پول در تاریکی

 خبر: روسای برخی اتحادیه‌های صنفی در گفت‌وگو با رسانه‌ها از افزایش خرید کالا خبر داده‌اند. رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران تهران افزایش خرید مردم و انبار کردن کالا در خانه‌ها را یکی از دلایل کم شدن کالا در سوپرمارکت‌ها اعلام کرده است. رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران نیز گفته این روزها بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود اقدام به خرید خودرو می‌کنند و رئیس اتحادیه دخانیات نیز از هجوم متقاضیان به بازار سیگار خبر داده است. پیش‌از این رئیس اتحادیه مشاوران املاک نیز هجوم نقدینگی را عامل گرانی مسکن اعلام کرده بود.

 نقد: نقدینگی در شرایط فعلی اقتصاد ایران مانند تیغی در کف زنگی مست است که به هر بازاری بزند خون به پا می‌کند. برای همین است که همه از هجوم خریداران به صنف خود خبر می‌دهند و به‌دنبال توجیه آن هستند. یکی می‌گوید مردم به‌دنبال انبار کردن اجناس مصرفی هستند و استدلال دیگری این است که مردم برای حفظ ارزش سرمایه به خرید کالاهای بادوام هجوم برده‌اند. یکی بالا رفتن تقاضا برای خرید کالاهای مصرفی روزمره مثل سیگار را خبر روز صنف خود می‌داند و دیگری جهش قیمتی در سطح بازار بزرگی مانند مسکن را پیامد هجوم نقدینگی اعلام می‌کند. همه اینها راست می‌گویند اما توجیهاتی که دارند فقط بخشی از اثرگذاری رهاشدگی نقدینگی سمی در اقتصاد است نه تمام آن. متولیان اقتصاد ایران آن‌قدر در مساعد کردن فضای کسب‌وکار و سوق دادن نقدینگی به سمت تولید دست روی دست گذاشتند و اجازه دادند پول در چرخه باطل بانکداری بچرخد که حالا نقدینگی به غول 1600هزار میلیارد تومانی تبدیل شده و هیچ بازاری توان میزبانی از آن را ندارد. تولید هم که دیگر حاشیه سود دندانگیری نسبت به سود بانکی ندارد که حتی بخواهد به فکر تأمین مالی با این نقدینگی پرتوقع باشد. در نتیجه این فرایند، حالا پول در اقتصاد ایران شبیه فیل در یک اتاق است که هر کسی به فراخور تجربه‌ای که از برخورد با آن دارد توصیفش می‌کند. چیزی شبیه حکایت فیل در تاریکی مثنوی مولوی.