کدام اسامی بر سر کدام معابر در سال‌های اخیر حاشیه‌ساز شدند؟
کشاکش اسامی
مائده امینی ـ روزنامه‌نگار
خیابان‌ها به زندگی آدم‌ها گره خورده‌اند. انگار از جایی به بعد در تاریخ، هویت یک خیابان، محله و حتی کوچه را نام آنجا تکمیل می‌کند؛ نام‌هایی که خیلی وقت‌ها در ابتدای کار، توسط ساکنین پذیرفته نمی‌شود و تا آخر هم انگار به فرهنگ لغات آنها نمی‌نشیند. در مقابل اما هستند نام‌هایی که ساعاتی بعد از نصب بر سر کوی و برزن‌ها به مذاق آدم‌ها خوش می‌آیند. در این میان اما حاشیه‌های انتخاب یک نام کم نیست. بارها شده که نامی توسط اعضای شورای شهر ادوار مختلف برای معبری انتخاب شده اما با مخالفت سا زمان‌های مختلف در نهایت به جایی نرسیده است. از سوی دیگر در خیلی از موارد، خانواده افرادی که خیابانی به نام آنها می‌شود، بعد از شنیدن خبر، اعلام نارضایتی می‌کنند یا حتی اگر خود فرد در قید حیات باشد، ممکن است مانند علی نصیریان ِ بازیگر، مخالفت خود را اعلام کند؛ «من خیلی این نامگذاری‌ها را دوست ندارم. این یک حس شخصی است؛ چون فکر می‌کنم کار خاصی انجام نداده‌ام. من بازیگری هستم که مثل هر فرد دیگری در هر زمینه دیگری، کارم را انجام داده‌ام. از بزرگ‌نمایی و ریا خوشم نمی‌آید.» آزادی، بهار، هفتم تیر، پیروزی، رسالت و... نام‌هایی بودند که بعد از انقلاب بر معابر گذاشته شده و توسط مردم پذیرفته شدند. البته برخی نام‌ها مانند توپخانه، هفت‌حوض و... همچنان از فرهنگ لغات مردم حذف نشده و به‌نظر می‌رسد نخواهد شد.
کشاکشی تاریخی برای مصدق
نام مصدق انگار با همه آن حواشی ادامه‌دار، به خیابان نشسته است. چیزی از تغییر نام خیابان نفت به مصدق نگذشته اما کم‌کم مردم - شاید به عشق محمد مصدق- به آن خو گرفته‌اند. محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران در آن ایام گفته بود: «بازخوردی که از نامگذاری خیابانی به نام مصدق از سوی مردم به‌دست ما رسید، نشان از استقبال آنها می‌داد. مردم قهرمان‌های ملی خود را دوست دارند». از حاشیه‌های گذاشتن نام مصدق بر یک خیابان می‌توان کتاب مفصلی نوشت! ابتدا قرار بود خیابان کارگر به نام مصدق تغییر کند که مخالفت برخی جریان‌ها حاشیه ساز شد مخالفان می‌گفتند چرا میان این همه خیابان نام خیابان کارگر باید تغییر کند. از سوی دیگر سیدمحمود کاشانی، پسر آیت‌الله کاشانی که یکی از مخالفان این امر بود، گفت: «عدهای از اعضای شورای شهر برای نامگذاری خیابانی به نام مصدق که در راستای دیگر اقدامات ضدمیهنی آنان است، اصرار می‌ورزند. در پرونده زندگی سیاسی مصدق، هیچ برگ روشنی وجود ندارد». این پایان حواشی نبود. مدتی بعد از نصب تابلوی نام مصدق بر خیابان کوچکی در شمال تهران، عدهای با پاشیدن رنگ سیاه به این تابلو، اعتراض خود را اعلام کردند؛ عدهای که منابع غیررسمی، آنها را دست‌نشانده مخالفان این نامگذاری می‌دانستند. همه این کش و قوس‌ها اما در نهایت گذشت و عاقبت امروز، این نام مصدق است که آنجا نصب شده؛ بی‌ادعا و ماندگار.
فروغ و سیمین، سهمی از خیابان‌ها نداشتند
ماجرا بعد از فوت جمشید مشایخی شروع شد. بعد از این اتفاق، اعضای شورای شهر تهران به تغییر نام ۱۲ خیابان و معبر به نام شعرا و هنرمندان کشور رأی موافق دادند؛ در لیست آنها، نام علی حاتمی، هوشنگ ابتهاج، سیمین دانشور، فروغ فرخزاد و محمدرضا شجریان هم به چشم می‌خورد. زنان در نام خیابان‌ها هم سهم کمتری داشتند. نام فروغ فرخزاد در نهایت پیروز نشد. مخالفان فروغ معتقدند نام چنین شاعری نباید بر خیابان‌های ایران ثبت شود. یکی از مخالفان نامگذاری خیابانی به نام فروغ، محمدرضا عارف بود. مصوبه شورا درباره این اسامی- جز شجریان- همچنان بلاتکلیف ماند. تا جایی که حسن اسدی زیدآبادی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی در توییترش نوشت که «شورای شهر تهران مصوبه قطعی‌اش برای نامگذاری 3 خیابان در تهران به نام‌های محمدرضا شجریان، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی را از فرمانداری تهران پس‌گرفته». این توییت در فضای مجازی با واکنش‌های بسیاری مواجه شد و بسیاری از مردم خواستند تا شورا مصوبه را پس نگیرد و واکنشی نسبت به این اتفاق داشته باشد. از سوی دیگر محمدجواد حق‌شناس از اعضای کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورا هم درباره پس‌گرفتن نام این 3 تن از فرمانداری به «شهروند» می‌گوید که این خبر صحت ندارد و شورا مصوبه نامگذاری به نام این افراد را پس نگرفته است؛ «ما در این‌باره با موانع و مشکلات بسیاری روبه‌رو شدیم و در این مدت چالش‌های فراوانی را از سر گذراندیم اما واقعیت این است که مصوبه‌ای پس‌گرفته نشده و این خبر از اساس اشتباه است.»
نامی که هرگز به تابلوهای آبی شهر نرسید: «مهندس بازرگان»
تا زمزمه انتخاب نام یک خیابان به نام مهندس مهدی بازرگان بلند شد، عدهای ساز همیشه مخالف خود را دوباره کوک کردند. آنها با منافق‌خواندن مهندس مهدی بازرگان، نخست‌وزیر روزهای ابتدایی بعد از انقلاب نسبت به انتخاب شورا اعتراض کردند. تا جایی که یکی از اعضای جبهه پایداری در انتقاد به این اقدام نوشت: «اقدام بعدی شورای شهر تهران احتمالا اختصاص خیابان یا مکان مهمی به نام سران منافقین باشد». احمد مسجدجامعی درباره این اقدام شورای شهر تهران و حواشی پیش‌آمده در همان زمان گفته بود: «برخی طعنه‌ها ناشی از نگاه تنگ و محدودی است که تجلیل از افراد را تجلیل از تمامی زندگی آنان می‌دانند و انتظار مقام عصمت از انسان دارند. اینها گمان می‌کنند سیدجمال الدین اسدآبادی، سعدی، رازی و بوعلی که خیابان‌هایی در تهران به نام آنان است هیچ خطا و اصرار بر خطایی در زندگی‌شان نبوده است؟ چه بسا در مورد تک‌تک این افراد که گفتیم بتوان نمونه‌های واضح آورد، اما آنچه در نامگذاری‌ها از آن تجلیل می‌کنیم بزرگ‌کردن خوبی‌های این افراد است و این مانع نقد نیست». ماجرا به اینجا هم ختم نشد و در نهایت فرمانداری هم وارد ماجرا شد و نظر قاطع و نهایی را داد: «خیابانی به نام بازرگان در تهران نخواهیم داشت!»
احمد مسجدجامعی:
برخی طعنه‌ها ناشی از نگاه تنگ و محدودی است که تجلیل از افراد را تجلیل از تمامی زندگی آنان می‌دانند و انتظار مقام عصمت از انسان دارند. آنچه در نامگذاری‌ها از آن تجلیل می‌کنیم بزرگ‌کردن خوبی‌های این افراد است و این مانع نقد نیست
در همینه زمینه :
