لاله‌زار به تجریش آمد!

حسن حسن‌زاده|خبرنگار

هنوز صف‌های طولانی‌ای که مقابل سینما «آستارا» برای تماشای فیلم‌های روز سینما شکل می‌گرفت از خاطره اهالی تجریش فراموش نشده است؛ درست مثل ازدحام جلو سینما «تهران» در حوالی میدان امام حسین(ع). سینمایی که امروز جز نامی از آن باقی نمانده و اهالی محله‌های اطراف سینما امیدوارند روزی دوباره از گیشه آن بلیت تهیه کنند. از میان دو سینمای قدیمی پهنه شمال که به ساختمانی متروکه تبدیل شده بود، سینما آستارا با یک بازسازی اساسی به سینمایی مدرن و پیشرفته تبدیل شده است و مسئولان فرهنگی شهرداری نیز قول ساخت 2 سالن مجهز در ساختمان سینما تهران را داده‌اند. به بهانه افتتاح و آغاز به کار دوباره سینما آستارا پس از یک وقفه چند ساله گزارشی از وضع سینماهای پهنه و سرانه هر شهروند از سالن‌های سینما تهیه کرده‌ایم.  

از روزگار رفته حکایت

56 سال پیش در چند قدمی میدان تجریش بنایی ساخته شد که در روزهای اوج رونق سینماهای مرکز شهر و سالن‌های نمایش پر ازدحام‌شان، برای خود برو بیایی داشت؛ ساختمانی که اگرچه در سال‌های اخیر به یک بنای متروکه و سالخورده شبیه شده بود، روزی پاتوق سینماروهای حرفه‌ای شمال تهران بود. سینما آستارا در روزهای انقلاب اسلامی با تغییر مدیریت و مالک سینما از رونق افتاد و به تدریج از جرگه سینماهای پرمخاطب شهر خارج شد. حتی قرار بود سینما آستارا در همان ایام تبدیل به یکی از پاساژها و مراکز خرید اطراف میدان تجریش تبدیل شود اما خوشبختانه سیاست وزارت ارشاد مبنی بر تغییر نکردن کاربری سینما به‌عنوان یک فضای فرهنگی مانع از انجام این کار شد. با این وجود سینما آستارا اگرچه از خاطره میدان تجریش و اهالی شمال تهران محو نشد اما روز به روز بیشتر از قبل ظاهر یک سینمای شیک را از دست داد و گرد پیری بر سردر قدیمی سینما و تنها سالن نمایش آن نشست. این روند آنقدر ادامه پیدا کرد تا اینکه سالن سینما آستارا نه تنها دیگر مانند گذشته محلی برای نمایش فیلم‌های روز نبود بلکه طی چند سال اخیر و با ساخت و تجهیز شدن سینماهای پیشرفته در نقاط مختلف شهر به‌طور کلی از رونق افتاد و به یک سینمای متروکه و دلگیر در شمال میدان تجریش تبدیل شد. با این وجود اهالی و ساکنان محله تجریش که در پسکوچه‌های باریک اطراف سینما زندگی می‌کنند، روزگار رونق سینما را از یاد نبرده‌اند. «محمدعلی ندایی» یکی از همسایگان ساختمان سینما آستارا می‌گوید: «در اواخر دهه 40 که یک نوجوان کم‌سن و سال بودم چند بار همراه با پدرم به سینما آستارا رفتم. حتی فیلم گاو مهرجویی را هم در سالن این سینما دیدیم. غروب که می‌شد در پیاده‌رو مقابل سینما آستارا صف‌های طولانی تشکیل می‌شد و من و برادرم همیشه آرزو داشتیم فیلم محبوبمان را روی یکی از 800 صندلی سالن سینما تماشا کنیم.»

جامه نو بر تن سینما آستارا


سالن اصلی سینما 500 نفر ظرفیت دارد و دو سالن دیگر سینما هم هرکدام 120 صندلی دارد

اگرچه طی 5 سال اخیر سینما آستارا بیشتر به یک ساختمان مخروبه شبیه شده بود اما 2 سال پیش زمزمه بازسازی و بازگشایی دوباره سینما به گوش رسید؛ خبری که می‌گفت یکی از تهیه‌کنندگان مطرح سینمای ایران قرار است دوباره این سینمای قدیمی را احیا کند. طولی نکشید که سینما آستارا دوباره در میدان تجریش جان گرفت و بالاخره روزی که بسیاری از سینمادوستان محله تجریش منتظرش بودند فرا رسید. سینما آستارا پس از غیبت و خاموشی چند ساله، این بار با ظاهری متفاوت و سالنی مجهز به پیشرفته‌ترین امکانات صوتی و تصویری دوباره به میدان اکران فیلم‌های روز سینمای ایران بازگشت. «سیدجمال ساداتیان» مدیر جدید سینما آستارا و از سینماگران باسابقه که تهیه‌کنندگی آثار سینمایی از جمله چهارشنبه‌سوری، هفت دقیقه تا پاییز، به رنگ ارغوان و... را در کارنامه خود دارد در این‌باره می‌گوید: «2 سال پیش بود که تصمیم به بازسازی و بهره‌برداری سینما آستارا گرفتیم. ابتدا قرار بود با انجام تعمیرات در ظاهر بنا و سالن نمایش، دوباره سینما آستارا را احیا کنیم. اما با توجه به جایگاه سینما آستارا در گذشته و گیشه پررونقش در محله تجریش تصمیم گرفتیم با یک بازسازی اساسی، سینمایی با امکانات پیشرفته در اختیار مخاطبان سینما قرار دهیم.» با گذشت 15 ماه از شروع بازسازی سینما آستارا اکنون سینمای خاطره‌انگیز میدان تجریش با چهره‌ای نونوار و سالن‌هایی مجهز بازگشایی شده است. ساداتیان درباره امکانات تازه سینما می‌گوید: «پس از بازسازی، تنها سالن سینما آستارا به 3 سالن مجهز تبدیل شد. اکنون سالن اصلی سینما 500 نفر ظرفیت دارد و دو سالن دیگر سینما هم هرکدام 120 صندلی دارد. همچنین سالن اصلی سینما به پیشرفته‌ترین سیستم صوتی و تصویری روز مجهز شده که این سالن را به پیشرفته‌ترین سالن سینماهای کشور تبدیل می‌کند.»

کمبود جای پارک خودرو

سینما آستارا در نزدیکی یکی از شلوغ‌ترین و پر رفت و آمدترین میدان‌های شهر قرار گرفته و پارکینگ اختصاصی ندارد وجود چند پارکینگ عمومی در نزدیکی این سینما می‌تواند دغدغه مخاطبان و همسایگان سینما را برای کمبود جای پارک برطرف کند. ساداتیان می‌گوید: «برای سینما آستارا فضایی به‌عنوان پارکینگ در نظر گرفته نشده بود اما پارکینگ نزدیک ساختمان شهرداری و پارکینگ امامزاده صالح(ع) که در مجموع ظرفیت هزار و 500 خودرو دارند می‌تواند مشکل پارکینگ سینما را برطرف کند. همچنین یکی از ظرفیت‌های سینما آستارا نزدیکی به ایستگاه مترو تجریش و پایانه اتوبوس‌های تندرو میدان تجریش است که دسترسی به سینما را برای مخاطبان دیگر مناطق شهر آسان‌تر می‌کند.» سینما آستارا خدمات ویژه‌ای هم برای دانش‌آموزان منطقه خواهد داشت. ساداتیان می‌گوید: «یکی از ظرفیت‌هایی که برای سینما آستارا در نظر گرفته‌ایم استفاده از سالن‌های آن برای برگزاری مجامع علمی و همایش‌هایی است که می‌تواند در هم‌افزایی علمی و فرهنگی مؤثر باشد. همچنین برنامه خاصی هم برای مدارس منطقه داریم و هماهنگی‌هایی با آموزش و پرورش انجام شده تا در ساعات صبح دانش‌آموزان منطقه با تخفیف ویژه به تماشای فیلم‌های مناسب و روز سینمای ایران بنشینند.» 


با گذر از پیادروهای شلوغ تجریش قدم در معبری می‌گذارید که انگار از دل تاریخ دوباره جان گرفته است

 تونلی به تهران قدیم  
 
نمای جدید سینما آستارا روزهای رونق سالن‌های سینمای خیابان لاله‌زار را تداعی می‌کند. مخاطب این سینمای خاطره‌انگیز با گذر از پیادروهای شلوغ و پرازدحام میدان تجریش و ورود به راهروی اصلی سینما قدم در معبری می‌گذارد که انگار از دل تاریخ دوباره جان گرفته است. در و پنجره‌های چوبی که در میان نمای سنگی و آجر بهمنی دالان ورودی سینما جلب توجه می‌کند مثل تونلی به تهران قدیم است. گذری به سمت سنگفرش خیابان لاله‌زار و سالن‌های سینمایی که روزی پاتوق سینماروهای تهران قدیم بود. ترکیب رنگ‌ها و نماهای آجری معبر ورودی سینما در دیگر راهروهای منتهی به سالن سینما هم به چشم می‌خورد تا تنها سینمای میدان تجریش، حال و هوای تهران قدیم و سالن‌های پررونق آن دوران را برای مخاطبان سینما آستارا زنده کند. با تکمیل مراحل بازسازی این سینما اهالی تجریش می توانند بار دیگر در این سینمای خاطرانگیز فیلم های سینمایی را تماشا کنند و شاهد رونق دوباره این سینمای 40 ساله باشند.

 خاطره بازی 

کامبیز دیرباز، بازیگر سینما و تلویزیون:
نخستین فیلمم را در سینما آستارا دیدم

«کامبیز دیرباز» بازیگر سینما و تلویزیون که سابقه حضور در آثار مطرحی از جمله دوئل، به نام پدر، اخراجی‌ها و... را در کارنامه دارد از مخاطبان سینما آستارا بوده است؛ در روزهایی که هنوز سینما آستارا با تبدیل شدن به یک ساختمان متروکه در شمال میدان تجریش فاصله داشت و فیلم‌های روز سینمای ایران را برای مخاطبان خود نمایش می‌داد. دیرباز از تماشای فیلم دختران انتظار در سالن نمایش سینما آستارا می‌گوید: «نخستین فیلم سینمایی‌ام را در سینما آستارا دیدم؛ فیلم دختران انتظار که سال 1378 اکران شد و من با بازی در آن فیلم وارد سینما شدم. اینکه نخستین بار بازی‌ام در یک اثر سینمایی را روی پرده نقره‌ای این سینما دیدم باعث شد سینما آستارا در ذهنم ماندگار شود. اما متأسفانه این سینما نیز مانند بسیاری از دیگر سینماهای شهر پس از ساخته شدن سینماهای مدرن به سینمایی متروکه تبدیل شد.» دیرباز درباره جا ماندن برخی سینماها از روند تجهیز به امکانات مدرن می‌گوید: «سینماهای جدید بسیاری با امکانات صوتی و تصویری پیشرفته ساخته شده و در عوض سینماهای زیادی نیز تعطیل شده‌اند. تعطیل شدن سینماهای قدیمی و خاطره‌انگیز شهر که همه ما از تماشای فیلم در سالن‌های آن خاطره داریم اتفاقی بسیار غم‌انگیز است اما از طرفی نمی‌توان در مقابل پیشرفت تکنولوژی و به روز شدن امکانات و تجهیزات ایستاد. بنابراین هر سینمایی که به امکانات جدید تجهیز شود باقی می‌ماند و خاطرات تماشای فیلم‌های مختلف در آن نیز در ذهن مخاطبانش زنده خواهد ماند. درست مثل سینما آستارا که اکنون پس از بازسازی، دوباره بازگشایی شده تا اهالی تجریش و مخاطبانی که از دیگر نقاط شهر تماشای فیلم در سالن قدیمی آن را تجربه کرده بودند بار دیگر با آن خاطره بازی کنند.» بازیگر نقش مجید سوزوکی در اخراجی‌های یک، استقبال مخاطبان سینما از سینما آستارا را این‌طور ارزیابی می‌کند: «سینماهایی که در بافت محلی قرار دارند یا سینماهایی که در یک منطقه پر‌‌تردد ساخته شده‌اند هرکدام در جذب طیف‌های مختلفی از مخاطبان سینما اثرگذارند. اما سینمایی مانند سینما آستارا که در میدان تجریش قرار دارد از هر دو مزیت برخوردار است. منطقه‌ای پر رفت‌وآمد که مقصد بسیاری از شهروندان از نقاط مختلف شهر است. همچنین این سینما در یک محله بسیار قدیمی قرار گرفته که اهالی اهل هنر و فرهنگ بسیاری دارد. همین عوامل باعث می‌شود این سینمای قدیمی دوباره رونق بگیرد.»

   پیگیری   

2 سالن در سینما تهران راه‌اندازی می‌شود

با افتتاح سینما آستارا که چند سالی به ساختمانی متروکه در میدان تجریش تبدیل شده بود وضع یکی دیگر از سینماهای متروکه و تعطیل شده شهر را بررسی کردیم. سینما «تهران» در ضلع شمال میدان امام حسین(ع) و در محدوده منطقه 7 که روزگاری یکی از پررونق‌ترین سینماهای تهران بود. پس از تغییراتی که چند سال پیش در میدان امام حسین(ع) انجام شد و محوطه این میدان به محلی برای برگزاری برنامه‌های فرهنگی و مذهبی تبدیل شد کمتر کسی از سینما تهران سراغ می‌گرفت؛ سینمایی با بیش از 50 سال قدمت و با آن معماری و نمای خاصش که در حافظه مشترک اهالی شرق تهران جایگاه ویژه‌ای داشت. آخر هفته‌ها در میدان امام حسین(ع) و پیاده‌رو منتهی به سینما تهران جای سوزن انداختن نبود. اما اکنون 7 سالی است صف‌های طولانی که برای دیدن فیلم‌ها در پیاده‌رو تشکیل می‌شد به خاطره‌ها پیوسته و چراغ سینما خاموش شده است. در همان روزها «جمال مجتهدی» مالک سینما تهران، سینمای قدیمی میدان امام حسین(ع) را به شهرداری واگذار کرد. سینما تهران اما مثل ساختمانی متروک و بی‌پناه در گوشه‌ای از میدان خاک می‌خورد و هر روز که می‌گذشت غبار فرسودگی بیشتر از قبل بنای کهنه ساختمان را می‌پوشاند. شکایات و اعتراض‌های اهالی و کاسبان اطراف سینما دیگر بالا گرفته بود. سینما تهران که روزی پاتوق اهالی فرهنگ و هنر بود به محلی برای تجمع معتادان تبدیل شده بود. 2 سال پیش اما بارقه‌های امید از راه رسیدند. مسئولان فرهنگی شهرداری تصمیم گرفتند با راه‌اندازی فرهنگسرای «عترت» در محل ساختمان سینما، این بنای خاطره‌انگیز را از تبدیل شدن به محل جولان معتادان و کارتن‌خواب‌ها نجات دهند. طولی نکشید که طبقه اول ساختمان سینما بازسازی شد تا به مکانی مناسب برای اجرای فعالیت‌های فرهنگی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تمرین تئاتر توسط فرهنگسرای عترت تبدیل شود. با راه‌اندازی فرهنگسرای عترت در طبقه اول ساختمان، علاوه بر ساخت مکانی برای برگزاری نگارخانه، سالنی برای تمرین و اجرای تئاتر صحنه‌ای، هنوز جای خالی سالن سینما در ساختمان یکی از قدیمی‌ترین سینماهای شرق تهران احساس می‌شود. سینما تهران اگرچه دیگر آن ساختمان پرخطر و دردسرساز برای همسایه‌ها نیست اما هویت این بنای قدیمی با سالن سینما و نمایش فیلم گره خورده است. خبر خوب اینکه به گفته مسئولان فرهنگی شهرداری قرار است به‌زودی در طبقه دوم ساختمان سینما تهران بار دیگر سالن سینما راه‌اندازی شود؛ 2 سالن مدرن و مجهز به امکانات صوتی و تصویری به روز که می‌تواند بار دیگر ساختمان 50 ساله میدان امام حسین(ع) را به پاتوق سینمادوستان شهر تبدیل کند. 

  سینماها به روایت آمار  

با افتتاح سینما آستارا، سینما برای اهالی منطقه یک افزایش یافته است، به همین بهانه وضعیت سرانه سینما در مناطق چهارگانه پهنه شمالی را بررسی کردیم.  

منطقه 1
 11 سالن سینما در محدوده منطقه یک فیلم نمایش می‌دهند که از این تعداد سهم سینما جوان(مجموعه ورزشی شهید چمران) 3، موزه سینما 2، سینما آستارا 3 و پردیس سینمایی ارگ 3 سالن است. 
 1717 تعداد صندلی‌های مجموع سالن‌های سینما در محدوده منطقه یک است که از این تعداد ظرفیت سینما جوان 330، موزه سینما 326، سینما آستارا 770 و پردیس سینمایی ارگ 291 صندلی است. 

منطقه 3

 17 سالن سینما در محدوده منطقه 3 فیلم نمایش می‌دهند که از این تعداد سهم پردیس سینمایی ملت 4، پردیس سینمایی باغ کتاب 10 و سینما فرهنگ 3 سالن است. 
 4255 تعداد صندلی‌های مجموع سالن‌های سینما در محدوده منطقه 3 است که از این تعداد ظرفیت سینما ملت 2500، سینما باغ کتاب 1300 و سینما فرهنگ 455 صندلی است. 

منطقه 5

 19 سالن سینما در محدوده منطقه 5 فیلم نمایش می‌دهند که از این تعداد سهم سینما کوروش 12، سینما پردیس زندگی 5 و سینما سمرقند 2 سالن است. 
 2047 تعداد صندلی‌های مجموع سالن‌های سینما در محدوده منطقه 5 است که از این تعداد ظرفیت سینما کوروش 2800، سینما پردیس زندگی 1000 و سینما سمرقند 270 صندلی است. 

منطقه 7

 11سالن سینما در محدوده منطقه 7 فیلم نمایش می‌دهند که از این تعداد سهم سینما پایتخت 2، سینما تیراژه 2، سینما صحرا 1 و سینماهای ایران و سروش هرکدام 3 سالن است. 
 3530 تعداد صندلی‌های مجموع سالن‌های سینما در محدوده منطقه 7 است که از این تعداد ظرفیت سینما ایران 890، سینما سروش 630، سینما صحرا 1040، سینما پایتخت 570 و سینما تیراژه 400 صندلی است.