بار سنگین ترافیک بین‌الملل پس از فیلترینگ

هربار بعد از فیلترینگ حجم استفاده از ابزارهای تغییر آی‌پی یا آنطور که در بین مردم معروف شده، فیلترشکن‌ها افزایش پیدا می‌کند. پیش از این هم استفاده از فیلترشکن‌ها در کشور رواج داشت اما این‌بار صحبت از فیلتر شدن تلگرام است یعنی بسته شدن یک اپلیکیشن گسترده با 40میلیون کاربر که 60درصد از ترافیک اینترنت کشور را مصرف می‌کرد.

بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد از زمان آغاز فیلترینگ تلگرام جست‌وجو برای دانلود و نصب فیلترشکن‌ها به‌شدت افزایش پیدا کرده است. استفاده از این نرم‌افزارها به‌معنای بالا رفتن هزینه اتصال به اینترنت برای مشترک و همچنین افزایش مصرف ترافیک بین‌المللی در کشور است.

 اخیرا در شبکه‌های اجتماعی هم، ‌موضوع بالا رفتن هزینه اینترنت در اپراتور ایرانسل مطرح شده که وزیر ارتباطات شخصا به آن واکنش نشان داد و از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی خواست تا این شکایت را بررسی کند.



هزینه هنگفت  برای  کشور

در مواقع عادی که کاربران از فیلترشکن استفاده نمی‌کنند، داده‌هایشان از طریق سرورهای داخلی با سرورهای اصلی شرکت‌های خارجی مرتبط می‌شوند. این عبور و مرور داده‌ها از سرورهای داخلی برای شرکت‌های ایرانی درآمدزاست اما وقتی فیلترشکن برقرار شود، همین داده، از کشور دیگری به‌دست کاربر می‌رسد، بدون اینکه از سرورهای داخلی خدمات بگیرد. با این حساب، تمام درآمد قبلی از دسترس شرکت‌های داخلی خارج می‌شود. با توجه به اینکه 60درصد ترافیک اینترنت ایران را کاربران تلگرام مصرف می‌کنند، ناگفته پیداست که این کاهش درآمد و خروج ارز از کشور بسیار بزرگ است.



مسئله‌ای بهنام ترافیک بین‌الملل

از سال گذشته اپراتورهای تلفن همراه و آی‌اس‌پی‌ها برای تشویق کاربران به استفاده از خدمات سایت‌های ایرانی، ‌تخفیف‌های ویژه‌ای را روی بسته‌های اینترنتی‌شان اعمال کردند. در این نوع تخفیف، هزینه ترافیک برای کسانی که از سایت‌های داخلی بازدید می‌کردند، نیم‌بها محاسبه می‌شد. با این حساب، اگر کسی 2گیگابایت اطلاعات از سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های داخلی – عموما سایت‌هایی با پسوندir. - دریافت می‌کرد، ترافیک برای او یک گیگابایت محاسبه می‌شد. این مسئله به‌ویژه برای دیدن فیلم یا کلیپ روی سایت‌های شناخته شده داخلی مهم بود. پیش‌بینی می‌شد با این روش، استفاده از خدمات داخلی که مشابه خارجی دارند، افزایش داشته باشد. شبهه‌ای که اخیرا پیش آمده این است که درصورت استفاده از فیلترشکن (vpn) با اتمام ترافیک ملی، هزینه استفاده از اینترنت به‌صورت عادی محاسبه می‌شود. با به‌کار بردن نرم‌افزارهای تغییر‌دهنده IP  در زمان استفاده از اینترنت، با توجه به ناتوانی در شناسایی آن توسط سیستم، حجم مربوط به ترافیک ملی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت و در نتیجه امکان اعمال ترافیک ملی وجود نخواهد داشت. برخی کاربران حتی این شبهه را مطرح کرده‌اند که با استفاده از فیلترشکن عملا بسته خریداری شده توسط آنها بدون استفاده شده و باید هزینه را به‌صورت کیلوبایتی یا ترافیک آزاد پرداخت کنند.




مکث

دون ترافیک داخلی

بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد، تغییر در نحوه دریافت هزینه از کاربران، طی روزهای اخیر به این دلیل بالاتر رفته که در عمل «تخفیف نیم‌بهای ترافیک داخلی» به‌دلیل استفاده از فیلترشکن حذف می‌شود. یک منبع آگاه به همشهری گفته است اپراتورها یا آی‌اس‌پی‌ها درصورت استفاده از فیلترشکن عملا امکان محاسبه داخلی را ندارند و به همین‌خاطر ترافیک مصرفی کاربر تماما به‌صورت ترافیک بین‌الملل حساب می‌شود. با این حساب، ترافیک خریده‌شدن توسط کاربر بر سر جای خودش باقی است اما تمام آن به‌عنوان «ترافیک بین‌المللی» محاسبه می‌شود. براین اساس، تا زمانی که کاربران از نرم‌افزارهای فیلترشکن استفاده کنند، حتی اگر از سایت‌های ایرانی نیز بازدید کنند، ترافیک‌شان به‌صورت بین‌المللی محاسبه می‌شود که نسبت به ترافیک داخلی گران‌تر است؛ یعنی اگر کاربر ۱۰ گیگابایت ترافیک در اختیار داشت که می‌توانست از آن برای سایت‌های داخلی استفاده کند یا معادل ۵ گیگابیت ترافیک بین‌الملل داشت عملا با استفاده از فیلترشکن تنها ۵ گیگابایت اینترنت در اختیار دارد؛ حتی اگر از سایت‌های داخلی بازدید کند. در حقیقت فیلترشکن، آی‌پی فرد را تغییر می‌دهد و مانند این است که فردی از کشوری دیگر در حال بازدید از سایتی داخلی است و به همین‌خاطر نیم‌بها حساب کردن ترافیک داخلی غیرممکن می‌شود. این ماجرا در تمام اپراتورهای تلفن همراه و شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت ثابت در کشور وجود دارد.