فاطمه امامی| قم- خبرنگار:
طرح 5 میلیارد یورویی قطار پرسرعت قم - تهران - اصفهان مهم‌ترین مصوبه سفر رئیس‌جمهوری به قم بود که این روزها موضوع برخی حواشی و گفت‌وگوها در شهر شده است. به تاریخچه مذاکره درباره این موضوع که بپردازیم متوجه می‌شویم، از همان ابتدا هم عده‌ای بدشان نمی‌آمد که به بهانه‌های مختلف قم را از این طرح کنار بگذارند و حالا در واکنشی جدید، یکی از مسئولان وزارت راه و شهرسازی، قم را دلیل تأخیر در اجرای این طرح معرفی کرده است.
معاون حمل‌و‌نقل وزارت راه و شهرسازی در مصاحبه‌ای با یکی از روزنامه‌ها عنوان کرده که مسئولان محلی قم مخالف ورود قطار پرسرعت به شهر هستند و رایزنی برای حل این مشکل ادامه دارد. «مهرداد تقی‌زاده» با اشاره به این‌که قرارداد محور سریع‌السیر تهران – قم – اصفهان امسال با شرکت چینی منعقد شده و اکنون در مرحله اجراست، گفت: تا جایی که اطلاع دارم. اکنون بخش‌هایی از آن در حال ساخت است و مشکل خاصی وجود ندارد؛ هم از سمت تهران به اصفهان و هم از سمت اصفهان به تهران. البته مشکلی درباره مکان‌یابی ایستگاه‌ها داشتیم که نیازمند همکاری شهر قم بود.
وی افزود: مسأله این است که شهر قم از طریق مقام‌های محلی به راه‌آهن اعلام کرد که نمی‌خواهد قطار به داخل شهر بیاید! این مسأله برای ما خیلی تعجب‌آور بود؛ زیرا در همه جای دنیا ۱۸۰ درجه برعکس است. در کشورهای دنیا وقتی قرار است قطار سریع‌السیر از جایی عبور کند، مقام‌های محلی لابی می‌کنند که قطار به مرکز شهر بیاید و مردم راحت‌تر استفاده کنند.
تقی‌زاده اضافه کرد: در جلسه‌های متعددی که از سوی راه‌آهن و معاونت حمل‌و‌نقل در جریان بازدید از پیشرفت پروژه انجام گرفت، فقط می‌گفتند نمی‌خواهیم به داخل شهر بیاید و اگر قرار است این اتفاق بیفتد و قطار به داخل شهر بیاید، باید به صورت تونل باشد و از زیر شهر عبور کند که این کار هزینه زیادی دارد.
در این موضوع توافقی وجود دارد که تصمیم‌گیری درباره قطار پرسرعت در قم موضوع بسیاری حساسی است، چراکه قم در میانه مسیر این قطار قرار دارد. تهران و اصفهان می‌توانند تصمیم موقتی در این زمینه بگیرند که در آینده تکمیل شود اما در قم هر اتفاقی رقم بخورد، تأثر چند ده ساله در سیستم حمل‌و‌نقل و اقتصاد و گردشگری شهر خواهد داشت. شاید به همین دلیل است که این موضوع بیش از 2 سال است مرتب در جلسه‌های کارشناسی مطرح می‌شود و البته هنوز هم مسئولان استان می‌گویند به نتیجه قطعی نرسیده‌اند.
4 گزینه برای عبور قطار
این موضوع آن‌قدر در قم با جزئیات بررسی شد که 22 گزینه برای عبور قطار پرسرعت از شهر قم توسط مشاور مطرح شد. بعدها مطالعه بیشتر این عدد را به 11 و پس از آن به 4 گزینه رساند.
نخستین گزینه عبور از ایستگاه مرکزی شهر قم است. در واقع قطار از شاه‌جمال در کنار جاده اراک وارد ایستگاه مرکزی قم شده و از زیر ایستگاه مرکزی عبور کرده و از محل خیابان زینبیه به سمت میدان 72 رفته و از پشت 72 از زیر سطح خارج شده و به سمت تهران می‌رود که در داخل شهر براساس خواست مسئولان استان به صورت زیرسطحی‌خواهد بود.
این گزینه مدتی توسط مسئولان استان قم مطرح و به آن پافشاری می‌شد تا در نهایت مقاومت تهران برای ساخت تونل موجب کم‌رنگ شدن آن شد. تقی‌زاده در مصاحبه‌ای مطرح کرده که این گزینه هزینه‌های بسیاری روی دست دولت می‌گذارد اما مسئولان استانی می‌گویند هزینه این گزینه نسبت به گزینه پیشنهادی شرکت راه‌آهن کمتر
است. گزینه سوم، گزینه مورد علاقه شهرداری است که هنوز هم در جلسه‌ها و مصاحبه‌ها مطرح می‌شود. در این گزینه ایستگاه جنوب مسجد جمکران و در محل ایستگاه A1 متروی قم ساخته می‌شود.
گزینه آخر توسط راه‌آهن مطرح شده اما مدیران استانی می‌گویند از نظر فنی قابل اجرا نیست. در این گزینه ایستگاه در شمال جمکران و بلوار پیامبر اعظم(ص) قرار دارد اما قطار پیش از خارج شدن از شهر به صورت آنتنی به ایستگاه مرکزی شهر قم می‌رسد. علاقه تهران به این گزینه به دلیل احیای مسیر ریل مترو که در شهر است که همواره از دغدغه‌های راه‌آهن بوده اما اجرای آنچه در زیر سطح و چه در روی سطح به دلیل ابهام‌های فنی متعدد به هیچ عنوان کار ساده‌ای نیست.
در این میان اگر بخواهیم تقسیم‌بندی داشته باشیم شورای اسلامی شهر بیش از همه تأکیدش بر ایستگاه مرکزی شهر قم است.
شهرداری ایستگاه جنوب جمکران را می‌پسندد و مدیریت استان ایستگاه بلوار پیامبر اعظم(ص) را شدنی‌تر می‌داند. هیچ‌کس هم موافق پیشنهاد راه‌آهن برای احیای ریل سرد جمکران نیست چراکه گذر از روی سطح آن به 12 تقاطع غیرهمسطح نیاز دارد و گذر از زیر سطح هم به دلیل اجبار عبور از رودخانه و مزاحمت ستون‌های منوریل تقریباً شدنی نیست. در این میان موضوعی که تأکید همیشگی مسئولان قم بوده زیر سطحی بودن قطار در عبور از داخل بافت شهری است. این را استاندار قم بارها در مصاحبه با رسانه‌ها تأکید کرده است.
«سیدمهدی صادقی» گفت: قطار پرسرعت در داخل شهر یا باید از طریق تونل جابه‌جا شود یا کندوپوش و حالا گویا همین تأکید بهانه معاون وزیر راه و شهرسازی برای مقصر دانستن قمی‌ها در تأخیر اجرای پروژه شده است.
احتمال شیطنت رسانه‌ای
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قم معتقد است معاون وزیر راه بر اساس اطلاعات قدیمی در این زمینه صحبت می‌‌کند.
«محسن بهشتی» با اشاره به این‌که اجرای پروژه قطار پرسرعت ابتدا به دست شرکت زیرساخت بود اما اکنون به عهده شرکت راه‌آهن گذاشته شده است، افزود: ممکن است صحبت‌های منتشر شده از قول معاون وزیر راه شیطنت رسانه‌ای باشد! با توجه به این‌که قم همواره از تصمیم‌های عجولانه مرکز درباره خود متضرر شده توقع از مسئولان استان این است که در عین رعایت مصالح پروژه و دولت، مصالح شهر را در اولویت قرار داده و بهانه‌ها برای کندی روند اجرا را از میان بردارند.
شاید گزینه دوم مورد تأیید باشد
دومین گزینه عبور از شمال جمکران در محل بلوار پیامبر اعظم(ص) و خلیج فارس پس از عبور تونلی از کوه دوبرادران است که ایستگاه میان دو ایستگاه A2 و A3 مترو قرار می‌گیرد. این گزینه به تازگی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مدافعان این گزینه می‌گویند از آن جا که ایستگاه مرکزی شهر قم درون بافت شهری قرار گرفته و تقریباً بن‌بست است، توسعه و ایجاد مسیرهای دسترسی به آن با توجه به نیاز تملک کاری بسیار هزینه‌بر خواهد بود اما در بلوار پیامبر اعظم(ص) دو معبر پرظرفیت اطراف این ایستگاه قرار دارند و زمین‌ها دولتی است و امکان توسعه به سادگی وجود دارد. البته مقاومت مدیریت شهری برای تأمین بخشی از هزینه‌های توسعه ایستگاه مرکزی راه‌آهن هم در مطرح شدن این گزینه بی‌تأثیر نبوده است.
قطار پرسرعت قم معطل تصمیم‌ها
معاون حمل‌و‌نقل وزارت راه و شهرسازی: برخی مسئولان استان قم مخالف ورود قطار پرسرعت به شهر هستند
در همینه زمینه :
