردند. مرد عوضی در سکوت خبری تولید شد، قید حضور در جشنواره را زد و مستقیم به اکران عمومی رسید. تا مخالفان بخواهند علیه فیلم موضع بگیرند و روی کنایه جنسی و خط داستانی مسئله‌دار فیلم مانور بدهند، تماشاگران به تماشای این کمدی خوش‌ریتم شتافتند و آن را به پرفروش‌ترین فیلم اکران سال77 تبدیل کردند. دیالوگ معروف پرویز پرستویی «دیشب تا صبح داشتم روی یه پروژه کار می‌کردم» دهان به دهان نقل شد و مردم را خنداند. مخالفان فیلم به سنت همیشه، مردعوضی را فیلمفارسی نامیدند و کمتر کسی توجه کرد که فیلم هنرمند ترکیبی از 2 کمدی پرفروش هالیوودی است. هرچند راهکاری که فیلمساز در پایان فیلم برای حل تناقض کاراکتر اصلی‌اش، مدیرعاملی که با مغز مخترعی فقیر زندگی می‌کند، می‌یابد، بی‌شباهت به برخی کمدی‌های دهه 50 نبود.

مرد عوضی آن‌قدر موفق بود که سازنده‌اش به ادامه این مسیر ترغیب شود و «مومیایی3» (1379) و «عزیزم من کوک نیستم» (1380) را بسازد. گرچه مومیایی3 زیادی ژورنالیستی و عزیزم من کوک نیستم بیش از حد سیاه از کار درآمد تا موفقیت مرد عوضی (که همچنان بهترین فیلم هنرمند است) تکرار نشود.