برق می‌فروشم به اداره برق!

مژگان مهرابی| خبرنگار:


منطقه 10

دغدغه «مینا اخوان» با همه بانوان محله سلسبیل شمالی فرق می‌کند. جنس دل نگرانی‌هایش جور دیگری است. چند دهه بعد تهران را می‌بیند. اینکه قرار است پایتخت با کم‌لطفی آدم‌ها به چه وضعی درآید. ذهنش درگیر حال خراب شهرش است. بحران آب، بحران برق، کمبود سرانه فضای سبز، آلودگی هوا، ترافیک و ده‌ها بحران دیگر که گریبان تهران را گرفته و خیال رها کردن هم ندارد. او در این آشفته بازار معضلات شهری بیشتر از هرچیز به حفظ محیط‌زیست شهرش فکر می‌کند. همه تلاشش را هم به کار گرفته تا بلکه مرهمی برای تن زخم خورده آن بیابد. برای همین دست به اقدام جالبی زده است. در پشت‌بام خانه‌اش نیروگاه خورشیدی راه‌اندازی کرده است. شاید این کار را برخی از اداره‌ها و مراکز تجاری انجام داده باشند، اما اینکه یک بانو در ملک شخصی که وسعتش به 70‌متر هم نمی‌رسد، نیروگاه خورشیدی نصب کند اقدامی است که جای تحسین دارد.

خانه بانوی دوستدار محیط‌زیست در یکی از کوچه‌پسکوچه‌های خیابان آذربایجان است. ساختمانی تقریباً قدیمی که به گفته «مینا اخوان» وسعتش به 70‌متر هم نمی‌رسد. نیروگاه خورشیدی بالای بام نصب شده و برای دیدن پنل های خورشیدی باید به طبقه چهارم برویم. اخوان اگرچه میانسالی را پشت سر گذاشته، اما سرشار از انرژی است. پر جنب‌وجوش، پله‌ها را به‌راحتی بالا و پایین می‌کند. قفل در خرپشته را باز می‌کند و با شوق می‌گوید: «این هم از نیروگاه من.» فضای بزرگی نیست. خیلی باشد، 20 متر. در واقع نیروگاه خورشیدی او 8 پنل دارد که روی 4 ستون آهنی نصب شده‌اند. در نگاه اول به سایه‌بانی می‌ماند که اهل خانه برای فرار از آفتاب نصب کرده‌اند. اخوان به اندازه یک کارشناس درباره نیروگاه‌های خورشیدی آگاهی دارد. پرشور درباره نیروگاه کوچکش توضیح می‌دهد و از مزایای آن می‌گوید: «با بحران کم‌آبی مواجه هستیم. حجم بالایی از آب پشت سدها توسط مولد به برق تبدیل می‌شود. حالا که با بحران بی‌آبی مواجه هستیم، بهتر است از آب برای تولید برق استفاده نکنیم.» با نگاهی حق به جانب ادامه می‌دهد: «می‌دانید برای هر کیلووات برق چقدر آب مصرف می‌شود؟» او از فواید استفاده از انرژی خورشیدی می‌گوید و دست آخر مثل معلمی که شاگردش را توجیه می‌کند، ادامه می‌دهد: «در واقع استفاده از انرژی خورشید، هم صرفه اقتصادی دارد و هم از هدررفت منابع طبیعی جلوگیری می‌کند. مزیت دیگرش جایگزین شدن آن به جای انرژی فسیلی و در کاهش آلودگی هوا مؤثر است.» 


8 پنل خورشیدی خریدم

این که چطور این بانو تصمیم به راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی در خانه‌اش گرفته، داستانی دارد. اخوان اشاره می‌کند، پسرش «مهدی» اطلاعات خوبی در این زمینه دارد و در واقع مشوق اصلی او برای انجام این کار بوده است. تعریف می‌کند: «جرقه نصب پنل‌های  خورشیدی را نخستین بار پسرم در ذهنم شعله‌ور کرد. او علاقه‌مند محیط‌زیست است و پروژه‌های تحقیقاتی زیادی دراین‌باره انجام داده است. پسرم از مزایای استفاده از انرژی خورشیدی برایم گفت و حرف‌هایش تأثیرگذار بود. برای همین برای نصب پنل خورشیدی مصمم شدم. موضوع را در جمع خانواده مطرح کردم و همگی به نتیجه رسیدیم این کار را انجام دهیم.» بعد از موافقت اهل خانه برای ایجاد نیروگاه بالای بام خانه، اخوان دست به کار می‌شود و در سایت «ساتبا» (سازمان انرژی تجدیدناپذیر) ثبت‌نام می‌کند. چند روز بعد «فاطمه احمدی» یکی از کارشناسان سازمان برای بازدید به خانه او می‌آید. باقی ماجرا را از زبان خودش بشنویم: «کارشناس ساتبا مساحت خانه و بام را بررسی کرد و گفت می‌توانیم نیروگاهی نصب کنیم که 5 کیلووات تولید برق داشته باشد. هزینه خرید پنل‌ها بالا بود و به همین دلیل برای تولید برق 2 و نیم کیلووات اعلام آمادگی کردم. برای خرید 8 پنل حدود 17 میلیون تومان هزینه کردم و 5 ماهی می‌شود که اینجا نصب کرده‌ایم.»


میزان انرژی تولیدی مشخص است

نصب پنل در خانه برای همه شهروندان قابل اجراست، اما باید با نظارت شرکت توزیع برق صورت گیرد. اینکه شهروندی خودسرانه پنل بخرد و نصب کند، مورد تأیید ساتبا نیست. اخوان توضیح می‌دهد: «نصب پنل‌ها 2 روز طول کشید. کارشناسان در حین کار از ایجاد نیروگاه تا نصب کنتور چندبار برای بازدید آمدند. البته این سازمان، پیمانکارهایی برای راه‌اندازی نیروگاه در نظر گرفته است که موظفند پنل‌ها را خریداری و نصب کنند. آنها هم باید با نظارت کارشناسان ساتبا فعالیت کنند.» چشمم به کنتور قرمز رنگی می‌خورد که روی دیوار نصب شده است. اخوان اشاره می‌کند که این کنتور تبدیل است و برق تولیدی را به شبکه توزیع برق منتقل می‌کند. سپس می‌گوید: «این کنتور هم مثل کنتورهای برقی است که در خانه‌ها وجود دارد. با این تفاوت که میزان برق تولید شده را نشان می‌دهد.» نگهداشت پنل‌های خورشیدی کار دشواری نیست. 
هر از گاهی اخوان گردوغبار روی آنها را پاک می‌کند چرا که وجود ذرات غبار روی پنل‌ها میزان دریافتی انرژی خورشیدی را کاهش می‌دهد. او می‌گوید: «پنل‌ها هم مثل سیم‌های برق خطر دارند. باید مراقب بود که بچه‌ها به آنها نزدیک نشوند.»


سرمایه‌گذاری درازمدت

با نیروگاه‌های خورشیدی

تصورم بر این است که برق تولیدی در منزل خانم اخوان برای مصرف روزانه‌شان است، اما اینطور نیست و بیشتر از نیازشان هست. می‌پرسم با مازاد برق تولید شده چه می‌کند و او توضیح می‌دهد: «ما برق تولیدی را می‌فروشیم. این از اهداف شرکت توزیع برق است. هر کیلووات برق را 800 تومان از ما می‌خرد؛ در حالیکه همین مقدار را 100 تومان به مشترکان می‌فروشد. این کار را برای فرهنگسازی و سرمایه‌گذاری درازمدت انجام می‌دهند. در 5 ماه گذشته چون تابش آفتاب خوب بوده، حدود یک میلیون تومان برق فروخته‌ایم. کسانی که نیروگاه نصب می‌کنند، بعد از 5 سال به سوددهی می‌رسند.» به گفته اخوان، از وقتی پنل های خورشیدی بالای بام خانه‌اش نصب شده، همسایه‌ها استقبال زیادی برای راه‌اندازی نیروگاه در منازل‌شان کرده‌اند. مرتب از او سؤال می‌کنند و درباره مزیت‌ها و معایب آن می‌پرسند. اخوان می‌گوید: «اول فکر می‌کردند آبگرمکن خورشیدی است. بعد که توضیح دادم نیروگاه است، استقبال کردند و قصد دارند برای این کار اقدام کنند.» 


درآمدزایی کنید از خورشید

انرژی خورشید تمام شدنی نیست. این را همه ما می‌دانیم و مهم‌تر اینکه به کمک آن می‌شود برق تولید کرد. با توجه به موقعیت‌ جغرافیایی کشورمان، در بیشتر ماه‌های سال دریافت انرژی خورشیدی داریم. به گفته «نقی اکبرپور» مجری طرح انرژی تجدیدناپذیر و مولدهای تولید پراکنده شرکت توزیع برق تهران بزرگ، جمعیت کشور روز به روز زیاد می‌شود و می‌طلبد که وابستگی ما به انرژی فسیلی که در حال کم شدن است، کمتر شود. او می‌گوید: «بسیاری از مکان‌های اداری و تجاری و مجتمع‌های مسکونی مجهز به نیروگاه‌های خورشیدی شده‌اند و این کار کمک زیادی به کاهش مصرف برق می‌کند. وزارت نیرو برای تشویق شهروندان و کمک به سرمایه‌گذاری، از آنها برق تولیدی از نورخورشید را خریداری می‌کند. هر کیلووات 800 تومان، اما خودش هر کیلووات برق را به قیمت 100 تومان به مشترک واگذار می‌کند. در نگاه اول این کار به نفع وزارت نیرو نیست، اما در واقع شرکت نیروی برق با صرف هزینه هنگفت سعی در فرهنگسازی و مانع شدن از هدررفت انرژی‌های تجدیدناپذیر دارد. طبق مصوبات شرکت توزیع نیروی برق سازمان ساتبا موظف است هزینه برق تولیدی را تا 20 سال به شهروند متقاضی بدهد.» اکبرپور متذکر می‌شود در بین مشترکان هستند کسانی که از برق تولیدی خودشان استفاده می‌کنند، مثل مجمتع‌های مسکونی که برق طبقات و مشاع را از این کنتور محاسبه می‌کنند. او می‌گوید: «یکی از برج‌های شمال شهر ماهانه 7 میلیون تومان درآمد از نیروگاه برق دارد که مسلماً برایش سوددهی دارد.» هر شهروندی می‌تواند مازاد انرژی تولیدی خود را به شرکت توزیع برق بفروشد. به گفته اکبرپور، نصب نیروگاه خورشیدی شرایط خاصی دارد. برای تولید 5 کیلووات برق، 50‌مترمربع فضا نیاز هست. نیروگاه باید روی بام نصب شود، اما در مسیر باد یا سایه قرار نداشته نباشد. علاقه‌مندان می‌توانند برای انجام این کار ابتدا به نشانی اینترنتی www.satba.gov.ir یا به خیابان ونک، خیابان شیراز جنوبی، شرکت توزیع برق تهران بزرگ مراجعه کنند. شماره 85120100 هم برای راهنمایی شما در نظر گرفته شده است.