دوستان و دشمنان علیه ترامپ

جواد نصرتی- روزنامه‌نگار

 دونالد ترامپ، سیاه‌ترین روزهای دوران ریاست ‌جمهوری خود را طی می‌کند و چنان از چشم افتاده که دشمنان و دوستانش، هم‌پیمان شده‌اند که اجازه ندهند یک هفته آخر ریاست‌جمهوری‌اش را هم در کاخ سفید بماند.
ترامپ، به‌خاطر رفتارهای غیرقابل تصورش در ماجرای حمله به کنگره آمریکا، این بار نه فقط با موج آبی خشم (رنگ حزب دمکرات)‌ بلکه با رویگردانی اعضای بلندپایه حزب خود در کنگره مواجه است.
برخلاف استیضاح اول ترامپ در سال گذشته، این‌بار تعدادی از جمهوریخواهان، هم در مجلس نمایندگان و هم در سنا با استیضاح ترامپ همراهی می‌کنند.
دمکرات‌ها که بلافاصله بعد از رویدادهای روز ششم ژانویه، موضوع استیضاح را مطرح کردند، سه‌شنبه منتظر تصمیم مایک پنس برای توسل به متمم 25 قانون اساسی ماندند. براساس متمم 25 قانون اساسی ایالات متحده، اعضای کابینه می‌توانند درصورتی که رئیس‌جمهور آمریکا توانایی اداره امور را نداشته باشد، او را برکنار کنند. این درخواست نمایندگان مجلس از پنس، با پاسخ منفی معاون ترامپ مواجه شد؛ با این حال نمایندگان درخواست از پنس برای توسل به متمم 25 را در صحن به رأی گذاشتند که درنهایت با 223رأی موافق در برابر 205رأی مخالف، تصویب شد. پنس در توجیه تصمیم خود برای استفاده نکردن از این متمم، ‌در نامه‌ای به نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان نوشته است: «براساس قانون اساسی، متمم 25 وسیله‌ای برای تنبیه نیست.»
با رد این درخواست، نمایندگان قطعنامه استیضاح را به صحن مجلس آوردند. از نظر دمکرات‌ها، ترامپ به‌خاطر تحریک هوادارانش برای حمله به ساختمان کنگره باید استیضاح شود. 5 نفر در این حمله جان خود را از دست دادند. ترامپ مسئولیت خود در خشونت‌ها را رد کرده است. حمله به کنگره بعد از آن روی داد که ترامپ در واشنگتن، از هواداران خواست تا پای مرگ برای ابطال نتیجه انتخابات سوم نوامبر بجنگند. ترامپ معتقد است که نتایج باید به‌نفع او تغییر کند و جو بایدن نباید به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب می‌شد.
بعد از مجلس نمایندگان استیضاح در سنا پیگیری می‌شود؛ جایی که صحن مجلس عملا به جلسه دادگاه تبدیل و رئیس‌جمهور محاکمه می‌شود. درنهایت، این سناتورها هستند که به‌عنوان اعضای هیأت منصفه باید رئیس‌جمهور را گناهکار اعلام کرده یا تبرئه کنند. ترامپ همین سال گذشته، به‌عنوان سومین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا، چنین فرایندی را طی کرد، اما به لطف حمایت هم‌حزبی‌هایش که اکثریت را داشتند از برکناری در امان ماند. او که نخستین رئیس‌جمهور تاریخ است که 2بار در دوران ریاست‌جمهوری‌اش استیضاح می‌شود، این بار با احتمالات خطرناک و سردردآوری مواجه است؛ آنطور که نیویورک‌تایمز گزارش داده، حدود 20 سناتور گفته‌اند که حاضرند محکومیت رئیس‌جمهور آمریکا را درنظر بگیرند. دمکرات‌ها برای پیروزی در سنا، به رأی 17سناتور جمهوریخواه نیاز دارند؛ چون رئیس‌جمهور تنها وقتی برکنار می‌شود که دوسوم سنا به استیضاح او رأی مثبت بدهند.
علاوه بر سناتورهایی که نیویورک‌تایمز از همراهی آنها با استیضاح خبر داده، در مجلس نمایندگان هم چند نفر از اعضای برجسته حزب ترامپ علیه او موضع گرفته و با دمکرات‌ها همراهی کرده‌اند. مهم‌ترین آنها لیز چنی، دختر دیک چنی، معاون رئیس‌جمهور سابق آمریکاست. نماینده مردم وایومینگ که سومین عضو ارشد جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان به شمار می‌رود، گفته است، ترامپ اوباش را احضار و آنها را سازماندهی کرده و شعله‌های حمله به کنگره را افروخته است و به همین‌خاطر از استیضاح او حمایت می‌کند. او گفته است: «هیچ رئیس‌جمهوری در تاریخ هرگز اینچنین به مقامش، سوگندش و قانون اساسی خیانت نکرده است.»
دست‌کم 4نماینده جمهوریخواه دیگر - جان کاتکو، آدام کینزینگر، فرد آپتون و جیمی هررا بوتلر - از پیش اعلام کرده بودند که از استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا حمایت می‌کنند.
پیش از استیضاح، کوین مک‌کارتی،  رئیس اقلیت جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان و یکی از متحدان نزدیک ترامپ گفته بود که با استیضاح مخالف است، اما از اعضا نمی‌خواهد به‌صورت حزبی با آن مخالفت کنند و تصمیم برای این کار با خودشان است.
در سنا هم وضعیت تقریبا به همین شکل است و میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت جمهوریخواهان، آنطور که نیویورک‌تایمز گزارش داده، به نزدیکان خود گفته که از تلاش دمکرات‌ها برای استیضاح ترامپ رضایت دارد.
درصورتی که ترامپ برکنار شود، سناتورها می‌توانند انفصال مادام‌العمر او از مناصب عمومی را هم به رأی بگذارند. این پیشنهاد به رأی اکثریت ساده نیاز خواهد داشت و به‌نظر می‌رسد با رأی بالایی تصویب خواهد شد. استیضاح ترامپ، نه‌تنها به‌گفته دمکرات‌ها آمریکا را از شر او خلاص می‌کند، بلکه لطفی بسیار بزرگ به حزب جمهوریخواه هم خواهد بود. میچ‌مک‌کانل به نزدیکانش گفته است که درصورت برکناری ترامپ، حزب جمهوریخواه هم از شر او خلاص خواهد شد.
رویکرد ترامپ در هفته‌های اخیر، به‌جز شرمساری و تحقیر، دستاوردی دیگر برای جمهوریخواهان نداشته و آشوب‌هایی که ترامپ در هفته‌های بعد از انتخابات ایجاد کرد، ‌به از دست رفتن 2کرسی جمهوریخواهان در ایالت جورجیا و افتادن اکثریت سنا به‌دست دمکرات‌ها منجر شد.

بار دیگر استیضاح
ترامپ، نخستین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکاست که 2بار استیضاح می‌شود. او سال گذشته در مسئله پرونده فشار به اوکراین برای خرابکاری علیه جو بایدن استیضاح شد و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، استیضاح او سرانجامی نداشت. براساس قانون، ‌رئیس‌جمهور یا دیگر مقامات ارشد دولت فدرال، به‌خاطر خیانت، ارتشا و جرایم سنگین، از سوی کنگره استیضاح می‌شوند؛ استیضاح در مجلس نمایندگان با اکثریت ساده به تصویب می‌رسد و بعد در سنا ادامه پیدا می‌کند. در سنا، رئیس‌جمهور تنها وقتی برکنار می‌شود که دوسوم سناتورها به برکناری او رأی بدهند و به‌اصطلاح او را محکوم کنند. ترامپ سال گذشته به‌خاطر سوءاستفاده از قدرت و جلوگیری از فعالیت کنگره استیضاح شد که در نهایت با همراهی سناتورهای جمهوریخواه در سنا، از برکناری گریخت. این بار ترامپ به جرم تحریک به شورش استیضاح می‌شود.
با توجه به اینکه ترامپ در هفته‌های آخر حضورش در کاخ سفید است، ‌مسئله زمان در استیضاح او بسیار حیاتی است و جدول زمانی پروسه استیضاح مورد توجه بسیار زیادی قرار دارد. در استیضاح پیشین، 48روز طول کشید تا پرونده او در سنا به سرانجام برسد. این بار اما از آنجا که ترامپ دیگر در کاخ سفید نیست، پروسه رسیدگی به اتهام او امکان دارد بسیار کندتر صورت بگیرد؛ حتی ممکن است کنگره، ابتدا به مسئله بررسی نامزدهای پست‌های دولت جدید رسیدگی کند و بعدا استیضاح را در دستور کار خود قرار دهد.

فاصله‌گیری نظامی‌ها از بحران آمریکا
فرماندهان نظامی ارشد آمریکا، در بیانیه‌ای حمله به کنگره آمریکا را محکوم و به نیروهای نظامی این کشور یادآوری کرده‌اند که وظیفه آنها دفاع از قانون اساسی و رد افراط‌گرایی است. به گزارش سی‌ان‌ان، این ژنرال‌ها در بیانیه خود تأکید کرده‌اند که طرفدار حاکمیت قانون هستند و اینکه قانون آزادی بیان به‌معنای حق اعمال خشونت، شورش و فتنه‌انگیزی نیست. این بیانیه را مایک میلی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا و دیگر ژنرال‌های این ستاد، که متشکل از فرماندهان تمامی نیروهای ارتش است، امضا کرده‌اند.
صدور چنین بیانیه‌ای، به‌خوبی نشان‌دهنده عمق بحران و تردید در واشنگتن است؛ جایی که مسئولان امنیتی به‌سختی تلاش می‌کنند تا پیامدهای شورش در کنگره را مهار کنند.
صدور چنین بیانیه‌ای برای یادآوری وظایف ذاتی نیروهای مسلح آمریکا، همچنین نشانه‌ای از وجود نگرانی در این نیروها هم به شمار می‌رود.
نظامی‌ها، در سال‌های اخیر هرگز اینقدر وارد بازی‌های سیاسی واشنگتن نشده بودند و گفته می‌شد ترامپ در زنجیره اقدامات عجیب و غریب خود برای بازگرداندن نتایج انتخابات به نفع خود، ‌نظامی‌ها را در آخرین مرحله درنظر داشته است. گفته می‌شد ترامپ در آخرین مرحله از تلاش‌هایش برای حفظ صندلی‌اش در کاخ سفید، می‌خواهد با توسل به قانون حکومت نظامی، از نیروهای نظامی بخواهد به نفع او وارد عمل شوند. حالا این بیانیه، آن هم در شرایطی که گفته می‌شود برخی از عاملان شورش در کنگره نظامیان آمریکایی بوده‌اند، نشانگر این موضوع است که نیروهای مسلح، کاملا خود را از فرمانده کل قوا جدا کرده‌اند و فراتر از ترامپ، خود را وفادار به قانون اساسی آمریکا می‌دانند.