تهران برای حضور اثر هنری طراحی نشده است

مجتبی موسوی/دبیر دوسالانه مجسمه‌های شهری

اصولا شهر تهران برای حضور اثر هنری طراحی نشده است و فضای شهری مناسبی برای استفاده از آثار هنری به‌خصوص مجسمه‌ها ندارد؛ مگر آن جاهایی که قبل از توسعه فضای اطرافشان دارای مجسمه‌ بودند؛ مانند میدان فردوسی، پارک شفق و میدان حر. متأسفانه طراحی منظر شهری که امروزه در دنیا به‌صورت یک علم و یک رشته تحصیلی وجود دارد در ایران چندان مورد استفاده قرار نگرفته است.اکنون امیدواریم با توجه به تخصص شهردار در معماری، بتوانیم کیفیت حضور اثر هنری در شهر و ارتباط حرفه‌ای شهرسازان و هنرمندان را افزایش دهیم. اولین دوره دوسالانه مجسمه‌سازی‌ در سال 87اجرا شد و امسال الزام داشتیم که هنرمند، مکان پیشنهاد اثر را مشخص کند و در قالب فایل تصویری نشان بدهد که در کنار آثار در نمایشگاه نصب شده است. البته تعدادی از مکان‌هایی که هنرمندان پیشنهاد داده بودند مناسب نبود که نشانه یک خلأ آموزشی است؛ زیرا در دانشگاه به دانشجوی هنر آموزش نمی‌دهیم که وقتی می‌خواهید اثر وارد فضای شهری شود، باید چه چیزی را پیش‌بینی کنید. اگر از قبل به این موضوع توجه نشده باشد حداقل این است که دیده نمی‌شود و بدتر این است که خود اثر یک عنصر مزاحم بصری خواهد شد. حتی باید به این هم توجه کنیم که وقتی نصب اثر انجام شد مداخله‌ای در حریم مجسمه انجام نشود نه اینکه گلدان و ستون و پایه چراغ هم به سرعت در کنار آن قرار گیرد. «المان‌های حجمی» تهران حدود 2 هزار عدد است که همه آنها هم مجسمه‌های واجد ارزش‌های هنری نیستند. در طرح‌های توسعه بلندمدت و جامع اصولا توسعه خود شهر مطرح است و به جزئیات نصب آثار هنری نمی‌پردازند.  قبلا تعداد اندکی پایان‌نامه درباره مجسمه‌های شهری یافت می‌شد اما الان دانشگاهیان در همه سطوح تحصیلی به منابع موجود مراجعه می‌کنند.