تشدید دوقطبی واشنگتن

پس از هفته‌ها هیاهو در فضای سیاسی آمریکا، دمکرات‌ها بالاخره موفق شدند در انتخابات هفته گذشته 37کرسی مجلس نمایندگان را از چنگ جمهوریخواهان دربیاورند و اکثریت را در این مجلس به‌دست بگیرند؛ پیروزی‌ای که البته برای آنها چیزی کمتر از یک شکست نبوده است.

پیروزی جمهوریخواهان در مجلس سنا کافی بود تا دونالد ترامپ نتیجه کل انتخابات را مصادره و اعلام پیروزی کند. رئیس‌جمهور آمریکا یک روز بعد از اعلام نتایج انتخابات، در یک نشست مطبوعاتی که مثل اغلب نشست‌های قبلی او با خبرنگاران پر از تنش بود، حزب جمهوریخواه را پیروز انتخابات در آمریکا دانست.

با وجود پیروزی دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان، به‌نظر می‌رسد اغلب تحلیلگران سیاسی آمریکا هم با ترامپ هم‌عقیده باشند. روزنامه‌های واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز که از منتقدان سرسخت ترامپ و سیاست‌های او به‌شمار می‌روند، در سرمقاله‌های خود بر پیروزی ترامپ و تفکری که او به فضای سیاسی آمریکا تزریق کرده، اعتراف کردند. موضوع اصلی، ناتوانی دمکرات‌ها در ایجاد یک موج ملی برای «نه» گفتن به ترامپ بوده است، چراکه کسب 37کرسی در شرایطی که طبق نظرسنجی‌ها محبوبیت دونالد ترامپ به زیر 50درصد رسیده‌ است، پیروزی چشمگیری به‌شمار نمی‌رود. این اتفاق همیشه در فضای سیاسی آمریکا رخ داده و اغلب حزبی که در قدرت بوده، در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، مجلس نمایندگان را به حزب رقیب واگذار کرده است.

رسانه‌های آمریکا رمز موفقیت دونالد ترامپ را تمرکز او بر پایگاه رأی مختص به‌خودش دانسته‌اند. او طی 2سال حضورش در قدرت هرگز تلاش نکرد خود را رئیس‌جمهور همه مردم آمریکا معرفی کند. ترامپ تلاش کرد آنهایی را که در انتخابات ریاست‌جمهوری رأی‌شان را به نفع او به صندوق‌ها ریخته بودند، راضی نگه دارد. بنابراین همچنان طبقات سفیدپوست متوسط به پایین جامعه بخش اصلی سبد آرای جمهوریخواهان را در انتخابات اخیر تشکیل دادند.

حزب دمکرات به هر حال پیروز اکثریت کرسی‌ها در مجلس نمایندگان است و پس از 8سال در بخشی از ساختار دوگانه کنگره -متشکل از مجلس نمایندگان و مجلس سنا- دست بالا خواهد داشت. دمکرات‌هایی که طی 2سال گذشته تماشاچی بازی سیاست و قدرت در آمریکا بوده‌اند، اکنون به بازیگرانی مؤثرتر تبدیل خواهند شد.


دوگانه مجلس نمایندگان و سنا؛ پیروز کیست؟
اکنون که دمکرات‌ها گلوگاه قانونگذاری آمریکا را در دست گرفته‌اند، کار برای ترامپ و دولتش سخت خواهد شد. اکنون فضای سیاسی در آمریکا دوپاره‌تر از همیشه و بیش از پیش آغشته به تنش خواهد بود.  بسیاری در این شرایط که مجلس نمایندگان به‌دست یک جناح و مجلس سنا به‌دست جناح مقابل افتاده، این سؤال را مطرح می‌کنند که معنای نتایج انتخابات اخیر چیست؟ پیروزی دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان و پیروزی جمهوریخواهان در مجلس سنا برای سیاست داخلی و سیاست خارجی آمریکا به چه معناست؟ این وضعیت برای ترامپ به چه معناست؟
بدون شک برای ترامپ که تمامی شخصیت‌های سیاسی حزب رقیب را از دم تیغ انتقاد و توهین گذرانده، دیگر جایی برای لابی کردن با هدف تصویب طرح‌ها و لوایح مورد نظرش در مجلس نمایندگان باقی نمی‌ماند. آنگونه که وبسایت تحلیل «وکس» آمریکا نوشته «دوران سواری مجانی» برای دونالد ترامپ را باید تمام‌شده تلقی کرد. به‌عبارت دیگر، دونالد ترامپ که در 2سال گذشته از همراهی تمام و کمال هر دو مجلس کنگره بهره می‌برد، اکنون باید یک دوره کاملا جدید و پرچالش را تجربه کند.

طبق اعلام دمکرات‌ها و رهبر آنها در مجلس نمایندگان یعنی نانسی پلوسی که احتمالا رئیس آینده این مجلس هم خواهد بود، اصلاح قوانین نظارت اخلاقی بر مقام‌های دولتی یکی از اولویت‌های مجلس جدید است. این باعث می‌شود تا دست اعضای مجلس نمایندگان برای انجام تحقیقات در مورد مقام‌های دولتی به‌خاطر مسائل اخلاقی و حتی برکناری آنها بازتر شود. دمکرات‌ها همچنین طبق برنامه پس از در اختیار گرفتن مجلس، برای تغییر قوانین مربوط به مهاجرت، بیمه خدمات درمانی، بودجه برنامه‌های اجتماعی و مالیات اقدام خواهند کرد. اینها همه حوزه‌هایی است که تغییر قوانین آنها، بارها از سوی ترامپ به‌عنوان دستاورد 2سال حضورش در قدرت عنوان شده است و اصلاح آنها در حقیقت بازگشت به شرایط پیش از او تلقی می‌شود.

اگرچه قوانین مورد نظر دمکرات‌های مجلس نمایندگان احتمالا در مجلس سنا که تحت کنترل جمهوریخواهان است رد می‌شود اما تلاش دمکرات‌ها برای اجرای خواسته‌های بخش بزرگی از جامعه، می‌تواند به منفی‌تر شدن نگاه‌ها به حزب جمهوریخواه کمک کند که خود قدم بزرگی برای انتخابات ریاست‌جمهوری در سال2020 خواهد بود.

اما مهم‌ترین نتیجه پیروزی دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان را باید آغاز روند تحقیقات گسترده درباره افراد حاضر در دولت ترامپ و اقدامات آنها دانست. دمکرات‌ها که اکنون کنترل کمیته‌های مختلف را در مجلس نمایندگان به‌دست خواهند گرفت می‌توانند 2سال باقیمانده از ریاست‌جمهوری ترامپ را برای او و دولتش به جهنم تبدیل کنند. تحقیقات درباره فساد اخلاقی و مالی وزرای کشور و تجارت در کابینه ترامپ اولویت دمکرات‌ها اعلام شده است. استعفای اجباری جف سشنز، وزیر دادگستری به خواست ترامپ بلافاصله پس از انتخابات نشان از نگرانی جدی او درباره قدرت مجلس نمایندگان در انجام تحقیقات از مقام‌های دولتی دارد. گفته می‌شود رئیس‌جمهور آمریکا قصد دارد فردی را به‌عنوان وزیر دادگستری منصوب کند که وابستگی بیشتری به او و تیمش داشته باشد و بتواند مانع انجام خواسته دمکرات‌ها شود.

تحقیقات در مجلس نمایندگان تنها به مقام‌های دولتی و اعضای کابینه محدود نمی‌شود و طبق اعلام دمکرات‌ها کمیته‌های اطلاعات و روابط خارجی در دوره جدید قصد دارند تحقیقات درباره ارتباط میان ترامپ و روسیه و همچنین ارتباط میان او و عربستان را آغاز کنند؛ تحقیقاتی که درنهایت می‌تواند به آغاز روند استیضاح و برکناری رئیس‌جمهور منجر شود.

در سمت مقابل، دست بالای جمهوریخواهان در سنا به‌معنای سد بزرگ در برابر خواسته‌های دمکرات‌های عضو مجلس نمایندگان است. دمکرات‌ها این امکان را دارند که با اکثریت ساده، بررسی‌ها برای استیضاح رئیس‌جمهور را آغاز کنند اما حرف آخر را در این زمینه مجلس سنا می‌زند. با این حال، درگیر شدن دونالد ترامپ در چنین سازوکاری می‌تواند به دردسر بزرگی برای او تبدیل شود. مجلس سنا در زمینه پذیرش یا رد معاهدات بین‌المللی و قضات منتخب رئیس‌جمهور نیز مسئولیت دارد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که همچنان کنترل جمهوریخواهان و شخص ترامپ بر سیاست خارجی و نظام قضایی آمریکا بیش از پیش خواهد شد.





مکث

حوزه اختیارات مجلس نمایندگان و سنا

مجلس نمایندگان: اعضای مجلس نمایندگان، قدرت قانونگذاری و اصلاح قوانین را دارند اما باید در نهایت تایید سنا را هم بگیرند. آنها در کمیته‌های مختلف می‌توانند روند تحقیقات از مقام‌های دولتی و در صورت نیاز برکناری آنها را آغاز کنند. تصویب بودجه دولت در حیطه اختیارات مجلس نمایندگان است و از این منظر می‌توانند اقدامات رئیس‌جمهور را محدود کنند. نظارت بر قوانین مربوط به مالیات نیز در حوزه اختیارات این مجلس است.

مجلس سنا: قانون اساسی آمریکا امکان قانونگذاری و اصلاح قوانین را به مجلس سنا هم داده اما این مجلس هم باید در نهایت تایید مجلس نمایندگان را بگیرد. بررسی و تأیید بیشتر مسائل مربوط به سیاست خارجی آمریکا در حوزه وظایف مجلس سنا گنجانده شده است. فارغ از اینها، سنا در صورت آغاز روند استیضاح رئیس‌جمهور از سوی اعضای مجلس نمایندگان، همچون دادگاه عمل می‌کند و رأی نهایی را می‌دهد.


  هفته‌نامه «تایم» با انتخاب تیتر«قرمز‌تر، آبی‌تر، ترامپی‌تر» برای طرح جلد تازه‌ترین شماره‌ خود، نتایج انتخابات کنگره را عامل تشدید اختلافات در فضای سیاسی آمریکا و افزایش کشمکش‌ها میان دو حزب اصلی این کشور یعنی حزب دمکرات که با رنگ آبی شناخته می‌شود و حزب جمهوریخواه که با رنگ قرمز خود را معرفی می‌کند، دانسته است.