هفته پراسترس برای ترامپ

دکتر میریوسف علوی | کارشناس مسائل بین‌المللی:

اوضاع داخلی برای ترامپ خوب نیست. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد وی با ازدست‌دادن اکثریت مجلس نمایندگان در انتخابات آینده، دوران ترکتازی‌اش با همراهی یک کنگره جمهوریخواه، تمام خواهد شد؛ نامزد معرفی شده‌اش برای دادگاه عالی آمریکا که می‌توانست بزرگ‌ترین دستاورد جمهوریخواهان در دهه‌های آینده باشد، در سنا به مانعی جدیدی برخورده است و با اتهام آزار جنسی و مهم‌تر از آن دروغگویی روبه‌روست و مایکل بلومبرگ، از مهم‌ترین وزنه‌های سیاسی آمریکا که از وی به‌عنوان حامی اصلی مالی دمکرات‌ها در برابر ولخرجی‌های شلدون ادلسون، حامی مالی جمهوریخواهان، یاد می‌شود، در مصاحبه با سی‌ان‌ان صراحتا از مراحل استیضاح ترامپ بعد انتخابات صحبت می‌کند.

ترامپ برای فرار از این هفته توفانی و جهنمی در نیویورک، یک راه‌حل دارد: جنجال‌سازی‌ در اجلاس آتی هفتادوسوم، به‌ویژه بر سر ایران. طرح پیشنهاد برگزاری دیدار نمایشی با دکترروحانی یا برگزاری یک جلسه نمایشی و بدون دستور کار اجرایی در شورای امنیت به ریاست خودش، دقیقا در چنین فضایی و به‌منظور کم‌کردن بار انتقادهای رسانه‌ای در هفته پیش‌رو مطرح و پیگیری شده است. دکتر روحانی در چنین فضایی به نیویورک سفر می‌کند و حملات رسانه‌ای ترامپ و دولتش، فرصت مناسبی به ایشان برای استفاده مناسب، منطقی و غیرجنجالی از رسانه‌هایی خواهد داد که عمدتا با ترامپ سرشاخ هستند.

از دیگرسو، تغییرمواضع چندباره و متناقض ترامپ در هفته‌های اخیر را می‌توان براساس همین فراز‌و‌نشیب‌ها در سیاست داخلی آمریکا تفسیر و توجیه کرد. ابتدا نیکی هیلی، سفیر جنجالی دولت ترامپ در سازمان ملل، در جلسه خبری 3سپتامبر به مناسبت تشریح برنامه‌های آمریکا در دوره یکماهه ریاست دوره‌ای‌اش بر شورای امنیت، از برگزاری یک جلسه با ریاست ترامپ درباره ایران خبرداد. وی گفت این جلسه ذیل «دستور کار بررسی دوره‌ای وضعیت خاورمیانه» برگزار خواهد شد و اگر رئیس‌جمهور یا نماینده‌ای از ایران بخواهد در این جلسه که به‌صورت بحث آزاد انجام می‌شود، صحبت کند مانعی وجود نخواهد داشت. بلافاصله بسیاری از کشورها اعتراضات زیادی به این موضوع کردند، زیرا اولا با دستورکار مذکور که قدمتی 70ساله دارد و به‌طور سنتی و منظم و هر 3‌ماه یک‌بار با تقویمی مشخص به موضوع فلسطین اختصاص دارد منافات دارد و مصداق سوءاستفاده از این دستورکار برای هدفی انتخاباتی و داخلی خواهد بود. به‌علاوه ایران هیچ قطعنامه‌ای در شورای امنیت ذیل موضوع خاورمیانه ندارد که براساس آن بتوان ایران را به موضوع اصلی چنین نشستی تبدیل کرد. رسانه‌های آمریکایی نیز با انتقاد از این موضوع، پیش‌بینی کردند که موضع ترامپ در چنین جلسه‌ای در انزوای کامل قرار خواهد گرفت و سخنرانی احتمالی نماینده ایران نیز به نفع ترامپ نخواهد بود.

به همین دلایل نمایندگی آمریکا با حذف این دستورکار و برگرداندن آن به زمان تقویمی‌اش، جلسه دیگری با دستورکار عدم‌اشاعه و صلح دسته‌جمعی پیشنهاد داد که ایران نمی‌توانست موضوع اصلی آن باشد. به‌علاوه با تغییر نوع جلسه از «بحث آزاد» به جلسه «اطلاع‌رسانی» عملا امکان صحبت نماینده ایران در جلسه را از بین برد. نمایندگی آمریکا برای محکم کاری و جلوگیری از هرگونه درخواستی برای امکان شرکت ایران در چنین جلسه‌ای، هم در عنوان جلسه و هم در گزارش توجیهی که برای آن منتشر کرد، صراحتا اعلام کرد که ایران موضوع این جلسه نخواهد بود.

با این حال با شدت گرفتن دوباره مباحث داخلی آمریکا و تنگ شدن عرصه رسانه‌ای برای ترامپ، وی هفته گذشته برخلاف تمام بیانیه‌ها و گزارش‌های وزارت خارجه آمریکا در توییتی اعلام کرد که هفته آینده جلسه شورای امنیت درباره ایران را ریاست خواهد کرد. این توییت بسیاری از رشته‌های وزارت خارجه آمریکا را پنبه کرد و بازهم این موضوع را مطرح کرد که اگر موضوع اصلی جلسه ایران است، این حق مطابق سازوکار شورای‌امنیت و قاعده37 وجود خواهد داشت تا ایران نیز در چنین جلسه‌ای سخنرانی کند و جواب اتهامات احتمالی علیه خود را بدهد. به همین منظور وزیر خارجه آمریکا ضمن یک مصاحبه فوری و شتابزده با تعدادی از رسانه‌های آمریکایی بسیاری از مطالب بی‌ربط درباره ایران را سرهم کرد تا یک جمله کلیدی را در خلال آن بگنجاند و آن اینکه ایران موضوع چنین جلسه‌ای نخواهد بود.

صرف‌نظر از تمام این موضوعات تکنیکی و فنی، هدف ترامپ از جلسه چهارشنبه آینده شورای امنیت و همچنین طرح مکرر آمادگی برای ملاقات بی‌قید و شرط با روحانی، برگزاری یک نمایش تلویزیونی دیگر برای  تحت‌الشعاع قرار دادن توفان رسانه‌ای پیش‌رو علیه خودش و دولتش در هفته جاری است. تصویر ترامپ در شورای امنیت درحالی‌که به بقیه رهبران اجازه صحبت می‌دهد و جلسه آنها را اداره می‌کند، نهایت چیزی است که ترامپ از این جلسه می‌خواهد و اگر رئیس‌جمهور ایران در چنین جلسه‌ای شرکت کند در واقع به چنین نمایشی کمک کرده است. به‌نظر می‌رسد مناسب باشد دکتر روحانی ضمن پیگیری برنامه منطقی و سالانه خود و همچنین ملاقات‌های دوجانبه با رهبران کشورهای مؤثر در جریان سفر به نیویورک و گفت‌وگوهای متین و منطقی با برخی رسانه‌های پرمخاطب و بدون درگیر شدن در بازی‌های رسانه‌ای و نمایش‌های رسانه‌ای ترامپ، سفر کوتاه خود را با اهداف مهمی که دارد، به سرانجام‌برساند.