کنار شماییم تا فراموش نکنید
حمایت معنوی از گروه داوطلبان انجمن آلزایمر ایران از سالمندان محله اکباتان
سمیراباباجانپور| خبرنگار:
منطقه 5
دستانش را می‌گیرد تا لذت قدم زدن در خنکای عصرگاهی پیاده‌رو را فراموش نکند، برایش کتاب می‌خواند تا نجوای صمیمانه دوست از یادش نرود. به حرفهای بدون تاریخ و زمانش گوش می‌دهد تا همه آنها تمرینی برای تقویت حافظه رنجورش باشد. او داوطلب شده است که در پیچ و خم بیماری همراهش باشد. رسم نیک همراهی با بیماران آلزایمری و حمایت و همراهی سالمندان محله اکباتان به همت انجمن آلزایمر ترویج یافته و قرار است در روزهای بلندفصل تابستان سکوت و انزوای سالمندان محله را بشکند و شوق زندگی را در آنها زنده کند.
انجمن آلزایمر ایران برای نخستین بار با گروهی از اعضای داوطلب خود به یاری بیماران و سالمندان محله اکباتان می‌رود. خبر شنیدنی که باعث شد تا راهی این انجمن شویم. ساختمان انجمن آلزایمر ایران از پشت بلوک‌های سیمانی اکباتان خودنمایی می‌کند؛ ساختمان نوسازی که به یاری نیکوکاران ساخته شد تا مدیران انجمن بتوانند برنامه‌ریزی مناسبی برای تنها انجمن آلزایمر ایران انجام دهند.
صدای سوت ممتد مربی همه حیاط انجمن را پر کرده است. بیماران دور هم جمع شده‌اند و مثل همیشه با ورزش صبحگاهی روز را آغاز می‌کنند. برنامه‌های مستمر و متفاوت انجمن آلزایمر باعث شده است که روز به روز به اعضای آن اضافه شود. خانواده‌هایی که با نگرانی از بیمار خود مراقبت می‌کردند با عضویت در این خانه توانستند درمان متفاوتی را مشاهده کنند. اما مهم‌ترین اتفاقی که این روزها حال و هوای انجمن را عوض کرده است حضور پرشور گروهی است که به‌طور داوطلب عضو انجمن شده‌اند. پیر و جوان فرقی نمی‌کند. هرکسی انگیزه و حس و حالی برای یاری رساندن داشته باشد وارد این گروه شده است. گردهمایی این گروه داوطلب باعث شده تا برای نخستین بار طرح کمک به سالمندان محله در اکباتان اجرا شود؛ طرحی که خود می‌تواند همچون عاملی پیشگیرانه، بیماری آلزایمر را کنترل کند.
حمایت از سالمند، پیشگیری از بیماری
«معصومه صالحی» بنیانگذار انجمن آلزایمر ایران، معتقد است که حمایت از بیماران آلزایمری، افرادی که به واسطه بیماری فراموشی بخش مهمی از تعادل زندگی‌شان برهم خورده است، تنها منحصر به مراقبت فیزیکی نیست.
حمایت از آنها تلاش برای حضور پر شور در میان خانواده و شهر است. صالحی می‌گوید: «زمانی که فعالیت انجمن آلزایمر آغاز شد برنامه اولیه فقط نگهداری بیماران بود. اما تشکیل کارگروه درمانی و حرفهای باعث شد که اعضای انجمن فعالیت‌های خود را گسترش دهند. این روزها انجمن به‌طور حرفهای برای درمان و پیشگیری از آلزایمر تلاش می‌کند. آنقدر که فعالیت خود را به استان‌ها و شهرهای دیگر گسترش داده است. آلزایمر از بیماری‌هایی است که تقریباً درمانی ندارد و بیش از درمان به مراقبت احتیاج دارد.
اما می‌توان با تشخیص زودهنگام این بیماری آن را کنترل کرد. با کنترل زودهنگام، بیماری 5 سال به تعویق می‌افتد و بیمار با درمان‌های دارویی و غیردارویی زندگی بهتری خواهد داشت. اینکه چگونه آلزایمر به تعویق می‌افتد یا باید آن را به تعویق انداخت، این هدف اصلی انجمن آلزایمر ایران است. برای این هدف مهم گروه داوطلبان زیرنظر متخصصان یاد می‌گیرند چگونه باید با سالمندان رفتار کنند تا تنهایی و ناتوانی، زمینه‌ساز ابتلا به بیماری آلزایمر نشود. اگر هم با یک فرد بیمار روبه‌رو شدند چگونه برای درمان او تلاش کنند و روند پیشرفت بیماری را کند کنند.
طرح حمایت معنوی از سالمندان اکباتان
راه‌اندازی گروه داوطلبان در انجمن آلزایمر مقدمه‌ای برای رسیدن به مهم‌ترین هدف انجمن یعنی به تعویق انداختن بیماری برای سالمندان مستعد بود. این گروه ۲۰۰ نفره از نظر مدیر انجمن مهم‌ترین وظیفه را برعهده دارند. صالحی می‌گوید: «هسته اولیه شکل‌گیری انجمن هم با حضور افراد داوطلب و خودجوش تشکیل شد. در حال حاضر ۲۰۰ نفر به‌طور داوطلب با ما همراهی می‌کنند. انگیزه و تلاش این گروه باعث شد که ما به فکر اجرای طرحی متفاوت برای سالمندان شهرمان بیفتیم. طرح حمایت معنوی از سالمندان برای نخستین بار در محله اکباتان انجام می‌شود و قرار است در آینده در محله‌های دیگر هم اجرا شود. در این طرح افرادی به‌طور داوطلب با سالمندان تنها که از طریق هیئت‌مدیره‌ها و معتمدان محل شناسایی شده‌اند همراه می‌شوند. این همراهی جنبه‌های مختلفی دارد. هرکسی بنا به توانایی خود می‌تواند به سالمند کمک کند؛ برایش خرید کند یا کتاب بخواند، به مشکلات بیماری و درمانش کمک کند، سالمند را به پارک محله ببرد یا... این برنامه هفته‌ای یک یا ۲ بار اجرا می‌شود.»
من یک داوطلبم
«عفت عبقری» یکی از اعضای داوطلب انجمن آلزایمر ایران است. او می‌گوید: «از سال ۱۳۸۰ به‌طور داوطلب با انجمن همراه شدم. از اینکه می‌توانستم به زنان و مردان سالمند کمک کنم احساس خوبی داشتم. وقتی به سالمندان به چشم پدر و مادرمان نگاه کنیم کمک کردن به آنها برایمان امری بدیهی می‌شود. روزهای اول بیشتر کارمان تبلیغات بود. تبلیغ برای انجمنی که قرار بود به‌طور اختصاصی به بیماری آلزایمر بپردازد. در محله تبلیغ کردیم. خانه به خانه رفتیم. نشست‌های صمیمی برگزار کردیم تا اینکه تلاشمان به بار نشست و امروز با انجمنی همکاری می‌کنیم که توانسته به بیماران آلزایمری و خانواده‌هایشان کمک کند. این کمک باعث شده تا سختی بیماری که بیشتر از شخص بیمار خانواده او را درگیر می‌کند در حد قابل توجهی کاهش یابد. یکی از فعال‌ترین بخش‌های انجمن، گروه داوطلبان است.
انجمنی که با۴ و ۵ زن و مرد داوطلب شروع به کار کرد نگاه ویژه‌ای به گروه داوطلبان دارد. این گروه دستان توانمند انجمن هستند. پیر و جوان هم ندارد. همه در حد توانشان با ما همراهی می‌کنند. صحبت کردن با بیمار، کتاب خواندن برای او و حتی در مواردی نگهداری از او از جمله فعالیت‌هایی است که اعضای داوطلب انجمن برعهده گرفته‌اند. گروه داوطلبان که خودم عضوی از آنها هستم مهم‌ترین دستاوردی است که یک انجمن می‌تواند به آن برسد. نگاه مثبت مردم به یک انجمن نقطه قوتی برای آن است. باید به سالمندان اطرافمان توجه کنیم. همسایه سالمندی دارم که تنها زندگی می‌کند. زن پا به سن گذاشته‌ای که نمی‌تواند فعالیت‌های عادی زندگی‌اش را به تنهایی انجام دهد. وقتی به چشم مادرم او را نگاه کردم خودم را موظف به کمک کردن دیدم. به نظرم همه ما باید داوطلب کمک به سالمندان شویم و از همسایگی‌مان شروع کنیم.»
یک کار پر خیر و برکت
«جواد مقیمی اسکویی» یکی دیگر از اعضای داوطلب انجمن است. او که خود یک سالمند است با عضویت در انجمن آلزایمر سعی دارد به سالمندان محله‌اش کمک کند. اسکویی می‌گوید: «از همان روزهای اول راه‌اندازی انجمن با گروه همراه بودم. معتقدم مهم‌ترین دلیل موفقیت این انجمن حضور پرشور اعضای داوطلبی است که آن را حمایت می‌کنند. این حمایت، حمایت ویژه‌ای نیست، همان کارهای ساده‌ای است که یک فرد مبتلا به آلزایمر یا یک سالمند نمی‌تواند انجام دهد. ورزش کردن، کمک به غذا خوردن، همکلام شدن، حتی قدم زدن در پارک محله هم می‌تواند کمک بزرگی برای یک سالمند به ویژه مبتلا به آلزایمر باشد. یادمان باشد که برکت این کار را در زندگی کاملاً حس خواهیم کرد.»
به گروه بزرگ داوطلبان بپیوندید
طرح حمایت از سالمندان محله اکباتان بعد از شناسایی سالمندانی که به کمک‌های معنوی نیازمند اجرا خواهد شد. صالحی می‌گوید: «سال‌ها فعالیت در حوزه بیماری آلزایمر به من فهماند که اگر سالمندان و دوران سالمندی را جدی بگیریم می‌توانیم از بیماری‌های شایع این دوران هم پیشگیری کنیم. ما در گروه داوطلب انجمن سعی داریم مشکلات سالمندان تنهای محله اکباتان را بکاهیم. اگر موفق شویم حتماً این برنامه را در محله‌های دیگر تهران انجام خواهیم داد. برای عضویت در گروه داوطلبان هم حتماً نباید پزشک یا متخصص باشید. یک زن خانه‌دار، یک جوان دانشجو و یا یک سالمند توانا و شاداب هم می‌تواند عضو انجمن شود.»
آشیانه خالی سالمندان را پرکنیم
طرح حمایت از سالمندان تنها در محله اکباتان طرحی مفید و اصلی‌ترین هدف این طرح، دور کردن سالمندان از تنهایی و انزواست. چون یکی از مؤلفه‌های اثر‌گذار در زوال عقل سالمند، تنهایی و انزواست. نخستین اتفاقی که در تنهایی می‌افتد افسردگی است. افسردگی یکی از اصلی‌ترین عوامل و زمینه‌ساز زوال مغز است. اگر شرح حال یک بیمار مبتلا به آلزایمر را بررسی کنیم بالغ بر 80درصد این افراد در تاریخچه زندگی‌شان یک دوره افسردگی جدی را تجربه کرده‌اند. نکته دوم دور شدن یک سالمند تنها از روابط اجتماعی است. تنهایی و انزوا یعنی اینکه یک فرد خواه یا ناخواه از اجتماع کناره‌گیری کرده است و این کناره‌گیری از اجتماع باعث می‌شود از روابط اجتماعی دور شود. مسئولیتی نداشته باشد. کسی خطابش نکند. وارد مشورت نشود.
ما در روان‌شناسی اصطلاحی به نام «آشیانه خالی» داریم. وقتی فرزندان سالمند به هر دلیلی خانه را ترک می‌کنند مثل ازدواج یا مسافرت‌های طولانی، خانه‌ای که همیشه شلوغ بود خالی می‌شود. دیگر کسی نیست با سالمند گفت‌وگو کند. او را به چالش بکشد. با او اختلاف نظر داشته باشد، حتی دعوا کند. بنابراین هیچ فعالیت و درگیری مغزی نیست. کسی انتظار خاصی از او ندارد. هیچ چالش مغزی ایجاد نمی‌شود. مسئله‌ای حل نمی‌شود. در سالمندانی که بیماری خاصی هم ندارند در اثر کهولت سن یکسری تغییرات مغزی ایجاد می‌شود. برای اینکه این تغییرات مغزی سالمند را به سمت زوال مغزی نبرد باید توانمندی‌های ذهنی مغز را بالا ببریم و آن را تقویت کنیم. با او حرف بزنیم. پای خاطراتشان بنشینیم. اگر توان آشپزی دارند شرایط را برایشان مهیا کنیم. در موارد مختلف از آنها مشورت بگیریم. باید بدانیم سالمندی یک قطعه از پازل زندگی است نه پایان زندگی. اگر آدابش را بلد باشیم می‌توانیم بهتر و بیشتر زندگی کنیم. در این بین توجه به کرامت سالمند بسیار مهم است. بی‌توجهی به این موضوع خودکم‌بینی و کاهش عزت نفس را برای سالمندان همراه خواهد داشت.
در همینه زمینه :
