از «اَنفرمیه» تا «پرستار»

حدود 150 سال پیش که نخستین بیمارستان تهران و ایران به دستور ناصرالدین شاه قاجار در میدان حسن‌آباد افتتاح شد تا مدت‌ها با نام «مریضخانه دولتی» شناخته می‌شد. این مریضخانه چند سال در اختیار پزشکان فرنگی بود؛ چون در آن زمان ما پزشک ایرانی نداشتیم و افرادی که دستی بر آتش طب داشتند به شیوه سنتی بیماران را درمان می‌کردند. تا اینکه با پیشنهاد دکتر «میرزا علی‌اکبرخان نفیسی» پزشک مخصوص دربار قاجار، تدریس رشته طب در مدرسه دارالفنون انجام شد و از آن به بعد در این بیمارستان، پزشکان تربیت شده ایرانی به معالجه بیماران می‌پرداختند. اما در این میان نقش بانوان در سیستم درمانی کشور بسیار اندک و تقریباً نزدیک به صفر بود. تا اوایل سده 1300 در مریضخانه دولتی نیروی درمانی خانم وجود نداشت و از ابتدای این سده به بعد بود که رفته رفته پای پرستاران خانم به بیمارستان باز شد. نخستین پرستاران زن در مریضخانه دولتی مشغول کار شدند؛ همان نخستین بیمارستان کشور که سال 1319 به «سینا» تغییر نام داد. اما حضور پرستاران زن در سال 1307 در بیمارستان 500 تختخوابی جلالیه که امروز آن را به بیمارستان امام خمینی(ره) می‌شناسیم باعث شد تا رفته رفته مردم حضور آنها را در عرصه پزشکی بپذیرند. البته نه با نام پرستار بلکه با عنوان «‌‌اَنفرمیه». «نصرالله حدادی» پژوهشگر تهران قدیم درباره این نامگذاری می‌گوید: «از آنجایی که در دوره قاجار استفاده از لغات و زبان فرانسوی رسم بود به پرستاران، اَنفرمیه گفته می‌شد. تا اینکه بعدها فرهنگستان زبان فارسی با استفاده از شاهنامه فردوسی، معادل پرستار را برای این عنوان انتخاب کرد.»