تیشه به ریشه معادن استان

سید‌رضا حسینی‌زاده| تبریز – خبرنگار:

95 درصد از معادن آذربایجان شرقی در دست افراد غیرمتخصص و ناآشنا به علوم معدن و زمین‌شناسی است. این صحبت‌های رئیس سازمان نظام مهندسی معدن آذربایجان شرقی است که از وضعیت بهره‌برداران معادن استان گلایه‌ دارد. «فرهاد ملک قاسمی» معتقد است معادن استان بیشتر در دست افراد شاغل در بازار و روستاییان است و در سال‌های جدید تلاش شده پروانه بهره‌برداری معدن از طریق سیستم کاداست برای متقاضیانی که از افراد متخصص در این رشته استفاده می‌کنند، صادر شود. او در گفت‌وگو با همشهری به تشریح وضعیت معادن استان و راهکارهای رفع مشکلات معدن‌کاران پرداخته است.


صدور 727 پروانه اشتغال 

ملک قاسمی می‌گوید: در آذربایجان شرقی 400 معدن و 36 نوع ذخایر معدنی وجود دارد و بیشتر معادن استان نیمه فعال است. این استان از نظر میزان ذخایر معدنی در رتبه اول و از نظر استخراج و بهره‌برداری در رتبه سوم کشوری قرار دارد. 92 درصد معادن استان درجه 4 بوده و بیشتر در تولید شن و ماسه، سنگ و آهک فعالیت می‌کنند و 3 معدن مس سونگون، سیمان صوفیان و کائولین زنوز جزو معادن درجه یک به شمار می‌روند.

وی با بیان اینکه تمام معادن فعال باید مسئول فنی داشته باشند، عنوان می‌کند: هم اکنون حدود 182 معدن استان مسئول فنی ندارند و این معادن از نظر این سازمان غیرفعال محسوب می‌شوند. این موضوع در حالی است که 727 پروانه اشتغال برای افراد واجد شرایط از سوی این سازمان صادر شده و برای این افراد دوره‌های کارآموزی و عملی برگزار می‌شود.


محدودیت‌های پهنه‌بندی معادن 

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن بیکاری را یکی از مشکلات اصلی مهندسان معدن در استان عنوان می‌کند و می‌گوید: آذربایجان شرقی یکی از بیشترین تعداد اعضای مهندسان عضو نظام مهندسی معدن را دارد و نزدیک به 3 هزار نفر عضو دارد که 58 نفر دارای مدرک دکترا و 587 نفر کارشناسی ارشد دارند و بیشترین تعداد اعضای انجمن مدرک کارشناسی دارند اما تنها برای 727 نفر پروانه اشتغال صادر شده است. برای بهتر شدن وضعیت اعضا دوره‌های مهارت‌آموزی و تلاش برای ارتقای پایه آنان را دنبال می‌کنیم. در حقیقت برای کمتر از یک سوم اعضای خود اشتغال‌زایی کرده‌ایم.

وی تاکید می‌کند: عمده وظایف و رسالت‌های نظام مهندسی بحث نظارت است اما در زمینه طرح‌های پژوهشی و ارتباط با دانشگاه هم برنامه‌هایی داریم به ویژه اینکه متخصصان معدن در استان جزو بهترین چهره‌های دانشگاهی و فعال در این حوزه هستند. همچنین این سازمان در زمینه‌های دیگر از جمله حفاری چاه برای اعضای خود اشتغال‌زایی کرده و کمیته آب‌های زیر‌زمینی در این سازمان تشکیل شده است. تلاش ما این است که در زمینه حفاری چاه خدمات اساسی به کشاورزان و سایر بهره‌برداران ارائه دهیم.

ملک قاسمی با اشاره به اجرای پهنه‌بندی معادن و محدودیت‌هایی که در این زمینه اعمال شده است، می‌گوید: از سال ۹۰ دولت پهنه‌بندی مناطق معدنی در دستور کار قرار گرفته و با توجه به ریسک‌پذیری بالا، گرایش به سرمایه‌گذاری در معدن کم شده و رکود زیادی در این زمینه در استان به وجود آمده است. از سال 92 واگذاری پهنه‌های معدنی در نقاط مختلف استان به صورت ویژه مورد توجه دولت تدبیر و امید قرار گرفته و آزاد‌سازی پهنه‌های معدنی در این دولت انجام شد و در حال حاضر اکثر پهنه‌ها آزاد شده است که مناطق آزادشده در محدوده ارسباران است. دولت در این زمینه همکاری خوبی در استان داشته و بهتر از دولت قبل عمل کرده است.


بی‌رونقی مسکن، رکود معادن 

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن درباره وضعیت کیفی معادن استان اظهار می‌کند: حدود 400 معدن در استان وجود دارد که بیش از 92 درصد معادن استان درجه 4 بوده و معادن شن و ماسه و گچ و آهک را شامل می‌شود. 
وی درباره این‌که اکثر مواد معدنی استان در ساخت‌و‌ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد، بیان می‌کند: یکی از مشکلات اصلی معادن استان در سال‌های اخیر رکودی بوده که در بخش مسکن وجود داشته و کاهش تقاضا برای شن و ماسه بسیاری از معادن را با خطر تعطیلی مواجه کرده بود. اخیرا رونق نسبی در این بخش به دنبال رونق نسبی بازار مسکن به وجود آمده که امیدواریم با گذر از مسائل بحرانی اقتصادی رونق حقیقی را در معادن هم شاهد باشیم.
این مسئول اظهار می‌کند: در سال‌های گذشته وضعیت تکنولوژی کشف و بهره‌‌برداری از معادن استان مطلوب نبود و اکنون نیز وضعیت چندان بهتر نشده است. یکی از دلایل عدم ورود تکنولوژی‌های نوین تحریم‌های اقتصادی بود که مانع از ورود ماشین‌آلات معدنی می‌شد. البته در چند سال اخیر واحدهای صنعتی و ساخت ماشین آلات معدنی در استان پیشرفت زیادی کرده‌اند به نحوی که دستگاه‌های حفاری پیشرفته‌ای در استان ساخته می‌شود که می‌توانند تا 1500 متر حفاری انجام دهند در حالی که در گذشته این حفاری تا 300 متر هم نمی رسید.


فرصتی برای فعالان و صاحبان صنایع معدنی 

ملک قاسمی با اشاره به برگزاری شانزدهمین اجلاس سالانه هیات عمومی سازمان نظام معدن کشور در تبریز در روزهای 11 تا 13 تیر ماه جاری به مناسبت رویداد تبریز 2018 گفت: در این اجلاس اعضای هیات مدیره سازمان نظام مهندسی 31 استان و مدیران ارشد کشوری شرکت می‌کنند .انتخاب اعضای شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ایران که هر 3 سال برگزار می‌شود، از برنامه‌های این اجلاس است.
وی این اجلاس را فرصتی برای فعالان و صاحبان صنایع معدنی استان برای معرفی تولیدات و پتانسیل‌های منطقه در سطح ملی دانست و گفت: امید است این اجلاس زمینه رونق بیشتر بخش معدن استان را فراهم کند.